Mexanik ish haqidagi tushunchalar; Quvvat haqida tushunchalar

Mexanik ish haqidagi tushunchalar; Quvvat haqida tushunchalar

Reja:

• 
  Mexanik ish haqidagi tushunchalar;
  
• 
  Quvvat haqida tushunchalar;
  
• 
  Mexanik energiya (Kinetik energiya,Potensial energiya va To’la Energiya);
  

Mavzu: Mexanik ish,Quvvat.

Energiya ham og’irlik

va ishqalanish kuchlarining bajargan ishi

Mexanik ish.

Mexanik ish.

• 
  Mexanik ish deb - kuchning shu kuch ta’sirida ro‘y bergan ko‘chishga skalar ko'paytmasiga teng boigan kattalikka aytiladi, ya’ni:
  

• 
  

A= a — kuch F v

 burchak — kuch va ko'chish orasidagi burchak

Mexanik ish haqidagi tushunchalar

A= a —

- Kuchning ko’chish yo’nalishdagi proyeksiyasi
Agar bolsa, 0 < cos < 1 — kuchning ishi musbat, kuch va ko'chish yo'nalishi mos keladi,

Agar bolsa -1 < cos < 0 — kuchning ishi manfiy, kuch va ko'chish yo'nalishi qarama-qarshi;

Agar bolsa cosa = 0 — kuchning ishi nolga teng, kuch ko'chish

yo'nalishiga tik yo'nalgan.

Ishning birligi. Ishning SI dagi birligi Joul (J) [A]=[F]*[S]= 1N*1m=1Nm=1J


Mexanik ish haqidagi tushunchalar

100 N kuch ta’sirida jism 20 m ga ko‘chirildL Kuch va ко4 chish orasidagi burchak 60° bo’lsa, kuchning bajargan ishini toping (J).

100 N kuch ta’sirida jism 20 m ga ko‘chirildL Kuch va ко4 chish orasidagi burchak 60° bo’lsa, kuchning bajargan ishini toping (J).

F=100 N

S=20 m

A-?

Aravachani 20 N kuch ta'sirida 5 m masofaga siijitishda bajarilgan ish 50 J ga teng. Kuch va ko‘chish vektorlari orasidagi burchakni toping. A) 0°. B) 30 C) 45c D) 60' E) 90°

F= 20 N ;

S=5 m ;

A= 50 J;

-?

Odam massasi 2 kg boigan jismni 1 metr balandlikka 4 m / s2 tezlanish bilan koiarganida qancha ish (j)bajaradi? g = 10m/s2. A) 24 3)25 C) 26 D)21 E) 28

10. Massasi 4 kg boigan jism 60 N kuch yordamida 5 in balandlikka коlarildi. Kuchning

bajargan ishi necha joulga teng? A) 20 В) 30 С) 120 D) 200 E) 300

• 
  

Quvvat haqida tushunchalar;;

Agar elementar ish A= ekanligini e’tiborga olsak

• 
  Quvvatning SI dagi birligini topish uchun berilgan ta’rifdan foydalanamiz:
  

  .

• 
  Bu birlik — watt (W) deyiladi. Quvvatning SI dagi birligi sifatida 1 s da 1 J ish bajaradigan qurilmaning quwati qabul qilingan.
  

• 
  

Ishning bajarilish tezligini tavsiflash uchun quwat degan kattalik kiritilgan va N harfi bilan belgilangan. Quwat deb, bajarilgan ishning shu ishni bajarish uchun ketgan vaqtga nisbati bilan o'lclianadigan kattalikka aytiladi:

N

Mavzuga doir masalar:

Mavzuga doir masalar:

1) 4 s da 200 J ish bajaradigan mashinaning quvvatini toping (Vt)

t=4 s N

A=200 J

N

2) Massasi 50 kg bo‘lgan odam zina bo‘ylab 10 m balandlikka 40 s da chiqdi. Odamning quvvati necha vatt

m=50kg; N

h=10m;

t=40s

N-

• 
  

N A=


Quvvat haqida tushunchalar

Mexanik energiya

Mexanik energiya

!

Eslatma

Mexanik energiya deb- mexanik harakatlarning va o‘zaro ta’sirlarning miqdoriy o’lchoviga aytiladi.
Sistemaning holatiga qarab kinetik va potensial energiyalar boladi.


Kinetik energiya

Sistemaning kinetik energiyasi deb- Uning mexanik harakat natijasida oladigan energiyasiga aytiladi.

v tezlik bilan harakatlanayotgan m massali jismning kinetik energiyasi uning massasi va tezligi kvadrati ko'paytmasining ikkiga bo’linganiga teng.

Potensial energiya.

Potensial energiya.

Jismlar sistemasining potensial energiyasi deb- ularning bir-biriga nisbatan joylashuviga va ular orasidagi o'zaro ta’sir kuchlarining xarakteriga bogliq bo'lgan energiyaga aytiladi.

Mexanik energiya

Yerdan h balandlikdagi jismning potensial energiyasi. Yer sirtidan h balandlikka ko'tarilgan m massali jismning potensial energiyasi


Bu yerda
g — erkin tushish tezlanishi,
P = mg — og'irlik kuchi
Demak, energiyaning SI dagi birligi Joul (J) bo'ladi.

To‘la mexanik energiya

To‘la mexanik energiya

Sistemaning tola mexanik energiyasi deb- uning kinetik va potensial energiyalarining yiglndisiga aytiladi:

То’lа mexanik energiya saqlanadimi

Tola mexanik energiya saqlanadi, ya’ni vaqt o‘tishi bilan o‘zgarmaydi:

• 
  

Mexanik energiya

Tabiatda energiyaning saqlanish qonuni

Tabiatda energiyaning saqlanish qonuni

!

Eslatma

Energiyaning saqlanish qonuni

Energiya hech qachon yo‘qolmaydi ham, yo’qdan paydo ham bo’lmaydi. U faqat bir turdan boshqasiga aylanishi mumkin. Yopiq sistemada tola energiya saqlanadi.

Hali tabiatda energiyaning saqlanish qonuni bajarilmagan jarayon ma’lum emas.

Mexanik energiya
http://fayllar.org