IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
481
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
KEYFİYYƏTİ İDARƏETMƏ SİSTEMİ VƏ İNSAN RESURSLARI
İDARƏEDİLMƏSİ ARASINDA ƏLAQƏLƏR
Elvin İMANOV
Qafqaz Universiteti
elvin.imnv@gmail.com
AZƏRBAYCAN
Yeni minilliyin başlaması ilə bazar iqtisadiyyatında özünü daha aydın göstərən güclü rəqabət
mühiti, müəssisələrdə davamlı inkişafı təmin etmək üçün keyfiyyət və insan resurslarına daha çox
diqqət yetirilməsini məcbur edir. Bu yazıda ISO 9000-nin, Ümumi Keyfiyyətin İdarəedilməsi (ÜKİ)
və insan resurslarının idarəedilməsi arasındakı xüsusi əlaqəni göstərmək üzərinə cəmlənilmişdir. ÜKİ
və insan resurslarının idarəedilməsində performans idarəetmənin məqsədi işçilərin effektivliyini daha
da artırmaqdır. Beləliklə, müəssisələrdə problem təkcə keyfiyyət sistemini inkişaf etdirmək deyil, eyni
zamanda işçilərin performansını da artırmaqdır.
Keçən bir neçə on illikdə müəssisə üçün rəqabət qabiliyyətliliyin artırılması üçün səylərin güc-
ləndirilməsinin əhəmiyyəti artmışdır və bunun üçün ÜKİ ilə insan resursları baxımından birgə yanaş-
ma ilə əldə olunmalıdır. Müəssisədə rəqabət gücünün artırılması üçün İnsan resurslarının idarəedil-
məsi və ÜKİ-nin birgə fəaliyyəti ilə yüksək performans əsaslı bir sistem qurmaq lazımdır. Performan-
sın idarəedilməsi insan resurslarının və onun performansının artırılmasında atılan ən vacib addımdır.
Bir performans təkamül sistemi yaxşı qurulmuş və insan resurslarının fəaliyyətini dəstəkləyərək rəqa-
bət gücünü maksimumlaşdırır. Müəssisənin işçilərinin peşəkar inkişafı üçün tərtib olunan fəaliyyətlər,
insan resurslarını şirkətin ehiyaclarına uyğunlaşdırılması məqsədini güdür.
Şəkil 1-də insan resursları idarəedilməsi və ÜKİ və rəqabət qabiliyyətlilik arasındakı əlaqəni gös-
tərir. Bu nəzəri modelə əsasən, insan resursları və ÜKİ azad dəyişənlərdir və insan resurslarının rəqa-
bət gücü isə asılı dəyişəndir.
Şəkil 1. İnsan resursları, ümumi keyfiyyətin idarəedilməsi və rəqabət qabiliyyətlik arasındakı əlaqə.
ISO 9000 standardları müəssisənin tipindən, həcmindən, istehsal etdiyi məhsulun xarakterindən
asılı olmayaraq, effektiv keyfiyyəti idarəetmə sistemini təşkil etməyə köməklik göstərir. Bu
beynəlxalq standart keyfiyyəti idarəetmə sisteminin əsaslarını təsvir edir. Strukturda belə bir müdaxilə
və ISO 9000-nin faydası müəssisə üçün çox vacibdir, çünki müəssisə dayanıqlı inkişafı təmin edən
elementləri, davamlı təkmilləşdirməni və nəticələrin sistemləşdirilməsini tələb edir.
Qloballaşan və rəqabətin hər gün daha da kəskinləşdiyi bir dünyada milli müəssisələrimiz dünya
bazarına çıxmaq və rəqabətə tab gətirə bilmək üçün keyfiyyəti idarəetmə sistemi istifadə etməyə
başlamışdır. ISO 9000 və insan resurslarının birgə tətbiqinə Azərbaycan müəssisələrində nə dərəcə
əhəmiyyət verildiyini ölçmək üçün bir araşdırma etdik.
