Xiva xonligining tashkil topishi va uning ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli. Xiva xonligi 1511 yilda tashkil topgan Uning birinchi xoni Elbarsxon edi. Xiva xonligi o’zbek davlatchiligi tarixnda muxim urin egatlagan. Xiva xonligida shayboniylar sulolasidan keyin kungirotlar sulolasi xukmronlik kiladi bu sulola Xivada 1920 yilga kadar mavjud bulgaN^Urta Osiy Shayboniyxonlar xukmronligi davrida ikki asosiy yer egaligi davlati: poytaxtiUrganch bulgan Xiva xonligi va poytaxti Samarkand bulgan Movarounnaxr davlati vujudga keldi. Biroq XVI ayerdayok ancha-muncha kudratta ega bulgan xonlar Buxoroda yashashni afzal bilar edilar. Shuning uchun xam XUL ayerda Movarounnaxrga kiruvchi xududlar yangi nom bilan Buxoro xonligi deb atala boshlangandi. Samarkand uning tarkibiy kismi bulib kolgan edi. 1505 yiln Shayboniyxon kush i nl ar i Xorazmni bosib oldi. Xokimiyatga o’zbek sulolasining Shayboniylarga kushilmagan shaxobchasi keldi. Shu vaktdan boshlab musta kil Xiva xonligi tashkil topdi. Xiva xonligi tarkib i ga Xorazmdan tashkari Mangishlok xavzasi, Balxon togi, Dexiston, Uzboy va Shimoliy Xuroson yerlari xam kirar edi. Bu yerlarda asosan turkmanlar yashar edilar. Xiva xonligining axolisini asosan o’zbeklardan tashkil topib, ular dexkonchilik va xunarmandchilik bilan shugullanishardi.
