Microsoft Word emirov vuqar doc

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

48 

 

 

48

2.3.  Rusiya  və  Azərbaycan  arasında  investisiya  əməkdaşlığının  prioritet 

sahələri və  inkişaf    prosesləri 

 

 

Azərbaycan  və  Rusiya  arasında  ticarət  və  iqtisadi  əlaqələr  Rusiya 

Federasiyanın  və  Azərbaycan  Respublikasının  hökümətləri  arasında  30  sentyabr 

1992-ci  ildə  bağlanmış  azad  ticarət  haqqında,  azad  ticarəti  rejimindən  istisnalar 

haqqında (26 noyabr 1992-ci il), 29 noyabr 2000-ci il tarixli protokollarla və həmin 

Sazişlə bağlı azad ticarəti rejimindən istisnalar haqqında 6 fevral 2002-cü il tarixli 

Pronokolla,  Rusiya  Federasiyanın  və  Azərbaycan  Respublikasının  hökümətləri 

arasında qəlirlərə və əmlakın artırılamasına dair vergilərə ikili vergi qoyulmasına 

yol  verlməməsi  haqqında  3  iyul  1997-ci  il  tarixli  Sazişlə,  29  noyabr  2000-ci  il 

tarixli  qarşılıqlı  ticarətdə  vasitəli  vergilərin  alınması  prinsipləri  haqqında  Rusiya 

Federasiyanın  və  Azərbaycan  Respublikasının  hökümətləri  arasında  bağlanmış 

Sazişlə,  21  yanvar  2002-ci  il  tarixlı  iqtisadi  əlaqılırin  prinsipləri  və  istiqamətləri 

haqqında  Rusiya  Federasiyanın  və  Azərbaycan  Respublikasının  hökümətləri 

arasında bağlanmış Sazişlə tənzimlənir. 

2006-cı  ilin  mart  ayından  Bakıda  Rusiya  Federasiyasının  Ticarət 

nümayəndəliyi fəaliyyət göstərir. 

Rusiya Federasiyanın və Azərbaycan Respublikasının iqtisadi əməkdaşlığına 

dair hökümətlərarası komissyası Rusiya və Azərbaycan arasındakı münasibətlərini 

dövlət səviyyəsində tənzimləyən işçi mexanimidir. Komissiyanın Rusiya hissəsinə 

Rusiya  Federasiyasının  Hökümət  Sədrinin  müavini,  Rusiya  Federsiyasının 

Prezidentinin Şimali Qafqaz Federal dairəsi üzrə nümayəndəsi A.Xloponin başçılıq 

edir. Komissiyanın Azərbaycan hissəsinə Baş nazirin birinci müavini Y.Əyyubov 

rəhbərlik edir. 2011-ci ilin martın 18-də Moskvada komissiyanın XIII geniş iclası 

keçirilmişdir.  clas  zamanı  bir  sıra  məsələlər,  iki  ölkə  arasında  ticari-iqtisadi 

ə

laqələrinin  vəziyyəti  və  perspektivləri  müzakirə  olunmuşdur.   Həmçinin  tərəflər 

nəqliyyat, rabitə və informasiya texnoloqiyaları, fövqaladə hadisələrin nəticələrinin 

---

49 

 

 

49

ləğvi   sahələrində  XII  iclasında  qəbul  olunmuş  qərarların  yerinə  yetirilməsini 

müzakirə  etdilər.  clas  zamanı  əsas  məsələrdən  biri  Rusuya  Federasiyasının  və 

Azərbaycanın  sərhədyanı  subyektlərin  əməkdaşlığın  inkişafı  olmuşdur.  Qeyd 

olunmuşdur ki, belə şəkildə əməkdaşlıq ümumiyətlə iqtisadi, elmi-texniki, mədəni 

sahələrdə əməkdaşlığın genişlənməyinə təkan verir.     

Azərbaycanın  DGK-n  məlumatına  görə  Rusiya  və  Azərbaycan  arasında  mal 

dövriyyəsi 2828,2 mln. ABŞ dolları təşkil etmişdir. Bununla belə Azərbaycandan 

Rusiyaya  ixrac  53,5%  artaraq  1187,4  mln.  dollara  çatmış,  Rusiyadan  idxal  isə 

43,3% artaraq 1640,8 mln. dollara çatmışdır. 

Rusiya  ixracının  90%  dərin  emallı  məhsullar  təşkil  edir.  xracın  əsasını 

maşinlar,  avadanlıq  və  nəqliyyat  vasitələri,  ərzaq,  ağac  və  selluloz  kağız 

məmulatları,  kimya  sənayəsinin  malları,  elektrik  enerji,  qara  və  əlvan  metallar, 

yayılmış metal təşkil edir. 

Azərbaycanın Rusiyaya ixracat strukturunda əsasını mineral məhsullar, ərzaq 

malları  və  kənd  təsərrüfatının  xammalı  təşkil  edir.   Ərzaq  mallarını  və  kənd 

təsərrüfatının xammalı qrupuna daxıl olanlar piy və yağlar, onların fraksiyaları, ağ 

qənd  və  təmiz  saxaroza,  meşə  qozları,  fermentləşdirilmış  qara  çay,  tər  meyvə  və 

tərəvəzlər, çaxır-konyak məhsullarıdır. 

