Mevachilik va uzumchilikning rivojlanishida ilm-fan yutuqlari

Akademik M.Mirzaev nomidagi 
Bog‘dorchilik, uzumchilik va vinochilik 
ilmiy-tadqiqot instituti 
Volume 3 | Special Conference 1 | 2022
MEVACHILIK VA UZUMCHILIKNING 
RIVOJLANISHIDA ILM-FAN YUTUQLARI 
 
 
 
 
212
 
15-iyun, 2022 
Google Scholar

Respublika anjumani 
miqdorda suv tutgan mevа mahsulotlаrni quritish uchun ishlatiladi. Bu usul bilan 
suvsizlantirishda namlik siqish yoki sentrifugalarda markazdan qochma kuch 
yordamida ajratib olinadi. Odatda mexanik yo’l bilan namlikni ajratish - 
mahsulotlami 
suvsizlantirishda 
birinchi 
bosqich 
hisoblanadi. 
Mexanik 
suvsizlantirishdan so’ng yana bir qism namlik qoladi, bu qolgan namlikni issiqlik 
yordamida quritish yo’li bilan ajratib chiqariladi [3]. 
2.
Fizik-kimyoviy usul bilan mevа mahsulotlаrni suvsizlantirish laboratoriya 
sharoitlarida ishlatiladi. Bu usul suvni o’ziga tortuvchi moddalar (masalan, sul’fat 
kislota, kal’siy xlorid) dan foydalanishga asoslangan. Yopiq idish ichida suvni 
tortuvchi modda ustiga nam mahsulot joylashtirish yo’li bilan suvsizlantirish 
mumkin. 
3.
Issiqlik ta’sirida suvsizlantirish (quritish) oziq-ovqat sanoatida keng ishlatiladi. 
quritish ko’pchilik ishlab chiqarishning oxirgi, ya’ni tayyor mahsulot olishdan oldingi 
jarayon hisoblanadi. Ayrim ishlab chiqarishda mahsulotlarni suvsizlantirish ikki 
bosqichdan iborat bo’lib, namlik avval arzon jarayon hisoblangan mexanik usul bilan, 
so’ngra qolgan namlik quritish yo’li bilan ajratiladi. Mahsulotlar tarkibidan namlikni 
bunday murakkab yo’l bilan ajratish usuli jarayonning samaradorliginioshiradi. 
Оdаtdа, Quritish ikki xil (tabiiy va sun’iy) yo’l bilan olib boriladi. 
Mahsulotlarni ochiq havoda suvsizlantirish tabiiy quritish deyiladi, bu jarayon uzoq 
vaqt davom etadi. Oziq- ovqat sanoatida mahsulotlarni quritishda sun’iy usuldan ham 
foydalaniladi, bu jarayon maxsus quritish qurilmalarida olib boriladi. 
Quritilishi lozim bo’lgan mahsulotlar uch turga bo’linadi: qattiq (donali, 
bo’lak- bo’lakli, zarrachali); pastasimon; suyuq (eritmalar, suspenziyalar). 
Issiqlik tashuvchi agentning quritilayotgan materiallar bilan o’zaro ta’sirlashuv 
usuliga ko’ra quritish quyidagi turlarga bo’linadi: 
1)
konvektiv quritish - ho’l mahsulot bilan qurituvchi agent to’g’ridan-to’g’ri 
o’zaro aralashadi; 
2)
kontaktli quritish - issiqlik tashuvchi agent va ho’l mahsulot o’rtasida ularni 
ajratib turuvchi devor bo’ladi; 
3)
radiatsiyali quritish - issiqlik infraqizil nurlar orqali tarqaladi; 
4)
dielektrik quritish - mahsulot yuqori chastotali tok maydonida qizdiriladi; 
5)
sublimatsiyali quritish - mahsulot muzlagan holda, yuqori vakuum ostida 
suvsizlantiriladi. 
Oxirgi uchta usul sanoatda nisbatan kam ishlatiladi va 
odatda 
quritishning 
maxsus 
usullari 
deb 
yuritiladi.Respublikamizning iqlim sharoitining harorati yuqori, 

---