Microsoft Word 08-ozkul-osman doc

Tablo: 1: Mültecilerin (Kaçkınların) ve Mecburi Göçmenlerin Etnik Dağılımı 

Yerleştirildiği 

il/ilçe 

Toplam 

Azerbaycan  

Türkleri 

Kürtler Türkler Ruslar  Diğer 

 

Azerbaycan 

576234 

570466 

4798 357 516 97 

 Nahçıvan 

945 

945 0 0 0 0 

 

Bakü 

153392 

152935 

197 198 1  61 

 

Binakadi 

23858 

0  0 15 0 0 

 

Azizbeyov 

12763 

12717 

30 6 0 10 

 

Hatayi  16356 

16300 

0 44 0 12 

 Karadağ 9328 

9264 41 14 0  9 

 

Nerimanov 

12351 

12348 

2 1 0 0 

 

Nesimi  11086 

11066 

0 13 0 7 

 

Nizami  12878 

12765 

72 30 0  11 

 

Sabuncu 

17550 

17528 

0 22 0 0 

 

Sebail  7274 

7242 17 11 1  3 

 

Suraham 14347 

14292 

35 20 0  0 

 

Yasamal 15601 

15570 

0 22 0 9 

 AlibayramIı 

4721 

4721 

0 0 0 0 

 

Gence  15304 

15296 

0 4 0 4 

 

Mingeçevir 

18338 

18332 

0 6 0 0 

 Sumgayıt 

43679 

43626 

40 8 0 5 

 

Naftalan 3390 

3390 

0 0 0 0 

 Abşeron 9362 

9362 

0 0 0 0 

 Ağcabedi 

18296 

18134 

159 

3 0 0 

 

Akdam 20609 

20593 

0 16 0 0 

 Aktaş  3367 

3290 

77 0 0 0 

 

Akstafa 1320 

1302 

8 10 0 0 

 

Aksu  1748 

1748 

0 0 0 0 

 

Astara  55 55 0 0 0 0 

 

Balaken 250 

250 0 0 0 0 

 

Beylegan 16295 

16117 

113 40 25 0 

 

Bedre  49446 

49436 

2 3 0 5 

 

Bilesuvar 

19863 

19855 

0 5 0 3 

 

Celilabat 

1376 

1374 

1 1 0 0 

---

Özkul, Vermez, Dağlık Karabağ Göçmenlerinin Sosyo-Ekonomik Sorunları

 

 

151 

 Daşkesen 

1390 

1388 

0 2 0 0 

 

Deveci  345 

345 0 0 0 0 

 

Fuzuli  50155 

50153 

0 2 0 0 

 

Gedebey 

323 

323 0 0 0 0 

 

Goran 

boy 

6208 

6208 

0 0 0 0 

 

Gökçay 1995 

1995 

0 0 0 0 

Hacılabul 

1865 

1864 

0 1 0 0 

 

Haçmaz 460 

0  0 0 460 

0 

 

Hanlar  5697 

5694 

0 3 0 0 

 Hızı 

485 

485 0 0 0 0 

 İmişli  15468 

15468 

0 0 0 0 

 İsmailli  3355 

3150 

203 

2 0 0 

 

Kürdemir 

2743 

2720 

17 3 0 3 

 

Kak 

1052 

1052 

0 0 0 0 

 

Kazak  6689 

6685 

0 4 0 0 

 

Kabele  1896 

1745 

146 

5 0 0 

 

Kobustan 

473 

458 15 0 0 0 

 

Kuba  261 

192 69 0 0 0 

 

Kusar  23 22 0 0 1 0 

 

Laçin  16986 

13415 

3571 

0 0 0 

 

Lerik  6 6  0 0 0 0 

 

Lenkeran 

509 

509 0 0 0 0 

 Masallı  455 

435 19 1 0 0 

 

Neftçala 370 

370 0 0 0 0 

 Oğuz  2744 

2744 

0 0 0 0 

 

Saatli  13656 

13610 

36 0 0 10 

 

Sabirabat 17853 

17825 

11 17 0  0 

 

Salyan  1565 

1565 

0 0 0 0 

 

Samuh 1760 

1736 

22 2 0 0 

 

Siyezen 199 

199 0 0 0 0 

 Şamahı 1267 

1267 

0 0 0 0 

 Şeki 

5311 

5251 

60 0 0 0 

 Şemkir 1852 

1852 

0 0 0 0 

 

Terter  15065 

15061 

0 3 0 1 

 

Tavuz  18 18 0 0 0 0 

 

Ucar  1022 

1015 

0 2 0 5 

 Yardımlı 10 10 0 0 0 0 

 

Yevlah  11559 

11511 

32 16 0  0 

 

Zakatala 368 

339 0 0 29 0 

 

Zerdab 1020 

1020 

0 0 0 0 

Kaynak: Azerbaycan Cumhuriyeti, Devlet Göçmen Sorunları Genel Müdürlüğü 

---

bilig, Güz / 2009, Sayı 51 

 

152 

5. Mülteci ve Mecburi Göçmenlerin Sorunları 

Dağlık Karabağ kaçkınları ve mecburi göçmenler birçok sorunlarla karşı kar-

şıya bulunmaktadırlar. Bu sorunlar barınma, beslenme, işsizlik, eğitim ve 

güvenliğe kadar birçok alanda değişik  şekillerde kendisini göstermektedir. 

Sorunların çözümünde kaçkın ve mecburi göçmenler arasında bir karşılaş-

tırma yapıldığında kaçkınların sorunlarının geçen yaklaşık 12 yıllık bir süreç 

içerisinde büyük oranda çözüldüğü ve mecburi göçmenlere oranla, sosyal ve 

ekonomik şartlar bakımından göreli olarak daha iyi şartlar içerisinde bulun-

dukları söylenebilir. Şimdi aşağıda kaçkın ve göçmenlerin yaşadıkları sorun-

lar ayrı başlıklar halinde irdelenecektir.  

