Microsoft Word G`azna maruza

1-BOB. "G`AZNACHILIK" FANINING MAZMUNI, 
PREDMETI VA VAZIFALARI 
“G‘aznachilik” fanining maqsadi O‘zbekiston Respublikasi 
byudjet tizimi byudjetlarining g‘aznachilik ijrosi amaliyoti va 
G‘aznachilikni tashkil qilish asoslari soxasi bo‘yicha talabalarga 
bilim berishdan iborat. 
“G‘aznachilik” fanining tuzilishi va tarkibi.
“G‘aznachilik” fanining boshqa iqtisodiy fanlar bilan 
bog‘liqligi. 
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: kirish ma’ruzasi, insert 
jadvali, klaster  
 
1.1. "G`aznachilik" fanining shakllanishi va rivojlanishi 
O`zbekiston Respublikasida iqtisodiyotni erkinlashtirish va 
modernizatsiyalash sharoitida davlat moliyasi tizimida chuqur 
iqtisodiy islohotlar amalga oshirilmoqda. Bu islohotlar, qator 
vazifalar bilan birgalikda, davlat moliyasini boshqarish 
samaradorligini 
oshirishni 
nazarda 
tutadi. 
Bunda 
davlatmoliyasini 
boshqarish 
shakllari 
va 
usullarini 
takomillashtirish, fan-texnika taraqqiyoti yutuqlari, elektron 
hisoblash mashinalari va boshqa texnik vositalar yordamida 
axborotni jamlash, qayta ishlash, uzatish qoidalari va usullarini 
o`zlashtirish asosida axborotlashtirishni yanada rivojlantirish 
talab etiladi. 
Davlat moliyasini boshqarishdagi islohotlar sharoitida 
umum-davlatmoliya tizimining bosh bo`g`ini — davlat budjetini 
boshqarish, budjet jarayonini tashkil etish tizimidagi islohotlar, 
xususan budjet ijrosida kassali tizimdan jahon amaliyotida 
sinalgan va o`zining ijobiy natijalarini bergan davlat budjetining 
g`azna ijrosiga o`tish amalga oshirilmoqda. 
Shu narsa malumki, O`zbekiston iqtisodiyotiga xorijiy 
mamlakatlar bozor mexanizmlarini ko`r-ko`rona, sun'iylik bilan 
tatbiq etib bo`lmaydi, chunki jamiyat a'zolari o`rtasida shunday 
an'anaviy iyerarxik munosabatlar tizimi shakilanganki, ulami 

---

mensimaslik, keskin qarorlar qabul qilish chog`ida ularni 
o`tiborga olmaslik turli noxush holatlarga olib kelishi mumkin. 
Shu bilan birga, iqtisodiyotni boshqarishning jahon amaliyotida 
tan olingan bir qator mexanizmlarini iqtisodiy-ijtirnoiy 
rivojlanish sharoitlarimizga tegishli tarzda moslashtirgan holda 
qo`llash va ijobiy foydalanish maqsadga tmivofiqdir. Budjet 
mablag`laridan oqilona va samarali foydalanishni ta'minlovchi 
shunday mexanizmlardan biri - davlat budjetining g`azna 
ijrosidir. 
Rivojlangan mamlakatlar amaliyotidagi davlat budjetiniog 
g`azna 
ijrosi 
tajribasini 
o`zbekistonda 
joriy 
etish 
va 
rivojlantirish, davlat moliyaviy resurslarini boshqarishning 
axborotlashtirilgan tizimini joriy etish davlat moliyasining holati 
to`g`risida tezkor va ishonchli axborotlar olish imkonini beradi, 
bu esa davlat moliyasini samarali boshqarishni ta'minlaydi. Ana 
shu holatlaming mavjudiigi, shuntngdek, davlat moliyasini 
boshqarishning mohiyat jihatdan yangi - budjetning g`azna ijrosi 
mexanizimini 
joriy 
etish 
shart-sharoitlari, 
imkoniyatlari, 
afzalLiklarini, 
g`aznachilikning 
ishlash 
mexanizmlarini 
o`rganishning zarurligi mazkur fanning kehb chiqishiga sabab 
bo`ldi. 
Davlat moliyasini boshqarishni isloh qilishning asosiy 
yo`nahshlaridan biri mamlakatda davlat budjeti g`azna ijrosi 
mexanizmini joriy qilishdan iborat. "Davlat budjetining g`azna 
ijrosi to`g`risida"gi O`zbekiston Respublikasi Qonunining ishlab 
chiqilishi va qabul qilinishi davlat mablag`larini taqsimlash va 
ulardan foydalanishni tartibga solishda navbatdagi muhim 
qadam boidi. G`aznachilikni jorty etish budjetning daromadlar 
qismida tushumlaming toiiq va o`z vaqtida tushishini va 
xarajatlar 
qismida 
budjet 
mablag`larining 
maqsadii 
sarflanishining nazoratini kuchaytirish va pul oqimlarini 
samarali boshqarish imkonini berdi. 

---

9