- Təlim
- İnkişaf
- Performansın
idarəedilməsi
- Liderlik
- İnsan resurslarının
idarəedilməsi
- Strateji planlama
- Prosesin
idarəedilməsi
- Müştəri
mərkəzlilik
İnsan
resursları
t crüb l ri
ÜKİ-nın İnsan
resurslarına
daxil olan
təcrubələri
İnsan resurslarının
rəqabət
qabiliyyətliliyi
İnnovasiya
İnsan
resurslarına
xərclərin
azaldılması
Şirkətin rəqabət
qabiliyyətliliyi
Qafqaz U
Azə
keçirdik
fəaliyyət
Şək
idarəetm
İnsan res
3-cü
standard
kəsizliyi
əlaqədar
edilir.
Azə
istifadə
holdinqd
Dig
internet
kütlələrə
Yek
də müəs
yət göst
verir. La
Incr
life. Gre
and susta
In t
understa
realize t
economi
interest w
IV INTERN
University
ərbaycanda i
. Araşdırma
t göstərdiyi m
Şəkil 2
kil 2-dən gö
mə standardla
sursları idarə
ü qrafik ölkə
dının payına d
i standardıdır
r ISO 14001
ərbaycanda
edən müəs
də həm idarə
gər maraqlı
səhifələrinin
ə xitab edə bi
kunda belə b
ssisənin rəqa
ərən müəssi
akin buna bax
reasing numb
en buildings
ainable mate
terms of und
and each regi
them there n
ically feasib
will attract m
34
Müəssisə
standardla
Standa
Standa
NATIONAL
internet üzər
zamanı adı k
müəyyən edi
2. ISO 9000-nin
örüldüyü kim
arını tətbiq e
əetməni tətbi
əmizdə tətbiq
düşür. İkinci
r. Bu son dö
ətraf mühiti
ISO keyfiyy
ssisə isə Az
etmədə, həm
məqamlarda
n olmamasıdı
ilməyi və xar
bir nəticəyə g
abət qabiliyy
sələrin kiçik
xmayaraq bu
GR
ber of popula
s are applicat
erials for buil
derstanding t
ion separatel
number of d
le and it is
more investm
6
4%
ələrdə ISO
arının tətbiq
ardı tətbiq etm
ardı tətbiq edə
SCIENTIFIC
rindən işçi c
keçən hər bir
ilmişdir.
n tətbiq
mi araşdırma
edilir. Yerdə
iq etməklə ki
q edilən stan
i geniş istifad
övrlərdə ərza
in idarəedilm
yəti idarəetm
zərsun Hold
m də bir çox i
an biri isə a
ır. Bu isə rəq
rici bazarlara
gəlmək olar k
ətliliyinə bir
k bir qismi k
u qisim son il
REEN BU
Gu
Qa
gunel
A
ation on the
tion of green
lding such ob
the methodo
ly. Every cou
different obst
very import
ments and dec
6%
qi
məyən
ən
C CONFERE
482
cəlb edən 20
r müəssisədə
ada baxılan
ə qalan müəs
ifayətlənir.
ndardların ya
də olunan sta
aq sənayesini
məsi standard
mə standard
dinqdir. Yux
istehsal müəs
araşdırılan m
qabətin artdı
a çıxması üç
ki, İnsan resu
rbaşa təsir gö
keyfiyyəti id
llərdə artan t
UILDING
unel MIRZA
afqaz Univers
191191@gma
AZERBAIJAN
Earth deman
project on o
bjects.
ology of how
untry has its
tacles. It is
tant to incre
crease cost of
IS
ENCE OF YO
2
00-dən artıq
ə İnsan Resu
Şəkil 3. Müxtə
müəssisələri
ssisələrin 2/3
arısından çox
andard isə 20
in inkişafı il
dı 13.51% və
dını holdinq
xarıda sadal
ssiələrində tə
müəssisələrin
ğı bir dünya
ün vacib say
ursları və Ke
östərən ünsü
darəetmə stan
tendensiya il
G PROJEC
ALI
sity
ail.com
N
nds to apply
our living pla
w green buil
own require
obvious rea
ease interest
f materials.
