Microsoft Word Bojxona nazariyasi doc

SF = YaF - (Sich+S + Saks+ Sm)  - Kr  
bunda: 
 YaF - yalpi foyda; 
Sich - foyda miqdoridan olinadigan soliq;  
S - qo’shimcha qiymat solig’i; 
Saks - aksizlar; 
Sm - mulk solig’i; 
Kr - kredit uchun bank foizlari. 

---

 
85
Korxonaning moliya negizini moliyaviy reja tashkil qiladi, u o’z 
ichiga pul shaklidagi daromadlar va harajatlar balansini aks ettiradi. 
Balans quyidagi bo’limlarni o’z ichiga olgan: 
-  daromadlar va tushum vositalari. Bu bo’limga tashqi 
manbalardan keladigan mablag’lar ham kiritiladi. 
-  harajatlar va mablag’ ajratmalari, Bu erda ishlab chiqarishni 
kengaytirishga ketadigan sarf-harajatlar ham kiradi. 
-  kredit va bank aloqalari. Davlat byudjetiga to’lovlar. 
Strategiya tovarlarni ishlab chiqarish, hajmi va sifat darajalariga 
baho berishda yordam beradi va o’z ichiga quyidagi bo’limlarni 
kiritadi: 
1. mavjud bozorlarni tadqiqod ob`ektlariga ajratgan holda tahlil 
qilish; 
2. mahsulotning yashash davri va yangi tovarlarni ishlab 
chiqarish uchun zarur bo’lgan sharoitlar; 
3. talab va taklifning shakllanishi; 
4. tovar va ishlab chiqarishning raqobatbardoshliga; 
5. soliq siyosati. 
Korxonaning tovar siyosatini belgilashda ilmiy-texnik 
mahsulotlar bozorining ta`siri katta. Ilmiy-texnik mahsulotlar bozori 
deganda yangi texnologiyani kashf qilgan ixtirochilar bilan shu 
kashfiyotga egalik qilish huquqini sotib oluvchilar o’rtasidagi aloqalar 
tushuniladi. Ilmiy-texnik mahsulotning ob`ekti sifatida loyiha 
muhandislik mahsulotlar, ilmiy-texnik hujjatlar, informasion 
xizmatlar va ilmiy adabiyotlar ko’rib chiqiladi. Ilmiy-texnik 
mahsulotlarga egalik qilishga ilmiy tadqiqot va konstruktorlik 
tajribalarini doimo olib boruvchi ilmiy tashkilotlarga ruxsat beriladi. 
Qo’shilgan qiymat solig’ini hisoblash.
  Respublikaning bojxona 
haqidagi qonunlarida belgilangai bojxona rejimlariga muvofiq 

---

 
86
respublika hududiga import qilinadigan tovarlar qo’shilgan qiymat 
solig’i (QQS)ga tortiladigan manba hisoblanadi. Respublika hududiga 
import qilinadigan tovarlarga nisbatan qo’shilgan qiymat solig’ini 
hisoblab chiqish va to’lash tartibi  asosida amaliyotga joriy qilinadi. 
Mazkur Yo’riqnoma respublikaning Soliq va Bojxona 
kodekslariga asosan ishlab chiqilgan hamda respublika hududiga 
import qilinadigan tovarlarga nisbatan qo’shilgan qiymat solig’ini 
hisoblab chiqish va to’lash tartibini belgilaydi. 
Iqtisodiy nuqtai nazardan rivojlangan har bir davlat 
iqtisodiyotga bilvosita ta`sir etish va o’z daromadlarini 
shakllantirishda soliqlarning bir butun tizimini qo’llaydi. Bu tizim, 
asosan to’g’ri va bilvosita soliqdardan iboratdir. Bilvosita (egri) 
soliqlar tizimiga bojxona organlari tomonidan undiriladigan, 
qo’shilgan qiymat va aksiz soliqlari hamda bojxona yig’imlar kiradi. 
Respublika hududiga tovarlarni import qilayotgan jismoniy yoki 
yuridik shaxslar qo’shilgan qiymat solig’ini to’lovchilar hisoblanadi. 
Qo’shilgan qiymat solig’ini bevosita deklarant yoki istalgan 
manfaatdor shaxs, agar qonun hujjatlarida o’zga hol nazarda 
tutilmagan bo’lsa to’lashi mumkin. Import qilinayotgan tovarlar 
uchun - QQS 20 % stavkada undiriladi. 
Respublika hududiga import qilinadigan tovarlar bo’yicha 
qo’shilgan qiymat solig’ini muvofiq belgilanadigan bojxona qiymati 
hisoblanadi. Tovarlar importa bo’yicha soliq solinadigan aylanma 
manba hajmiga bojxona qiymati bilan bir qatorda bojxona boji 
summasi va aksiz solig’i qatorda bojxona boji summasi (aksiz solig’i 
to’lanadigan tovarlar bo’yicha) kiritiladi. 
QQS quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi: