Microsoft Word etno kitab son srift 12
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ETNOPSİXOLOGİYA
73 hisslər yalnız bir millətin başqa millətə olan münasibəti ilə məh- dudlaşmır, bu bütövlükdə millətin daxili strukturudur. Milli hisslər millətlərarası qarşılıqlı münasibətlərin, eləcə də siyasi və iqtisadi şəraitin təsirinə məruz qalır. Milli hisslər özünün predmetliliyi, sosial-etnik təmayüllüyü, incəliyi və yüngüllüyü, az və ya çox dərəcədə dərk olunanlığı, həmçinin emosionallığı və ardıcıllığı ilə digər sosial hisslərdən fərqlənir. Milli hisslərin formalaşmasının əsas mərhələsi xalqın, əhali səviyyəsindən çıxıb millət səviyyəsinə keçə bildikidən sonra başlayır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, milli hisslərin, milli şüurun formalaşması bir qədər ləng baş verir. Xalqın, əhalinin, toplumun millət səviyyəsinə yetişməsi onun inkişafının göstəri- cisidir. Əgər insanlar məkan mənsubiyyətini, milli mənsubliy- yatdan ön plana keçirirsə deməli, həmin bölgənin insanlarında “biz” hissi hələ də formalaşmayıb və özlərini millət səviyyəsində hələ də dərk etmirlər. Insanları bir millət daxilində regional mənsubiyyətə görə “özünkülərə” və “özgələrə” bölmək və fərqli münasibət bəsləmək, yerliçilik, məhəlləçilik, tayfabazlıq kimi neqativ hisslərin mövcudluğu milli özünüdərkin zəif formada cərəyan etdiyini əks etdirir, millətin isə hələ də tayfa, qəbilə səviyyəsində düşündüyünü və hərəkət etdiyini göstərir. Millətin bütün tarix boyu ağılı, zəhməti və əməyi ilə əldə etdiyi və ya yaratdığı maddi və mənəvi dəyərlər, coğrafi ərazi, adət və ənənəsi, dili, dini, məişəti, ədəbiyyatı, fəlsəfəsi idarəetmə üslubu, sosial- iqtisadi birliyi ilə milli birlik insanların milli hisslərinin predmeti kimi çıxış edir. Etnik milli hisslər bir qayda olaraq xalq, millət üçün səciyyəvi olan etnik stereotiplər, adət və ənənələr, sərvət dəyərlərinin icrası ilə əlaqədar olaraq baş verir. Məsələn, 2013-cü ildə Fransada eynicinslilərin nigahı haqqında qanun qəbul edildikdən sonra nigaha girən 18-20 yaşlı iki “oğlanın” valideynlərinin bu hadisəni qarşılaması çox böyük sevinclə və öz oğlanları ilə fəxr etməsi və bütün bunların “Avronyus” kanalına çıxarılması mədəniyyət və ya milli xarakter məsələsidir. Çətin ki, Azərbaycanda, hətta Rusiyada da bu cür “oğulları” ilə fəxr edən |