ETNOPSİXOLOGİYA 231
qurucusudurlar. İsrail yüksək inkişaf etmiş texnologiyası,
bəşəriyyətə elm sahəsində töhfə verən alimləri ilə seçilir.Bu
səbəbdəndir ki, Yəhudilərlə bağlı“ağıllı xalq” stereotipi geniş
yayılmışdır.Hələ İsrail dövləti yaranmamışdan əvvəl yəhudilər
Misirdə məşkunlaşmış və fironun zülmlərinə məruz qalaraq qul
kimi işlədilmişlər.Tarixən yaşadıqları keşməkeşli proseslər onların
xarakterində müsbət keyfiyyət kimiəzmkarlıq, dözümlülük və
səbirliliyi, eyni zamanda xarakterin mənfi keyfiyyətlərini sirr
verməz,hiyləgər,öz mənfəətlərinigüdən kimi xüsusiyyətləri
formalaşdırmışdır.
Yəhudilər tək Allaha sitayış edirlər. Çünki iudaizm
monoteist dindir.Bu gün İsraildə nigah, boşanma, dəfn, sünnət və
s.məsələlərlə bağlı olan problemlər demək olar ki, həmişə dini
qaydalarla tənzim olunur.Yəni nigah və boşanma yalnız dini
məhkəmənin icazəsi ilə həyata keçirilir.Heç şübhəsiz, bütün dünya
xalqlarında olduğu kimi yəhudilər arasında da bəşəri yolla ailə
quranlara , eləcə də boşananlara rast gəlinir.
Talmud qanunlarına görə tək olmaq yalnız Allahın hüquq və
ixtiyarıdır.Yəhudilərin xarakterinin formalaşmasında din və dini
inancların çox böyük rolu vardır.Dini kitabları olan Tövrata bağlı
yaşayırlar.Ancaq müasir dövrdə bəzi qaydalara əməl etməyən
yəhudilər daha da çoxalmışdır.Qatı dindarlar,ortodokslar,
reformistlər isə hələ də tövratın bütün əmrlərinə qayda və
qadağalarına riayət etməyə çalışırlar. Yəhudilərdə yalan danışmaq normal qarşılanır.Tərbiyə
prinsipləri millidir və öz aralarında etibarlıdır. Yad insanlara qarşı
daha fərqli davranış sərgiləyirlər. Onlar, iqtisadiyyat və ticarət
sahəsində tarix boyunca vərdiş bacarıqlar qazanmış,özlərinə
güvənən biz xalq olmuşlar.İntizam onlarda mühüm yer tutur və
bunu hələ erkən yaşlardan uşaqlarına tərbiyə edirlər. Həmçinin
təşkilatçılıq, idarəçilik, mühafizəkarlıq kimi xarakter keyfiy-
yətlərinə sahibdirlər. Bu Yəhudilərin idarəçilik keyfiyyətini hal-
hazırda dünyanı idarə edən dövlət kimi tanınmaqlarında görə
bilərik.Dini kitablarda da yəhudilərin xarakteri haqqında müxtəlif