ETNOPSİXOLOGİYA 262
Fransanın məhdud ərazisində çoxlu təzadlar və müxtəliflik görmək
mümkündür, nəinki Avropanın digər ərazilərində. Bəzi ölkələrdə
100 kmlərlə yol gedirsən, lakin yol boyu dekarasiya dəyişilmək
qalır. Lakin Fransada yolun hər döngəsində mənzərə dəyişilir.
Aralıq dənizinin cənubunda bütün rənglər açıq-çalarlıdır-
mavi səma, qızılı günəş, qırmızımtıl torpaq: uzun və yumşaq
iynələri olan cənub Şam ağaclarının budaqlarından və zeytun
ağacının yarpaqlarından süzülən gümüşü rənglər, üfüqə yüksələn
sıldırım dağlar, təpələr və s. Havadan bəzən yaşıl otların iyi, bəzən
də meşə yanğından əmələ gəlmiş otların iyi gəlir: bəzən isə zeytun
yağında qızardılmış balıq iyi gəlir.
Aydın təbiət buranın insanlarının temperamentinə də uyğun
gəlir. Cənublular cəld, çevik insanlardır.
Fransanın Şimalında isə, əksinə heç nə günəşli cənubdakı
kimi deyildir. Səma tez-tez yağışlı buludlarla örtülür. Soyuq
küləklər Atlantik okeanından və La Manşdan əsir, hər yeri duman
bürüyür. Yol qırağında hər iki tərəfdə cərgə ilə alma bagları, qovaq
ağacları və cökə ağacları salınıb. Südündən məşhur normand
pendiri hazırlanan inəklər, sanki saqqız çeynəyirlər.
Daha uzaqda şimal şərqdə Nordda (Şimal) və Palekaledə (Pa-
de Kale) əsasən tarlalardan yığılmış kartof və çuğundur təpələri
piramida şəklində ucalır,evlərin bacalarından tüstülər qalxır.
Burada çox hissəsi tərk edilmiş evlərin paslı damları görünür.
Şimalda üzümlüklər yox olur. Üzüm tənəklərini maya
göbələyi sıxışdırıb aradan çıxarır. Əslində fransızlar üzüm şərabına
deyil, alma şərabına üstünlük verirlər. Şimalda adamlar
cənublilardan fərqli olaraq küçələrdə oturmağı xoşlamırlar, onlar
pis hava şəraiti ilə əlaqədar olaraq rahat evlərində, mənzillərində
olmağı xoşlayırlar. Şimallı fransızlar az ünsiyyətli və az danışan
almalarına baxmayaraq, işdə çox ciddi və bacarıqlı, dostluqda isə
çox ümidverici və inanılmış olurlar.
Şimalla cənub arasındakı fərq onların tarixi taleləri ilə də
müəyyən edilir. Ölkənin cənub hissəsi Roma qalliyasından əmələ
gəlib. Burada mədəniyyətin əsası antik (yəni Yunan və Roma