Microsoft Word etno kitab son srift 12

ETNOPSİXOLOGİYA 
111 
yönəlişlərlə tənzimlənir nəinki qrup əxlaqı normalarla. Hətta belə 
mədəniyyətlərdə normaların pozulmasına normal baxılır 
orijinallığa, qeyri-adiliyə meyllilik alqışlanır. Mövcud olan 
normalar qrupdan asılı olmamağı həvəsləndirir pulları və əşyaları 
borc almaq qəbul olunmur.
Kollektivizmin əsas mənası qrup mənafelərinin şəxsi 
mənafelərindən üstünlüyü təşkil etməsidir. Kollektivist öz 
qərarlarının və hərəkətlərinin qəbulunda onun üçün mühüm olan 
cəmiyyət tərəfindən maraqlıdır. “Mən” qrup üzvlülüyü nöqteyi-
nəzərindən müəyyənləşdirilir, sosial eyniləşdirmə daha önəmlidir 
nəinki, şəxsi eyniləşdirmə. Sosial qavrayışın əsas vahidləri isə 
qruplardır. 
Kollektivistlər özlərini daha az qrupların üzvləri kimi dərk 
edirlər, lakin onlarla daha sıx bağlı olurlar. Onlar özlərini başqa 
insanların həyatlarına cəlb edilmiş hiss edirlər, çətin anlarda kömək 
etmək tələbatı üstündür, bağlılığı göstərmək, seçim situasiyasında 
məsləhətləşmək və s. xarakterikdir. İnsanlararası əlaqələrdən 
danışanda bunu qayğı sözü altında ümumiləşdirmək olar.
Fərdlərin davranışına qruplar çox böyük təsir göstərirlər. Ən 
mühüm qruplar - ailə, qohumlar, iş yoldaşları hesab olunur. Bu 
qruplarda insanlar başqaları ilə öz daimi statuslarına əsaslanan 
qarşılıqlı vəzifə və gözləmələrlə bağlıdırlar.
Triandis kollektivizmin iki tipini göstərir: şaquli və üfüqi. 
Şaquli kollektivizmdə qrup üzvlərinin iyerarxiyası yüksək 
vurğulanır. Özünütəyinetmə qrup iyerarxiyasında xüsusi yerlə 
bağlıdır, fiziki və sosial məkan isə “hörmətli, az hörmətli” 
terminlərlə müəyyənləşir. 
Üfüqi kollektivizmdə isə qarşılıqlı asılılıq və birlik yüksək 
vurğulanır. 
Kollektivizm mədəniyyətin əsas dəyərləri ənənələrə riayət 
etmə, borc hissi, tabeçilik qrupun birliyinin qorunmasına, onun 
üzvlərinin qarşılıqlı asılılığına və harmonik münasibətlərə səbəb 
olur.
Kollektivist mədəniyyətlərdə qrup normaları davranışın daha 

---