5.1. Barınma ve Kalıcı Konut Sorunları 

Azerbaycan’da göçmenlerin karşılaştıkları en önemli sorunların başında bu 

insanların bir an önce kalıcı olarak barınacakları bir yere sahip olamamak 

gelmektedir. Ancak sorun hakkında uluslararası kuruluşların ilgilerinin yeter-

sizliğinden dolayı genel bir çözüm yolu bulunamamaktadır. Azerbaycan hü-

kümeti de kendi ekonomik ve sosyal durumundaki yetersizlikler nedeniyle, 

gereken oranda çözüm yolları üretememektedir. Ayrıca göçmenler Azerbay-

can toprakları içinde fazla yayılmış bir durumda olduklarından dolayı hizmet-

ler sınırlı kalabilmektedir. 

Mecburi göçmenler Azerbaycan genelinde daha ziyade 31 şehir ve bölgede 

sıklıkla meskûnlaşmıştır. Azerbaycan yönetimi göçmenleri Bakü dışında diğer 

bölgelerde meskûnlaştırma politikası gütse de bunda pek başarılı olamamış-

tır. Azerbaycan’ın bütün bölgelerindeki 72 idari bölgeden 57’si arazisinde 

yerleşen göçmenlerin tahminen %43’ü şehirlerde, 1/5’i ise sınır bölgelerinde 

meskûnlaştırılmıştır. Şehre yerleşenler daha ziyade okul, yurt, çocuk yuvası, 

pansiyon gibi devlete ait sosyal binalarda yerleştirilmişlerdir. Sınır bölgelerin-

dekiler ise sosyal binaların yanı  sıra akraba ve tanıdıklarının yanlarına yer-

leşmişlerdir. Göçmen (kaçkın ve mecburi göçkün) yerleşim birimlerinin ekse-

riyetinde temiz su, elektrik, kanalizasyon vs. gibi altyapı yatırımları yetersiz 

veya hiç mevcut değildir. Sigma Araştırma Merkezi’nin 1997 yılında yapmış 

olduğu bir çalışmada göçmenlerin sadece %7’sinin yaşadıkları yerlerin asgari 

yaşam standardına uygun olduğu anlaşılmıştır (Oğan 2001: 441). 

---

Özkul, Vermez, Dağlık Karabağ Göçmenlerinin Sosyo-Ekonomik Sorunları

 

 

153 

Tablo 2: Mülteci ve Mecburi Göçmenlerin Mevcut İskân Durumu 

 

Kaynak: Hatemov 2005: 142. 

Yukarıdaki grafikten de anlaşılacağı üzere toplam göçmenlerin yaklaşık 1/3’ü 

çeşitli  şekillerde elde edilen evlerde yaşamaktadırlar. Evlerde yaşayan göç-

menlerin ise yaklaşık %55,6’sı büyük şehirlerde bulunmaktadır. Ermenistan 

ve Orta Asya’dan (Ahıskalılar) göç ettirilen 47 bin aileye (ki bu rakam toplam 

Kaçkın ailelerin %95,6’sına tekabül eder) kalacak ev sağlanmıştır. Bu aileler-

den yaklaşık 10 bin kaçkın ikinci defa göçmen durumuna düşmüştür. 

Göçmenlerin grafikte sunulan iskan durumları sayısal olarak şu  şekildedir: 

Çadırlarda 15.530 aileden ibaret 73.982 kişi, gecekondularda 19.782 aile-

den ibaret 98.979 kişi, devlete ait konutlarda, çocuk yuvalarında, okullarda 

ve yurtlarda 43.905 aileden ibaret 175.255 kişi, tatil köyleri ve sanatoryum-

larda 5.236 aileden ibaret kişi 20.240, akraba ve tanıdık evlerde 38.926 

aileden ibaret 156.420 kişi, başkalarına ait olduğu halde göçmenler tarafın-

dan zapt edilmiş evlerde 8.954 aileden ibaret 35.472 kişi, inşası yarım kalmış 

binalarda 8.954 aileden ibaret 44.502 kişi, çiftliklerde 7.555 aileden ibaret 

32.721 kişi, yük vagonlarında 2.076 aileden ibaret 8.859 kişi, yol kenarla-

rında ve toprakta kazılmış mağaralarda 3.418 aileden ibaret 14.864 kişi 

(Hatemov 2005: 142). 

Ayrıca Ermenistan’dan kaçkın düşenlerle Bakü’de yaşayan Ermenilerin karşı-

lıklı olarak evlerini değiştirmelerine (mübadele) resmen izin verilmiştir. Göç-

menler arasında çadırlarda, barakalarda, yük vagonlarında, yarım kalmış 

inşaatlarda, yol kenarlarında, mağaralarda yaşayan ailelerin durumları diğer-

lerine göre daha zordur. Özellikle kış aylarında buralarda barınmak çocuk ve 

yaşlılar için katlanılır gibi değildir. Elektriği, suyu ve kanalizasyonu olmayan 

bu gayri sıhhi yerlerde yaşayan çocukların sağlıklı olarak yetişip topluma 

katılmaları uzun bir süreç gerektirecektir. Devlet şehit ailelerinin yerleştirilme-

sine öncelik vermesine rağmen bu konuda alınması gereken çok mesafe 

---

bilig, Güz / 2009, Sayı 51 

 

154 

vardır ve çok sayıda aile uygun bir yere yerleşebilmek için sıra beklemekte-

dir. Ayrıca okul, yurt ve çocuk yuvalarında üç- dört aile bir arada kalmaya 

mecbur olmaktadır (Yeşilot 2006: 87-88).