2011-ci ildə Azərbaycandan Rusiyaya qaz tədarükü iki dəfə artaraq 1,5 mlrd. 

kub.m  təşkil  etmişdir.  2012-ci  iln  yanvarın  23-də  “Qazprom”   və  Azərbaycan 

Respublikası  Dövlət  Neft  Şirkəti  arasında  qüvvədə  olan  azərbaycan  qazının  alqı-

satqı  haqqında  müqaviəyə  əlavə  imzalanmışdır.  Həmin  sənədə  istinadən 

Azərbaycandan qazın alinma həcmi 1,5 mlrd. kub. m. artaraq 3 mlrd. kub. m, 2013 

–cü ildə isə 3 mlrd. kub. metrdən artıq olacaq.       

Azərbaycan  Respublikası  və  Rusiya  Federasiyası  arasındakı  Rusiya 

Federasiyasının  ərazisində  neftin  tranziti  haqqlnda  18  yanvar  1996-cı  il  tarixli 

müqaviləyə  əlavələr etmək  protokolun layihəsi üzrə danışıqlar mövcud idi.  Onun 

imzalanması  2011-ci  ildə  1996,4  min  ton  neft  ötürülmş  Bakı-Novorossiysk  neft 

kəmərinin ətrafındakı mübaisəli məsələləri aradan qaldırmağa imkan yarada bilər.  

---

50 

 

 

50

Azərbaycanın  və  Rusuyta  Federasiyasının  vahid  enerji  sistemlərinin  müvazi 

surətdə işləməsini təmin edən tədbirlər haqqında Rusiya Federasiyası Hökümətinin 

və  Azərbaycan  Republikasi  Höküməti  arasında  Sazişin  layihəsi  razılaşdırılmanın 

son mərhələsindədir.  

Ticari-iqtisadi sahəyə aidiyyəti olan Sazişlər haqqında işlər davam etdirilir. O 

cümlədən  Bakıda  sərmayələrin  həvəsləndirməsi  və  qarşılıqlı  müdafiəsi  barədə 

sazişin mətninin razılaşdırılması barədə danışıqların növbəti raundu keşirilmişdir. 

Azərbaycan  bazarında  500-dən  çox  şirkət  fəaliyyət  göstərir,  onlardan  200  kimi 

100%  Rusiya  kapitalı  ilə,  300  çoxu  BM  şəkilində.  Bank-maliyə  sektorunda 

Vneştorqbank (VTB), “Rosselxozbank” və Nikoyl bank fəaliyyət göstərirlər. 

Sənaye  sahəsində  Azərbaycanda  bentonit  palçığını  istehsal  edən  Rusiya-

Azərbaycan birqə müəssisəsi fəaliyyət göstərirl. 

Azərbaycanın  işçi  dairələrinin  Rusiya  tərəfdaşları  ilə  sərmayə  

ə

məkdaşlığına  maraq  artır.  «Azersun  Holding»  adlı  Azərbaycan  şirkəti  2010-cu 

ilin  sentyabr  ayında  Beloreçensk  şəhərində  (Krasnodar  vilayəti)  çay  çəkib  bölmə 

fabrikini  işə  salmışdır.  Şirkət  hazırda  ildə  50  mln.  şərti  banka  gücündə  meyvə-

tərəvəz məhsullarının emalı üzrə konserv zavodunun layihəsini həyata keçirir.   

Rusiya  və  Azərbaycan  arasında  ticari-iqtisadi  əlaqələrin  inkişafında 

regionlararası  əməkdaşlıq vacib  rol oynayır.  Regionlararası  əməkdaşlıq sahəsində 

ə

laqələr  intensiv  meyllər  kəsb  etməkdədir.  2011-ci  ilin  oktyabr  ayında  Bakıya 

Rusiya  Federasiyasının  Hökümət  Sədrinin  müavini,  Rusiya  Federsiyasının 

Prezidentinin  Şimali  Qafqaz  Federal  dairəsi    (ŞQFD)  üzrə  nümayəndəsi 

A.Xloponinin  başçılığı  ilə  nümayəndə  heyəti  gəlmişdir.  Nümayəndə  heyətinin 

tərkibində  Dağıstanın,  nguşetiyanın,   Kabardino-Balkariyanın,  Şimali  Osetiya-

Alaniyanın  başçıları,  Qaraçayevo-Çerkesiyanın  hökümət  başçısı  və  Stavropol 

vilayətinin  nümayəndələri  var  idi.  Görüşlər  zamanı  Dağıstan,  nguşetiya, 

Qaraçayevo-Çerkesiya  və  Azərbaycan  arasında  ticari-iqtisadi,  elmi-texniki  və 

humanitar  səhələrdə  sazişlər  bağlanıb,  bundan  başqa  Nevinomısk  və  Sumqayıt 

---

51 

 

 

51

şə

hərləri  qardaşlaşmış  şəhərlər  statusunu  almışlar.  Rusiya  Federasiyasının  ŞQFD 

hüdudlarında subyektlərinin sərmayə layihələrinin təqdimatı keçirildi. 

Hazırda  Rusiya  Federtasiyasının  18  subyekti  Azərbaycan  Höküməti  ilə 

ə

məkdaşlıq  haqqında  hüquqi  tərtib  olunmuş  sənədlərə  malikdirlər.  Tatarstanın  və 

Dağıstanın nümayəndəlikləri Azərbaycanda fəaliyyət göstərirlər.