Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

333

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

imkanı yaranır, bu da tələbəyə dünyanın istənilən nöqtəsində keyfiyyətli təhsil almağa imkan yaradır.  

Təhsilin informatlaşması kimi qlobal əhəmiyyətli,mürəkkəb texnoloji problemin həlli bir sıra 

məsələlərin təşkilati,texniki,elmi metodik,layihələndirmə,kadr,maliyyə və s. Təhsilin informatlaşması 

problemi dünya təhsil təcrübəsində tarixən analoqu olmayan sistem problemdir. Bəşər tarixində heç 

bir təhsil yeniliyi, təhsil islahatı, təhsil innovasiyası bu qədər inqilabi dəyişiklərə səbəb olmamış, bu 

qədər diqqət və investisiya tələb etməmişdir. İKT bu gün elə bir sürətlə inkişaf edir ki, təhsil sistemi 

bu yeniliklə heç cür ayaqlaşa bilmir, inkişaf edərəq heç cür ona çata bilmir. Lakin İKT-nin təhsil 

sisteminə,ölkələrin iqtisadi, texnoloji və intelektual inkişafa təsir imkanları  nəzərə alınaraq bu 

problemin həlli ilə bütün sivil dünya məşğuldur. Problemlərin elmi tədqiqinə və praktik tətbiqinə hər il 

milyardlarla dollar sərf edilir. İKT-nin tətbiqi hesabına təhsil kütləviləşir, fərdiləşir, fasiləsiz xarakter 

daşıyır, keyfiyyət yüksəlir. Bu səbəbdən indi dünya təhsil xidmətləri bazarının maliyyə tutumu enerji 

bazarının maliyyə tutmundan artıqdır. Təhsil xidmətləri bazarlı bir neçə trilyon dollar təşkil edir,bu 

sahədəkimənfəətin  əhəmiyyətli hissəsi məhz elektron təhsil hesabına  əldə edilir. Məsələn, innovativ 

inkişafın bariz nümunəsi olan Cənubi Koreyada təhsilin infortmatlaşması artıq sənayenin yeni bir 

istiqaməti kimi formalaşmaqdadır. Cənubi Koreyada təhsilin informatlaşması artıq sənayenin yeni bir 

istiqaməti kimi formalaşmaqdadır. Bu sahədə artıq problem yoxdur. Indi əsas məsələ bu texnolo-

giyaların tətbiqilə  təhsilin keyfiyyət və  səmərəsini yüksəltməkdən ibarətdir. Digər mühüm problem 

informasiya cəmiyyətində müəllimin,  şagirdin, təhsil müəssisəsinin fəaliyyətinin metodik təminatın-

dan ibarətdir. Bu məqsədlə universitetlərdə sistemli şəkildə, uzun müddətli innovativ təhsil proqram-

ları hazırlayıb həyata keçirmək lazımdır.Təhsilin informatlaşması məqsədyönlü, xüsusi təşkil edilmiş, 

mükəmməl layihələndirilmiş prosesdir.Təhsilin informatlaşması-təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək 

məqsədilə İKT-nin intensiv tətbiqinə yönəlmiş tədbirlər külliyatı olub, təhsildə real vəziyyətin dəyiş-

məsinə, təhsilin məzmun,forma və texnoloji baxımdan təkmilləşməsinə xidmət edir. Bu səbəbdən 

təhsilin informatlaşmasına pedoqoji problem,pedaqoji praktika,pedaqoji elmin bir istiqaməti kimi baxa 

bilərik. Bu sahəyə pedaqoji informatika və ya elektron pedaqogika deyilir. Bu sahə  təhsilin müasir 

fəlsəfəsini müəyyən edir, onun strateji və konseptual məsələlərinin həllinə,o cümlədən təlimin klassik 

problemlərinə-təhsilin keyfiyyətinin yüksəlməsi və əlyetərliyin təmin olunmasına innovativ yanaşmanı 

təmin edir. Təhsilin informatlaşması təhsil sferasında İKT-nin texniki və texnoloji imkanlarının səmə-

rəli reallaşmasına yönəlmiş elmi-pedaqoji, tədris-metodik, elmi-metodik tövsiyələrin hazırlanması 

metodologiyası, texnologiyası  və praktikasıdır. Təhsilin informatlaşması pedaqoji innovasiyaların 

nüvəsidir.  

Qeyd edilən bu funksiyalar təcrid edilmiş halda yox,qarşılıqlı əlaqədə fəaliyyət göstərir, müasir 

təhsilin mühüm prinsipləri ilə harmoniya təşkil edir. Təhsildə  İKT-nin tətbiqinin pedaqoji səmərə 

verməsi, keyfiyyətin yüksəlməsinə xidmət etməsi üçün prosesin elmi cəhətdən tətqiqi əhəmiyyətlidir. 

