Microsoft Word etraf muhit cavab az doc
Yüklə 434,22 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
15.
Mineral-xammal ehtiyatları, onlardan istifadənin ekoloji qiymətləndirilməsi. Mineral ehtiyatların kəmiyyətcə qiymətləndirilməsi, faydalı qazıntıların ehtiyatı ilə ifadə olunur (aşkar və kəşf olunmuş). Mineral xammalın kəşf olunmuş miqdarı çıxarılan faydalı qazıntının ölçüsündən, kəşf olunma dərəcəsindən, eyni zamanda yer qabığı haqqında geoloji biliklərin inkişafından və onun müxətlif hissələrində faydalı qazıntıların toplanmasının mümkünlüyündən asılı olaraq dəyişir. Geoloji kəşfiyyatın məlumatları faydalı qazıntıların həcmini hesablamağa, həcmi sıxlığa vurduqda isə faydalı qazıntı ehtiyatlarının çəkisini müəyyən etməyə imkan verir. Maye və qaz halında olan faydalı qazıntıların ehtiyatını hesablayarkən həcm metodundan savayı, buruqlarda axınlar üzrə hesablanma metodundan istifadə olunur.
Faydalı qazıntı ehtiyatları xalq təsərrüfatında istifadə üçün yararlılığına görə də müvazinət və müvazinətləşdirilən olmaqla iki yerə ayrılır. Müvazinətli olanlara texnika və iqtisadiyyatın müasir səviyyəsində istifadə olunması məqsədəuyğun hesab olunan ehtiyatlar daxildir; müvazinətləşdirilənlərə mövcud texnika vasitəsilə səmərəli istifadəsi mümkün olmayan ehtiyatlar daxildir. Həmçinin, proqnoz qrupu da mövcuddur ki, buraya təxmini qiymətləndirilmiş geoloji ehtiyatlar daxildir.
Faydalı qazıntıların iqtisadi qiymətləndirilməsi, başqa təbii ehtiyat növlərində olduğu kimi diferensial rentanın hesablanmasına əsaslanır və burada o, diferensial 17
dağ rentası adını alır. Əsas qiymətləndirmə göstəricisi, təbii ehtiyatların istismar qiymətinin göstəricisi hesab olunur. O, həmin ehtiyat növünün xalq təsərrüfatına gətirdiyi mümkün iqtisadi səmərəliliyin pulla ifadə olunmasını özündə birləşdirir. Təbii ehtiyatların istismar qiyməti ehtiyatdan alınmış məhsulun pulla ifadə edilən qiyməti ilə, onun çıxarılması və emalına çəkilən xərclər arasındakı fərq kimi müəyyən olunur. Yüklə 434,22 Kb. Dostları ilə paylaş:
|