FIZIKA NIMANI O‘RGANADI? FIZIK HODISALAR Aziz o‘quvchilar!
Qo‘lingizdagi kitob Siz uchun yangi o‘quv predmeti bo‘lgan «Fizika»
darsligining birinchisidir. Keyingi 7–9-sinfl arda ham «Fizika»dan o‘quv
darslari davom etadi.
Nima sababdan bu o‘quv predmetini o‘rganish kerak?
Atrofga qarasangiz, yog‘ayotgan qor yoki yomg‘irni, suzib yurgan
bulutlarni, oqayotgan ariq yoki daryolarni ko‘rasiz. Bularning barchasi
tabiat hodisa
laridir. Sizni, bizni o‘rab turgan tabiatdagi o‘zgarishlar
hayotimizga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Tabiatda bora yotgan jarayonlarning
qonuniyatlarini o‘rganish, undan unumliroq foydalanish imkonini beradi.
Qonuniyatlarni o‘rganish borasida inson o‘z mehnatini yengillashtiradigan
mashinalarni o‘ylab topgan. Kun dalik turmushimizni elektrsiz, yoqilg‘isiz
va toza suvsiz tasavvur qila olmaymiz.
Elektr energiyasini hosil qiladigan mashinalar, elektrdan va yoqilg‘idan
foydalanib ishlaydigan qurilmalarning asoslarini fi zika fani o‘rgatadi.
Mashina va mexanizmlarni boshqarish, sozlash ishlarini bajarishda, uy-
ro‘z g‘or texnikasidan unumli foydala nishda ham fi zikadan olgan bilim-
laringiz asqotadi.
6-sinfda fi zikaning o‘rganiladigan sohalari: modda tuzilishi haqi- da dastlabki ma’lumotlar, mexanik hodisalar, issiqlik va yorug‘- lik hodisalari, tovush haqida tushunchalar beriladi (1-rasm).
Darslikda shu hodisalarga doir murakkab bo‘lmagan va o‘zingiz bajarib
ko‘ra oladigan qiziqarli topshiriqlar beriladi.
Kirish 4
4
Fizikaning rivojlanish tarixida barcha fi zik hodisalar, qonunlar, qoi-
dalarni ta’rifl aydigan tushunchalar tizimi vujudga keldi.
Modda
tuzilishi
Mexanik
hodisalar
Issiqlik
hodisalari
Yorug‘lik
hodisalari
Тovush
haqida
tushuncha
1-rasm.