Bu istiqamətdə müxtəlif ölkələrdə son 30 ildə ciddi tədqiqatlar aparılmışdır. Bu problemlərlə məşğul 

olan böyük elmi tətqiqat mərkəzləri, o cümlədən YUNESKO-nun nəznində Təhsilin informatlaşması 

institutu fəaliyyət göstərir. Bu institut bir sıra MDB ölkələrində təhsilin informatlaşması istiqamətində 

səmərəli fəaliyyət göstərir. 

Tədqiqatlar göstərir ki, informasiya texnologiyalarının elmi-metodik cəhətdən düzgün tətbiqi 

təhsilin keyfiyyətini 80%-ə qədər yüksəldə bilər. Tədqiqatlarda müasir təhsilin vəziyyəti ilə informa-

siya cəmiyyətinin sürətli inkişafı əsasında yaranan zidiyyətlərdə tədqiq edilir. 

 

 

 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

334

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

AMEA-NIN MƏRKƏZİ ELMİ KİTABXANASININ  

DİYARŞÜNASLIQFƏALİYYƏTİNDƏ İKT-NİN TƏTBİQİ: 

NAİLİYYƏTLƏR VƏ PERSPEKTİVLƏR 

 

ArzuÇƏLƏBİYEVA 

AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN

 

 

Azərbaycan Milli Elmlər Akadamiyasının Mərkəzi Elmi Kitabxanası respublikada fəaliyyət 

göstərən ən iri kitabxanalardandır. 1925-ci ildə yaradılan kitabxana milli və dünya əhəmiyyətli elmi 

nəşrlərin zəngin fondlarına malik olan universal təmayüllü, aparıcı elmi kitabxanadır. Kitabxana-

şünaslıq, biblioqrafiyaşünaslıq, kitab tarixi və informasiyalaşdırma sahəsində  fəaliyyət göstərən 

Kitabxanamız, Akademiya sistemində araşdırılan bütün kompleks və sahəvi problemlər üzrə 

ixtisaslaşdırılmış  məlumat-informasiya mərkəzi, respublika miqyasında baş elmi-texniki informasiya 

müəssisəsidir.  

Müstəqillik illəri Kitabxananın həyatında yeni mərhələnin başlanğıcı, yenidənqurma və böyük 

islahatlar illəri kimi xarakterizə olunur. 25 il ərzində Kitabxanada formalaşmış informasiya sərvətləri 

Azərbaycan elminin intellektual potensialı, onun qüvvəsi və qüdrətidir. 

Məlum olduğu kimi, hər bir kitabxananın fəaliyyətinin səmərəliliyi yalnız onun fondunda 

cəmləşdirilmiş  ədəbiyyatın zənginliyi ilə deyil, eyni zamanda, bu materiallardan istifadə edən 

oxucuların tərkibi, sayı, kitab və informasiya verilişi, bir sözlə, oxuculara xidmətin kəmiyyət və 

keyfiyyət göstəriciləri ilə ölçülür. Bu faktdır ki, onilliklər ərzində kitabxananın fondundan təkcə MEA-

nın alimləri deyil, ölkəmizin bütün elmi müəssisələri, təhsil ocaqları  və başqa müəssisələrdə çalışan 

alim və mütəxəssislər səmərəli istifadə etmiş, bu zəngin informasiya potensialından bəhrələnmişlər. 

Mərkəzi Elmi Kitabxana həmişə ölkəmizdə elmi araşdırmalar aparan alim və mütəxəssislərin 

informasiya təminatı istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirmiş, onların dünya informasiya 

məkanından səmərəli istifadə etməsi üçün lazımi şərait yaratmışdır. 

Son 25 il ərzində Kitabxanada, oxuculara xidmət işində təkmilləşmiş və özündə on milyondan 

artıq bibiloqrafik informasiyanı  əks etdirən kataloq-kartoteka sisteminin xüsusi rolu vardır. Bu 

informasiya-axtarış sisteminə Azərbaycan və xarici dillərdə  ədəbiyyatı  əks etdirən  əlifba və sistemli 

kataloqlar, mövzu kartotekaları daxildir. Son illər Kitabxanada elektron kataloqunun yaradılmasına 

başlanılmışdır ki, 2004-cü ildən Kitabxananın  əldə etdiyi “İRBİS-64” avtomatlaşdırılmış kitabxana-

informasiya sisteminin əsasında bu kataloqa yeni ədəbiyyat daxil edilir, eyni zamanda elektron 

kataloquna  ənənəvi kataloqların retrokonversiyası istiqamətində  işlər aparılır. Həmin sistemə  əsasən 

