Microsoft Word emirov vuqar doc
Yüklə 1,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
37
37 II FƏS L. MDB REG ONUNDA B RBAŞA XAR C NVEST S YA ƏLAQƏLƏR N N NK ŞAFININ MUAS R VƏZ YYƏTI 2.1. Regionda birbaşa xarici investisiyaların dinamikasının təhlili
Son illər ərzində qabaqcıl ölkələrin iqtisadiyyatlarında bərpa proseslərinin nisbətən sürətlənməsi, Avrozonada dövlət borcunun azalması, kapital axınlarının qeyri-sabitliyi ilə səciyyəvi olmuşdur. nkişaf etməkdə olan ölkələrdə isə iqtisadi aktivlik nisbətən zəifləmişdir. Həyata keçirilmiş siyasət tədbirlərinin ilkin müsbət nəticələri yaxın perspektivdə artım prosesinin davam edəcəyini proqnozlaşdırmağa ə sas verir. Bununla belə, işsizlik, borclanma və büdcə kəsirləri, maliyyə bazarlarında qeyri-sabitlik qlobal iqtisadi artım qarşısında başlıca risklər olaraq qalmaqdadır [23]. Avrozona da daxil olmaqla əksər qabaqcıl ölkələrdə iqtisadi fəallığın nisbətən canlanması müşahidə olunmuşdur. nkişaf etmiş ölkələrdə ( EÖ) fiskal siyasətin uğurla aparılması, iqtisadiyyata monetar dəstəyin davam etdirilməsi, qeyri-müəyyənliyin qismən azalması və ticarətin canlanması qlobal bərpa meyillərini sürətləndirmişdir. Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) məlumatına görə EÖ-də artım 1.3% təşkil etmişdir. Qlobal bərpa proseslərinin əsas lokomotivi olan inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ( EOÖ) isə iqtisadi artım tempi zəifləyir. Bir çox EOÖ-də xarici tələbdən irəli gələn sabit iqtisadi artım müşahidə olunmuşdur. Lakin, digər tərəfdən kapital daxilolmalarındakı dəyişkənliklər və dünya üzrə bir çox əmtəə qiymətlərinin ucuzlaşması EOÖ-də iqtisadi artıma mənfi təsir etmişdir [49]. Dünya ticarətində 2013-cü ilin birinci yarısında zəifləmə meyilləri müşahidə olunsa da, ilin ikinci yarısında hətta BVF-nin proqnozlarından daha yüksək artım
38
38 qeydə alınmışdır. Bu artım əsasən EÖ-də və Çində tələbin artması hesabına təmin olunmuşdur. 2013-cü il ərzində ABŞ Federal ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin pul siyasətini sərtləşdirmə ehtimalının olması qlobal kapital axınlarını EOÖ-dən EÖ doğru istiqamətləndirmişdir. 2013-cü il ərzində qlobal birbaşa xarici investisiyaların (BX ) strukturunda əhəmiyyətli dəyişiklik baş verməmişdir. Son iki ildə EÖ qlobal BX axınlarında 39% paya malik olmuşdur [49]. Qlobal BX axınları 11% artaraq 1.5 trln. $-a çatmışdır. Lakin, BX axınları böhran öncəsi səviyyə (2 trln. $) ilə müqayisədə aşağıdır. EOÖ-ə daxilolmalar 10% artaraq pik səviyyəyə (885 mlrd.$) yüksəlmişdir. Hazırda BX cəlbinə görə dünyada ABŞ (11%) birinci, Çin (9%) ikinci, Rusiya (6%) isə ilk dəfə olaraq üçüncü mövqedədir [49]. MDB dövlətlərinin beynəlxalq iqtisadi münasibətləri dünya iqtisadiyyatının belə bir meylləri fonunda inkişaf etmişdir. Bu proseslər MDB ölkələrinin sosiаl- iqtisаdi inkişafına əsаslı təsir göstərir. МDB ölkələrinin мüаsir мərhələdə qаrşılıqlı iqtiсаdi, siyаsi вə digər маrаqlаrı МDB мəкаnındа ən мüхtəlif qurumlаrın fоrмаlаşмаsı şəкlində təмin оlunur. Qаrşılıqlı маrаqlаr MDB-nin əsаs quruмlаrı çərçivəсində tамаlаnır və оnlаrın sоsiаl-iqtisаdi inкişаfında yer alır. Qlоbаllаşма prоsеsləri rеgiоnаl iqtisаdi birliкlərin inкişаfındа öz təсirini çох м üхtəlif iсtiqамətləрdə göstərмəкdədir. Dünyаnın inкişаf еtмiş ölkələrinin bu prosеsdən fаydаlаnмаq iмкаnlаrı хüsusilə gеnişdir. МDB şərаitində iqtisаdi əмəк
dаşlığın inкişаfının özü мüаsir tехnоlоgiyаlаr, rеsurslаr, kоммuniкasiyа sistемləri вə bеynəlхаlq tənziмləмə vаsitələrinin мövcudluğunu tələb еdir. Bu bахıмdаn qlоbаllаşма şərаitində МDB intеqrаsiyаsının inкişаfındа çох акtuаl prоblемlər мövcuddur. MDB dövlətlərinə və Gürcüstana yatırılmış investisiyaların vəziyyəti regional əməkdaşlığın inkişafını zəruri edir (Cədvəl 6 və cədvəl 7).
39
39 Cədvəl 6 MDB dövlətlərinə və Gürcüstana yatırılmış investisiyalar (2012-2013ci ilin əvvəlinə) Yüklə 1,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|