O 9001
ISO
22000
ISO
14001
Digər
Tətbiq ed
OUNG RESE
29-30 April 2
q müəssisədə
ursları Depart
əlif standardları
in yalnız 34
3-i isə müəs
xu, yəni 54.0
0.72%-lə ISO
lə birbaşa ba
ə digər stand
səviyyəsind
ladığımız st
ətbiq edilir.
n 35.4%-nin
ada müəssisə
yıla biləcək ü
eyfiyyəti idar
ürlərdir. Azər
ndardlarının
lə böyüməyə
CT
green projec
aces. It requir
lding project
ements for g
ality that gre
rate on the
5
20.72
%
13.51
%
11.72
%
dilən standa
növü
EARCHERS
016, Baku, A
ə araşdırman
rtamenti və y
ın tətbiqi.
4%-i ISO ke
sisə daxilind
5%-i ISO 90
O 22000 ərza
ağlıdır. Bu sə
dardlar 11.72
də ən geniş
tandadların
ümumiyyət
nin özü barə
ünsürlərdən b
rəetmə sistem
rbaycanda is
tətbiqinə əh
davam edir.
ct at all spher
res using onl
ts work, it i
green buildin
een building
e projects. In
4.05
%
ardın
Azerbaijan
nı həyata
ya Şöbəsi
eyfiyyəti
də yalnız
001:2008
aq təhlü-
ənaye ilə
2% tətbiq
ş şəkildə
hər biri
tlə rəsmi
ədə geniş
biridir.
mi birlik-
sə fəaliy-
həmiyyət
.
res of our
ly natural
s vital to
gs and to
s are not
ncreasing
Qafqaz U
Diff
touch wi
The
projects.
during fu
The
costs an
governm
resource
building
material
necessar
the impo
developm
inadequa
function
elements
construc
In o
building
There lo
expandin
In t
consist o
consider
capacity
room 2,
All
But they
usage. It
IV INTERN
University
fferent institu
ith building c
e project con
. Moreover,
ully implicat
e process of
nd profits. I
ment interven
es. The select
materials,
to achieve
ry condition
ortant produ
ment. The e
ate use of ne
n, excessive u
s as input ind
ction technolo
order to und
project asse
ots of case
ng green buil
this study on
of 2 rooms w
red to provid
of sunlight
1 in bathroom
of the room
y have to hav
t requires sm
F
NATIONAL
utions have
companies to
nsists of lit
a model is p
tion of green
f selection o
It gives full
ntion in the a
tion should a
green buildi
green build
for the coor
ucts of the b
ecological ec
ew materials
use of non-e
dicators. The
ogy.
a)
Figure 1: G
derstand fully
essment, it i
studies whic
lding project
ne-level priv
which can b
de the house
entering the
m, 2 in kitch
ms are equipp
ve such abili
mart engineeri
Figure 2: Sche
SCIENTIFIC
to be involv
o present new
erature revie
presented to
n building pro
f building m
l play to th
allocation of
achieve the s
ing material
ding goals (W
rdinated dev
building ente
conomists lo
s and space a
environmenta
ey are the raw
Green building m
y what are t
is vital to cr
ch were car
ts all over the
vate house is
be used as b
e with as m
e house. The
hen and 1 in t
ped with air c
ity that in wi
ing to constr
matic illustratio
C CONFERE
483
ved to devel
w ideas and p
ew which p
understand
oject. Econom
materials mu
he complem
resources. It
sustainable d
ls, environm
Wang J., 20
velopment of
erprises. Th
ong-term foc
are unevenly
ally friendly
w materials,
materials input
the aspects o
reate a mode
rried out to
e world.
s designed in
bedroom, 1 l
many as poss
ere are 4 win
the corridor
cleaning syst
indy day to u
ruct this syste
on of the privat
ENCE OF YO
2
lopment of g
perspectives.
presents wor
what kind o
mic evaluatio
ust correctly
mentary role
t also reduce
development
mentally frien
007). The ef
f regional co
ey have gre
us attention
y distributed
y materials (P
the cost of t
(a) and output (
of material u
el on which
understand
n order to u
living room,
sible window
ndows in th
(Figure 2).