Mərkəzi Elmi Kitabxanada Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının digər institutları ilə birgə 

korporativ şəbəkə-toplu elektron kataloqu yaradılır. Yaxın gələcəkdə AMEA-nın bütün elmi tədqiqat 

müəssisələrinin vahid elektron kitabxanası  və elektron kataloqu olacaq. 2000-ci ildən Kitabxanada 

oxuculara xidmət işinin informasiyalaşdırılması istiqamətində tədbirlər həyata keçirilməyə başlanmış 

və bu məqsədlə məlumat bazaları yaradılmışdır. Bunlardan: “Azərbaycanşünaslıq” elektron informa-

siya mərkəzi üzrə “Azərbaycançılıq”, “Azərbaycan tarixi”, “Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ 

münaqişəsi”, “Azərbaycan iqtisadiyyatı”, “Azərbaycan nefti”, “Azərbaycan elmi”, “Azərbaycan 

mədəniyyəti”, “Azərbaycan ədəbiyyatı”, “Azərbaycan turizmi”, “Azərbaycan muzeyləri”, “Qobustan” 

və s. məlumat bazaları. Eyni zamanda Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyin (Beynəlxalq Nüvə 

İnformasiya Sistemi) təqdim etdiyi 17 sahə üzrə CD ROM və hüquqi qanunvericilik məlumat bazaları 

oxucuların istifadəsinə verilmişdir.  

2004-cü ildən Mərkəzi Elmi Kitabxana Azərbaycan Kitabxana İnformasiya Konsorsiumunun 

üzvü kimi EBSCO nəşriyyatının 7000 adda müxtəlif elm sahələrinə dair xarici jurnalların 

tammətnlərinin elektron versiyalarını almağa başlamışdır. Bundan başqa, son illərdə  Mərkəzi Elmi 

Kitabxana  Şpringer, SWEETS kimi nəhəng elektron nəşr paylayıcıları ilə  sıx  əməkdaşlıq edir və 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 30-dan artıq institutuna mütəmadi olaraq dünyada nəşr 

olunan kitabları  və  ən son jurnalları  həm də elektron şəkildə çatdırır. Kitabxana Thomson Reuters 

informasiya resursları  şirkətinin “Web of Knowledge” məlumat bazasını da oxucuların istifadəsinə 

təqdim edir.  

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

335

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

Eyni zamanda 2003-cü ildən Mərkəzi Elmi Kitabxananın 5 dildə  fəaliyyət göstərən saytı 

vasitəsilə  də oxuculara xidmət həyata keçirilir. 2007-ci ildə MEK-in Veb-saytı Birləşmiş Millətlər 

Təşkilatının “World Summit Award” beynəlxalq müsabiqəsinin “Elektron elm” nominasiyası üzrə 

qalibi elan olunmuş və beynəlxalq mükafata layiq görülmüşdür. 2009-cu ildə isə UNESCO-nun illik 

veblioqrafiyasında Mərkəzi Elmi Kitabxananın saytı haqqında məlumat dərc olunub. Bütün bunları 

Kitabxanamızın ən son texnologiyalardan istifadəsinin nəticəsi kimi qiymətləndirmək olar.  

Kitabxananın fəaliyyətinin bütün dövrlərində fundamental elmi-biblioqrafik əsərlərin ya-

radılmasına xüsusi diqqət yetirilmişdir. Azərbaycan elminin simasını, onun qazandığı nailiyyətləri, 

görkəmli elm və mədəniyyət xadimlərinin çoxşaxəli tədqiqatlarını biblioqrafik üsulla ümumiləşdirən 

belə sanballı biblioqrafik tədqiqatlar elmimizin dünya miqyasında tanınmasında, elmi potensialımızın 

cəmiyyətdə təbliği və istifadə edilməsində çox böyük əhəmiyyət kəsb edir.  

Müstəqillik illərində  ədəbiyyat sərgilərinin təşkili sahəsində Kitabxananın  ən uğurlu nəticəsi 

ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının ildönümləri münasibətilə “Heydər Əliyev irsinin 

tədqiqinin təbliği” mövzusunda keçirilən silsilə konfrans-sərgilər olmuşdur. Heydər  Əliyevin 

ildönümlərinə  həsr olunmuş  və respublikada böyük rezonans doğuran möhtəşəm sərgilərdə ulu 

öndərin  şərəfli həyat yolunu, ictimai-siyasi fəaliyyətini, Azərbaycan dövlətçiliyinin qurulması, 

möhkəmləndirilməsi və inkişafı sahəsindəki misilsiz xidmətlərini  əks etdirən sənəd nümunələri 

nümayiş etdirilir.  

2003-cü ildə elmi müəssisə statusunu almış Kitabxana kitabxana-informasiya işinin nəzəri 

problemlərinə dair tədqiqat işləri aparır. Son illərdə Kitabxanada “Kitabxana fondlarının istifadə 

səmərəliliyi və onların oxucuların informasiya tələbatına uyğunluğu” probleminin tədqiqi nəzəri və 

təcrübi baxımdan xüsusi əhəmiyyət kəsb etmişdir. Tədqiqatın nəticələri EA sistemində kitabxana 

fondlarının formalaşmasına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir.  

Heç bir şübhə yoxdur ki, bütün bunlar yaxın gələcəkdə öz bəhrəsini verəcək və Mərkəzi Elmi 

Kitabxana möhtəşəm İnformasiya məbədi kimi elmimizin inkişafına daha səmərəli xidmət edəcəkdir. 

 

 

 

 

AN APPLICATION OF GRAPHICAL INTERPRETATIONS IN 

MAPLE PROGRAM 

 

Rauf SÜLEYMANLI

 

Qafqaz Universiteti 

[e-mail] 

AZERBAIJAN 

 

This research is devoted to helping to draw grapics through the help of Maple Programs. This 

work shows how students may lean such issues by the help of Maple easily despite its being difficulty. 

Firstly herein is tackled the writing instructions of drawing grapics on the Maple programs. Later, 

there is discussed the kinds of plotting. For writing some of graphic is also set exact examples by the 

help of program. 

We begin with a brief history of Maple, from are search project at a university to a leading 

position in education, research, and industry. The first concept of Maple and initial versions were 

developed by the Symbolic Computation Group at the University of Waterloo in the early 1980s. 

Every year new version of MAPLE is released. Last version is Maple 2016. And realese in March 2, 

2016. 

In its simplest form? A plotting procedure needs a specification for a function and a domain. A 

function of a single variable may be plotted using the two-dimensional plot procedure, which the form. 

Calling Sequence 

plot(f, x) 

plot(f, x=x0..x1) 

plot(v0, v1) 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

336

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

Parameters

 

f  = expression in independent variable x 

x = independent variable 

x0, x1 = left and right endpoints of horizontal range 

v0, v1 = x-coordinates and y-coordinates 

Parametric plots 

To plot the curve parameterized by 

x = f(t), y= g(t), for a ≤ t ≤ b, 

For example: Now we can draw x=cos(t), y= sin for 0≤t≤2 

plot([cos(t),1/2*sin(t),t=0..2*Pi]); 

 

 

 

Multiple plots 

We can draw functions with plot using Maple. This plot option name is Multiple plots. Let’s 

give an example 

y =√ , y = 3 log(x), 

>plot([sqrt(x),3*log(x)],x=0..400,numpoints=1000); 

 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

337

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

Polar plots 

To plot polar curves we use the polarplot function in the plots package. Using the command 

polarplot(f(t), t=a..b) to plot the polar curve r = f(θ). 

Other plot functions 

We describe briefly the other two-dimensional plotting functions available in the plots  package. Don’t 

forget to load the plots  package. 

> with(plots): 

names of other function 

1)complexplot 

2) conformal 

3)coordplot 

4)fieldplot 

5) inequal 

6) logplot 

7) pareto 

8) pointplot 

9) polygonplot 

Let’s show a example one of these plot functions. We want to draw Azerbaijan flag using polygonplot 

with Maple.  

with(plots) 

with(plottools) 

p1:=rectangle([0,0],[3/2,1/3],colour=green),rectangle([0,1/3],[3/2,2/3],colour=red),rectangle([0,2/3,[

3/2,1],colour=blue) 

p2:=polygon([seq([0.85+(1/24+1/72*(-1)^j)*sin(2*Pi*j/16),0.5+(1/24+1/72*(-

1)^j)*cos(2*Pi*j/16)],j=0..15)],colour=white) 

alpha:=arccos(32*(1/4^2+1/16^2-1/5^2)) :dh1:=(Pi-alpha)/20 

beta:=Pi-arccos(40*(1/16/2+1/5^2-1/4^2)) :dh2:=(Pi-beta)/20 

p3:=polygon([seq([3/4-1/32+1/8*cos(Pi+j*dh1),1/2+1/8*sin(Pi+j*dh1)],j=-

20..20),seq([3/4+1/10*cos(Pi-j*dh2),1/2+1/10*sin(Pi-j*dh2)],j=-20..20)],colour=white) 

 

Saving and printing a plot 

There are several ways to save a plot. Any plot that is part of a worksheet will 

be saved when the worksheet is saved.The plotsetup function can be used to save a plot as a file 

suitable for other drivers. This is done by specifying the plotdevice variable. Common settings for 

plotdevice are 

bmp: Windows BMP file 

cps: Color Postscript file 

gif: GIF image file 

ps: encapsulated Postscript file 

jpeg: 24-bit color JPEG file 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

338

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

hpgl: HP GL file 

This research devoted to plotting graphics related topics through the help of Maple Programs. 

This work shows how students and teachers may lean such issues by the help of Maple easily despite 

its being difficulty. Firstly we gave information about Maple history. Then, we wrote calling sequence 

about plot.Then, gave examples about the parametric plots, multiple plots, polygonplot with maple. 

We hope that this thesis will help to learn to plot easily and quickly.  

 

 

 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

339

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

AN INTEGRATED ENTERPRISE ARCHITECTURE  

FRAMEWORK FOR BUSINESS-IT ALIGNMENT 

 

Naila MURADOVA

 

Qafqaz University 

[e-mail] 

AZERBAIJAN

 

 

In today’s rapid growing business world, organizations are relying on technology and need of 

the integration of the disparate applications is in excess demand. In this thesis our purpose is to extend 

an integration among some well-known EAFs (The GRAAL Framework, Zachman, TOGAF and RM-

ODP) and produce an integrated EAF (IEAF) that can be used as common framework to communicate 

about EAFs of different businesses and relate them to each other.The IEAF serves as a reference point 

between different organisations and enables them to understand each other frameworks. 

Business-IT Alignment is the amount to which the IT applications, infrastructure and 

organization, the business strategy and processes enables and shapes. Business-IT Alignment 

achievement requires to deal with numerous interests of involved stakeholders and create a shared 

understanding between them, which could allow managing the social and cultural dimensions of 

Business-IT Alignment. Businesses describe their Enterprise The Framework as it applies to 

Enterprises is simply a logical structure for classifying and organizing the descriptive representations 

of an Enterprise that are significant to the management of the Enterprise. Architecture using an 

Enterprise Architecture Framework (EAF), which is a structure for documenting the architecture of 

their IT systems. According to, American National Standards Institute/Institute of Electrical and 

Electronics Engineers (ANSI/ IEEE) standard describes architecture as the fundamental organization 

of a system, embodied in its components, their relationships to each other and the environment and the 

principles governing its design and evolution. Enterprise architecture is the set of representations 

required to describe a system or enterprise regarding its construction, maintenance and evolution. 

Enterprise architecture aims at creating an environment suitable for mapping the organizational assets 

to business processes which can identify relevance and realm of business strategy adopted. In my 

opinion  an EA simply by restricting ourselves to IT systems in an enterprise context as follows: “An 

enterprise architecture is the structure of an enterprise, consisting of the relationships among its ICT 

systems, the external properties of those ICT systems, and the way these create emergent properties 

with added value for the enterprise”. 

The GRAAL Framework:(Guidelines Regarding Architecture Alignment).The core of the 

framework consists of a stack of layers. Each layer consists of entities (hardware, software, people, 

organizational units, customers). Entities at lower layers provide services to entities at higher layers

. 

The mainly characteristic of the GRAAL layers is that entities at one layer provide services to entities 

at higher layers. The Zachman Framework:Zachman Framework is based around the principles of 

classical architecture that establish a common vocabulary and set of perspectives for describing 

complex enterprise systems.The Zachman Framework has six perspectives or views: Planner, Owner, 

Designer, Builder, Subcontractor, and User. The framework does not provide guidance on sequence, 

process, or implementation, but rather focuses on ensuring that all views are well established, ensuring 

a complete system regardless of the order in which they were established . The frameworks use 

different abstraction mechanisms. GRAAL and Zachman use dimensions, but the other frameworks 

renovate some of these dimensions.TOGAF (The Open Group Architectural Framework): TOGAF 

offers a complete guide for the development of an EA and comes up with an architectural development 

method. Such a step-by-step guide is absent at Zachman and GRAAL. TOGAF distinguishes four 

types of architectures: business architecture, data architecture, application architecture and technology 

architecture .TOGAF explains rules for developing good principles, rather than providing a set of 

architecture principles.RM-ODP Framework (Reference model for open distributed processing) 

enterprise viewpoint focuses on the purpose, scope and policies of the system and provides the overall 

environment in which the system will be built. This corresponds approximately to the enterprise and 

enterprise environment layers in the GRAAL framework.