sığortalı (təsərrüfat subyekti) ilə sığortaçı (sığorta şirkəti) arasında bağlanan müqavilə əsasında
44
həyata keçirilə bilər. Onun həyata keçirilməsi şərtləri və qaydası sığorta haqqında
qanunvericiliklə müəyyən edilir, konkret şərtləri isə sığorta müqaviləsi ilə müəyyən edilir.
Qanuna uyğun olaraq həyata keçirilən sığorta isə icbaridir. Onun növləri, həyata keçirilməsi
şə
rtləri və qaydası xüsusi normativ aktlarla müəyyən edilir. İcbari sığorta qanunvericilik
qaydasında ekoloji təhlükəli obyektlərin siyahısına daxil edilmiş müəssisələrə aid edilir.
Lakin ekoloji sığorta ilə bağlı məsələlər qanunvericilikdə öz ətraflı həllini tapmamışdır.
Ola bilsin ki, əvvəlcə ayrı-ayrı ərazilərdə könüllü ekoloji sığortanın tətbiq edilməsi məsələsini
qoymaq və müvafiq eksperimentləri aparmaq lazımdır. Bunun üçün isə bütün istehsalat
obyektlərinin məlumat bazası yaradılmalı və ekoloji təhlükə səviyyəsinə görə onların təsnifatı
aparılmalıdır. Qəza zamanı çirklənmə nəticəsində vurulan iqtisadi ziyan göstəricilərinə görə
müəssisələri üç qrupa bölürlər:
•
Xüsusi təhlükəli − “A qrupu”na (qəza ehtimalı 0,09 olan müəssisələr) daxil olan
müəssisələr icbari sığorta kateqoriyasına düşürlər;
•
Təhlükəli − “B qrupu”na (qəza ehtimalı 0,085 olan müəssisələr) daxil olan müəssisələr
regional təbii mühafizə orqanlarının qərarına uyğun icbari sığortaya məruz qala bilərlər;
•
Az təhlükəli − “V qrupu”na (qəza ehtimalı 0,059 olan müəssisələr) daxil olan müəssisələr
ekoloji qəza risklərini könüllü əsaslarla sığortalayırlar.
. İcbari ekoloji sığorta üçüncü şəxslərə vurulmuş zərərin mütləq əvəzinin ödənilməsinə
kömək edir və ətraf mühitin qəza nəticəsində çirkləndirilməsinin büdcə vəsaitləri cəlb edilmədən
qarşısının alınmasını və onun neytrallaşdırılması üzrə fəaliyyətini iqtisadi cəhətdən
stimullaşdırır. Təbii ki, təbiəti mühafizə təyinatlı sığorta fondları sisteminin yaradılması onların
real iqtisadi imkanlarına yönələn çoxmərhələli proses olmalıdır. Ekoloji sığorta ekoloji təhlükəli
istehsalatlar üçün xüsusilə sərfəlidir, çünki sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq xərclərin əsas
hissəsini sığortaçı rolunda çıxış edən ekoloji sığorta fondu daşıdığı üçün, son nəticədə ekoloji
təhlükəli istehsalatların qəza nəticəsində vurulan zərərin kompensasiya olunmasına çəkdiyi
xərcləri azaldır.
Dostları ilə paylaş: