1. Qadimgi Baqtriya davlati. Qadimgi Baqtriya haqida yozma va arxeologik ma‟lumotlar. Urta Osiyodagi ilk davlat uyushmalaridan Kdsimgi Baktriya davlatidir.Yeaktriyaliklarning yurti Surxon vodiysi, Afgonistonning shimoliy sharki, Tojikistonning janubiy xududlarida joylashib, turli yozma manbalarda Baxdi, Baktrish, Baktriyona, Baktriya, Baxli, Baxlika deb tilga olingan.Bronza davrndai ijtimoiy iktisodiy rivojlanish (Sopolli, Jarkuton, Oltintepa va boshkalar) keyingi davrlarda yanada jadallik bilan rivojlanadi. Natijada mil.avv.IX-VIII ayerlarda Baktriya xududida xarbiy axamiyatga ega bulgan siyosiy birlashmalar tashkil topali. Mil.avv.VIII-VII Kadimgi Baktriya davlati Sharkdagi kuchli davlatlardan biriga aylanadi.Ushbu jarayonni arxeologik va yozma manbalar maыgumotlari xam tuda tasdiklaydi. Ayrim tatdkikotchilarningfikrlariga Karaganda, bu davr Baktriya tarkibiga Margiyona va Sugdiyona xam (tarixiy madaniy viloyat sifatida) kirgan bulishi mumkin. Ma’lumotlarga Karaganda, Baktriyaning boyliklari kadim davrlardayok Shark davlatlarida mashxur edi. Buyuk Ipak yulidan ancha ilgariyok kadimgi yullarning Baktriya utganligi bejiz emas. Sunggi yillarda olib borilgan arxeolog tadkikotlar natijasida kadimgi Baktriya xududlaridagi manzilgoxdar va kuxna shaxarlar soni anchagina kupaydi. Davlatning poytaxti Baktra va Kiziltepa, Bandixon kabi kuplab yedgorliklardan topilgan kup sonli turli-tuman topilmalar bu xududlarda ijtimoiy-iktisodiy munosabatlar, shuningdek utrok va kuchmanchi axoli urtasida, xamda, Ya kii Shark va Old Osiyo bilan uzaro iktisodiy, madaniy alokalar gurkirab rivojlanganligidan dalolat beradi.
