Microsoft Word Düzeltilmis tez
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Derinleştirilmesi”,29 – 30 Eylül 2005, İstanbul, Yayın No: 28, s.
219 112 Sigorta sektörünün ülkemizdeki büyüklüğü ne yazık ki yeterli düzeyde değildir. Özellikle kişi başına sigorta prim üretimi gelişmiş ülke ekonomilerinin gerisinde kalmaktadır. Finans sektörü içerisinde yer alan sigorta şirketleri ülkemizde geç başlayan bir süreç içerisinde gelişme olanağı bulmuşlardır. Fakat bu sürecin başlangıcı da gelişmiş ülkelere oranla oldukça gecikmelidir. Söz konusu gecikme neticesinde finans sektörü bankacılık yönlü gelişmiş sigortacılık ise bankacılık sektörünün uzantısı haline gelmiştir. Gelişmiş ülkelerde sigortacılık elit bir meslek olarak görülmektedir. Ayrıca sigorta şirketleri yüksek finans gücüne bağımsız birer kuruluş olarak ülke ekonomisi içerisinde faaliyet göstermektedirler. Ülkemizde henüz bankacılık sektörünün de yeterli düzeyde görülememesi finans kaynaklarının çeşitlendirilmesi, ekonominin fon ihtiyacının uzun vadede karşılanması gibi problemleri aşmak için sigorta sektörüne özgü bir takım vergi kolaylıklarının tanınmasını haklı çıkartmaktadır. Ancak vergi kolaylıkları tanınırken birçok etmen bir arada değerlendirilerek en yüksek faydayı sağlayacak en uygun vergi politikaları seçilmelidir. Seçilen vergi politikaları vergi adaletini olumsuz yönde etkilememelidir. Vergilemenin sektör üzerinde dikkat çekici olduğu açıktır. Özellikle 2003 yılından itibaren uygulanmasına geçilen bireysel emeklilik sisteminin vergisel avantajlarından dolayı ön plana çıktığı söylenebilir. Bireysel emeklilik sistemi gelişim raporu 2006’ ya göre Emeklilik Gözetim Merkezine yapılan bilgi edinme başvurularında sistem hakkında bilgi talebinden sonra sağlanan vergi avantajlarının neler olduğu konusundaki talepler ikinci sırada yer almaktadır. Bireysel emeklilik sistemine tanınan vergi kolaylıkları özellikle ücretli çalışan kesimin faydasını yükseltecek doğrultudadır . Çünkü ücretli çalışan kesim brüt ücret üzerinden net ücretin hesaplanması sırasında kişi başına düşen vergi, ücretlinin gelirinden tevkifat suretiyle kesilmektedir. Bu nedenle ücretli çalışanlar verginin yükünü direkt olarak hissetmezler. Stopaj yoluyla ücretlilerden alınan gelir vergisi anestezi etkisine sahiptir. Bu sebeple bireysel emeklilik sistemine tanınan vergi kolaylıkları ücretliler açısından vergisel ek bir yük getirmeden sisteme dâhil 113 olmalarını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Bireysel emeklilik hizmetlerinin vergilendirilmesi sistem içerisindeki şirketlerin gelişmesine olanak tanıyacak düzeydedir. Kişi başına düşen bireysel emeklilik sistemine bağlı prim üretimi artmasına bağlı olarak biriken fonlar şirketlerin daha büyük yatırımlar ve getiriler elde etmelerini kolaylaştıracaklardır. Bilindiği üzere düşük gelir grubunda yer alan kişilerin yüksek gelir gruplarındakilere oranla marjinal tasarruf eğilimi daha düşüktür. Sistem katılımcısını zorunlu tasarruf yapmasını sağlamakta böylece marjinal tasarruf eğiliminin düşük olmasından kaynaklanan olumsuzluk giderilmektedir. Toplanan fonlar uzun süreli fonlara çevrilerek ekonominin ihtiyacı olan fon ihtiyacı karşılanmaktadır. Sonuç olarak bireysel emeklilik sisteminin gelişmesinde vergilemenin olumlu etkileri olduğu açıktır. Ancak bu etki bireysel emeklilik sistemi ile sınırlı kalmaktadır. Diğer sigorta hizmetlerine vergisel kolaylıkların sınırlı olarak sağlanması sigorta hizmetlerine olan talebi etkilememektedir. Esasen bireysel emeklilik dışında kalan sigorta hizmetlerine olan talep kişilerin ihtiyaçları ile doğru orantılıdır. Tek başına vergileme sigorta sektörünün gelişimini şüphesiz sağlayamayacaktır. Son yıllarda özellikle hayat grubundaki sigorta sözleşmelerinin sayılarının artması aslında bankacılık sektörü ile ilgilidir. Çünkü ülkemizde sigortacılık, bankacılık faaliyetlerinin bir uzantısı şeklinde geliştiği için bankaların ekonomi içerisinde bulunduğu konumu çeşitli yaptırımlar için kullanmalarından kaynaklanmaktadır. Özellikle bankalar ile bir kredi sözleşmesi yapılması durumunda hayat sigortası şart koşulmaktadır. Aslında bu isteğe bağlı olmalıdır. Ancak banka kullandıracağı krediyi bu şekilde teminat altına almaktadır. Bir diğer alternatif olarak da bankalar teminat karşılığı kredi kullandırmayı da tercih etmektedir. Mevduat güvencesine bağlı kredi kullandırma yeteri kadar karlı değildir. Zaten söz konusu mevduat banka varlıkları içerisinde yer almaktadır. Ekonomi içerisindeki konumu nedeniyle Türkiye’de bankacılık sektörünün BSMV’ yi müşterilerine yansıttığı gibi kredi kullanacak müşterilerine de sigorta hizmeti satın almaya mecbur etmektedir. Sonuç, hayat grubu sigorta sözleşmelerinin sayısında artıştır. Özellikle bankalar kullandıracağı kredi için risk değerlendirmesi yapmakta, yapılan bu risk değerlendirmesine göre en az risk taşıyan müşterilerine krediyi kullandırtmaktadırlar. 114 En az risk taşıyan grup ise sigorta sözleşmeleri açısından bir çeşit mükâfat olarak nitelendirilebilir. Asli amaç kredi kullandırtmak tali amaç ise kredi ile birlikte sigorta hizmetleri pazarlanmaktadır. Sigorta hizmetlerine tanınacak vergi kolaylıkları sadece bu sektörü değil öncelikli olarak bankacılık sektörünün büyümesine etki edecek gelişme bankaların alacağı strateji kararlarına bağlı olarak gerçekleşecektir. Bu neden ile sigorta sektörünün başlı başına bir sektör olması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Sigorta şirketleri kendi özerkliklerine kavuşturulmalı ve sigortacılık ile bankacılık arasında belirgin bir ayrım bulunmalıdır. Mevcut ekonomi düzeni içerisinde sigorta sözleşmeleri üzerinde vergilendirmenin etkisi kısıtlı kalmaktadır. Vergilemenin sigorta hizmetlerine olan talebe etkisi psikolojik düzeyde sınırlı kalmaktadır. Amaç vergilendirilme ile sigorta hizmetlerine olan talebin arttırılarak sektörün büyümesi değil, büyüyen bir sektör üzerinde bu büyümeyi destekleyecek vergi politikalarının oluşturulması olmalıdır. |