- 76 - Harakat ko‘nikmasi – bu harakat texnikasini egallash
darajasi bo‘lib, unda xarakatlarni boshqarish avtomatik tarzda
kechadi va harakatlar o‘zining barqarorligi bilan ajralib turadi.
Harakat ko‘nikmasini shakllantirish birinchi va ikkinchi signal
tizimlarining o‘zaro harakatidagi dinamik stereotipning
yuzaga kelish jarayonidan iboratdir.Harakat ko‘nikmalarining,
bola uchun amaliy a hamiyati juda katta. Hosil qilingan
ko‘nikmalar jismoniy va psixik kuchlarni tejamkorlik bilan
sarf etish, yaxlit harakat faoliyatiga kiruvchi harakatlarni tez
va aniq bajarish imkonini beradi.
3 -§.
Harakat malakalarini shakllantirish hamda ruhiy-jismoniy sifatlarni takomillashtirish Tarixan mavjud bo‘lgan jismoniy tarbiya tizimlariga
insonning jismoniy (harakat) sifatlarini tarbiyalay olishiga
qarab baho berilgan. Insonning organizmida turli darajada
shakllangan kuch, tezkorlik, chidamlilik, chaqqonlik, tana
bo‘g‘inlari harakatchanligi va muskullar egiluvchanligini
jismoniy
sifatlar
deb
atash
qabul
qilingan.
Inson
organizmining shu sifatlarini qanday namoyon qila olishiga
qarab individga kuchli, chaqqon, tezkor va h.k. deb baho
berganlar. Bu sifatlar o‘lchovga ega, uning ko‘rsatkichlari
jismoniy
tayyorgarlik
ko‘rsatkichlari
deb
ataladi
va
ko‘rsatkichlar orqali individning ijodiy mehnatga va vatan
mudofaasiga tayyorligi aniqlanadi. Jismonan barkamol,
axloqan pok, estetik didli, e’tiqodli, sadoqatli, texnika ilmining
zamonaviy asoslarini puxta egallagan, har taraflama ma’naviy
yetuk, jismonan uyg‘un rivojlangan kishini tarbiyalash hozirgi
kungacha davrimizning asosiy vazifalaridan biri deb