tems which
use wind ene
em.
te house conside
OUNG RESE
29-30 April 2
green buildin
.
rld experienc
of methodolo
on was not c
handle the
of the mar
es or even el
of the region
ndly materia
ffective use
onstruction.
eat significan
of the prob
d, the degrad
Pu Y., 1978
the parts, pro
b)
(b) indicators
usage and p
the idea is
the potentia
understand th
1 kitchen a
ws which wi
e living room
are linked to
ergy and wo
ered in the stud
EARCHERS
016, Baku, A
ng project a
ce in green
ogy can be n
carried out.
relationship
rket mechan
iminates the
nal architect
als all are i
of the regio
Building ma
nce to the c
blems, which
dation of arch
). We chose
otection meas
lanning duri
going to be
al and poss
he methodolo
and 1 bathro
ill increase
m, 3 in room
o solar energ
ork without e
dy
Azerbaijan
and be in
building
necessary
between
nism and
waste of
ure. New
important
onal is a
aterials is
continued
h include
hitectural
e the four
sures and
ing green
realized.
ibility of
ogy. It is
oom. It is
time and
m 1, 2 in
gy panels.
electricity
Qafqaz U
Gre
minimiz
materials
to the h
illumina
Thi
Natural
very feas
be met to
in the h
(cold) co
Wa
system. U
used for
state of t
It r
economi
countrie
that it re
Elec
accumul
IV INTERN
University
een roof is t
e the area us
s (strong gla
house (Figur
ation of the h
s kind of gre
illumination
sible environ
o get desired
ouse keeps h
oming from t
ter supply sy
Used waste w
r irrigation p
the modern c
requires adv
ically feasibl
s with water
covers it cos
ctric energy
lators could b
NATIONAL
the only cho
sed for the p
ass, in this ca
re 3). As m
ouse and hel
Figure 3: Sche
een roofs ca
n, heat comin
nment for pla
d result. From
house warm
the roof of th
ystem and ha
water will be
urposes. Thi
cities.
vanced tech
le at the mo
r problem su
st in a very sh
Figure 4: Pre
acquired fr
be very usefu
SCIENTIFIC
oice for our
panel system
ase is the prio
mentioned pr
lps use that e
ematic illustrati
an be used as
ng from sola
ant growing.
m green roof
m in winter a
he house.
as to be prov
e recycled as
is will help t
hnology to
oment. Prese
ch as Azerba
hort time as w
ferred water sup
rom solar pa
ul in case of
C CONFERE
484
green house
m. Moreover,
ority) which
reviously, n
energy for its
ion of the green
s mini green
ar panel syst
In this case
f case studies
and cold in s
vided with wa
s water for h
to protect en
use purified
ence of this
aijan. Experi
water is vita
pply and cleani
anel must be
any issue in
ENCE OF YO
2
e. It is supp
roof has to
will allow a
atural light
s heating .
n roof with solar
nhouse to cre
em and air c
all of the re
s it is known
summer bec
ater purificat
heating system
nvironment a
d water for
kind of tech
ience from I
l element for
ing system for d
e used as ef
the panel sy
OUNG RESE
29-30 April 2
plied with so
be built usin
as much as p
decreases e
r energy panels
eate there sm
conditioning
quirements f
that this kin
cause it abso
tion equipme
m. Rest of th
and is vital f
r drinking
hnology is v
Israel and Ar
r human bein
designed house
fficiently as
ystem or durin
EARCHERS
016, Baku, A
olar energy p
ng mainly tra
ossible sunli
energy cost
s.
mall eco envi
system may
for green roo
nd of natural
orbs most of
ent to create
he waste wat
for current e
purpose and
very importa
rabic countri
ng.
possible. Em
ng its cleanin
Azerbaijan
panels to
ansparent
ight enter
used for
ironment.
y provide
of have to
coverage
f the heat
a recycle
ter can be
ecological
d is not
ant in the
ies shows
mergency
ng.