Microsoft Word Dissertasiya M?h?mm?dli Nicat docx
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
standartlarında isə daxili auditin mahiyyəti təsvir olunur və daxili audit
fəaliyyətinin qiymətləndirilməsinin keyfiyyət meyarları verilir. Burada daxili auditin planlaşdırılması, rəhbərliyə hesabatın təqdim edilməsi, risklərin idarə edilməsi, nəzarət, korporativ idarəetmə, auditor tapşırığının planlaşdırılması, icras və icrasına nəzarət nəticələrə dair hesabatın verilməsi və s məsələlər əksini tapmışdır. Bir qayda olaraq, daxili audit bölməsinin müvafiq səlahiyyət və vəzifələri müəyyən edildikdən və strateji planın hazırlanmasından sonra növbəti mərhələ auditin ilkin planının tərtib edilmisidir. Belə ki, bu plan ildə ən azı bir dəfə keçirilən risklərin qiymətləndirilməsinə əsaslanmaqla tərtib edilməlidir. Auditin aparılmasına dair fəaliyət sahələrini, habelə hər bir sahə üçün iş həcmini müəyyən etmək məqsədilə risklərin qiymətləndirilməsi modelindən və zərərlərin ehtimalının təhlili metodlarında istifadə olunur. Daxili Auditin Peşə Təcrübəsi üzrə Beynəlxalq Standartlara uyğun olaraq, risklər maliyyə-təsərrüfat fəaliyyətinə dair məlumatların dürüstlüyü və tamlığı, təsərrüfat fəaliyyətinin səmərəliliyi və məhsuldarlığı, aktivlərin qorunub saxlanması və qanunlara, normativ aktlara və müqavilə öhdəliklərinə riayət edilməsinə əsasən qiymətləndirilməlidir. Daxili audit fəaliyyəti, həmçinin, müəssisə və təşkilat daxilində müvafiq etik standartları və dəyərləri inkişaf etdirmək, fəaliyyətin səmərəli istifadə edilməsi və qiymətləndirilməsi prossesini təmin etmək, müəssisə və təşkilatın müvafiq xidmətlərini risklər və nəzarətlə bağlı məsələlər üzrə məlumatla səmərəli şəkildə təmin etmək, fəaliyyəti səmərəli şəkildə əlaqələndirmək, daxili və kənar auditorlarla rəhbərlik arasında məlumat mübadiləsi etmək məqsədilə korporativ idarəetmə prosesinin qiymətləndirilməsini təmin edir. Daxili auditorlar hər bir auditor tapşırığı üçün həmin tapşırığın məqsədlərini, həcmini, müddətlərini və resursların bölüşdürülməsini əks etdirən iş planı tərtib edirlər. Tapşırığın planlaşdırılması zamanı nəzərə alınmalı olan məqamlar,
27
tapşırığın məqsədləri, həcmi, proqramı və icrası kimi məsələlər məhz Daxili Auditin Peşə Təcrübəsi üzrə Beynəlxalq Standartların Fəaliyyət Standartları bölməsində geniş şərh olunmuşdur. Daxili auditor yoxlamasının nəticələrinə dair hesabat xarakterli sənəd tərtib olunur ki, bu da müxtəlif formalarda auditor arayışı, auditor rəyi, ekspertizaya dair arayış,yoxlamaya dair hesabat və s ola bilər. Yekun hesabat sənədi daxili auditorun fikir və rəyini əks etdirməklə yanaşı, müvafiq tövsiyyələr və fəaliyyət planlarını, nəticələrin kənar tərəflərə təqdim edilməsi hallarında isə onların yayılması və istifadəsi ilə bağlı məhdudiyyətləri də əhatə edir. əgər ayrıca bir auditor tapşırığı çərçivəsində Daxili Auditin Peşə Təcrübəsi üzrə Beynəlxalq Standartların müddəalarına riayət edilməməsi halı olmuşdursa, onda hesabatda bu barədə izahat verilməlidir. Keyfiyyət xarakteristikası və Fəaliyyət standartları bütövlükdə daxili audit xidmətlərinə aid olduğu halda, Tətbiq standartları auditor tapşırıqlarının ayrı-ayrı növlərinə aiddir. Üstəlik də Keyfiyyət xarakteristikası və Fəaliyyət standartları vahid bir variantda mövcuddur. Tətbiq standartlarının isə müxtəlif variantları- auditor fəaliyyətinin hər bir növü üzrə ayrıca variantı vardır. Tətbiq standartları Keyfiyyət xarakteristikası və Fəaliyyət standartlarının tərkinbində, müvafiq standartın törəməsi kimi, auditor auditor təminatının verilməsi üzrə fəaliyyət və və məsləhət verilməsi üzrə fəaliyyət üçün işlənib hazırlanmışdır. Daxili Auditin Peşə Təcrübəsi üzrə Beynəlxalq Standartlara riayət olunması daxili auditorların öz vəzifələrini yerinə yetirmək üçün zəruri sərtdir. Daxili auditin keyfiyyət xarakteristikası standartlarında təsərrüfat subyektlərinin və daxili auditlə məşğul olan tərəflərin səciyyəvi xüsusiyyətləri nəzərdə tutulur. Daxili auditin fəaliyyət standartlarında daxili auditin mahiyyəti açıqlanır və daxili auditor fəaliyyətinin qiymətləndirilməsinin keyfiyyət meyarları verilir. Keyfiyyət xarakteristikası və fəaliyyət standartları vahid bir variantda mövcuddur.
|