Microsoft Word G`azna maruza

2002-yiida 
"Davlat 
moliyasini 
boshkarishnt isloh qilish" loyihasi ma'qullandi hamda uni 
tayyorlash va amalga oshirish bo`yicha masiiliyat Moliya 
vazirligiga yuklatildi. Mazkur loyihaning maqsadi "davlat 
rrioliyasini 
boshqarishni 
takomillashtirish, 
zamonaviy 
kotnpyutcrlar va axborot tcxnologiyalaridan foydalangan hoida, 
budjetmablag`larining samarali sarflanishini ta'minlash, budjet 
ijrosining yangi tizimini yaratishdan iborat"' boldi. 2004-yilda 
O`zbekistoRcspublikasining "Davlatbudjeti-ning g’azna tjrosi 
to’g’risida"gi Qonuni qabul qilindi. Bu Qonun budjet 
xarajatlarini boshqarish va nazorat qilish jarayonlariga keskin 
o`zgartirishlar 
kiritdi. 
Ushbu 
Qonunning 
maqsadi 
O`zbekistoRespublikasi davlatbudjetining (shu jumladan, davlat 
maqsadli 
jamg`armalarining) 
va 
budjet tashkilotlarining 
budjetdan tashqari mablag`larining g’azna ijrosi sohasidagi 
munosabatlarni tartibga solishdan iborat bidi. "Davlatbudjeti 
g’azna ijrosi to’g’risida"gi Qonunning qabul qiiinishi, o`z 
navbatida, budjetdan mablag` oluvchilarning tovarlarni yetkazib 
beruvchilar o`rtasidagi shartnomalarini ro`yxatdan o`tkazish 
hamda ularning xarajatlaiini to`lashga qaratiigan budjet 
mablag`latining harakatini nazorat qilish tartibini aniqlash va 
bclgilashni taqozo ctadi. 2005-yilda Moliya vazirligi tarkibida 
davlatbudjetining g’azna ijrosini joriy qilish uslubiyoti 
boshqarmasi tashkil ctildi. Davlat budjetining g’azna ijrosini 

---

17 
joriy etish - keng qamrovii masala bo`lib, o`zaro bog`liq bo`lgan 
qator masalalarni hal qilishni talab etardi, xususan, g’aznachilik 
faoliyatining uslubiy asoslarini shakllantirish, hisob va hisobot 
tizimini qayta tuzish, yagona g’azna hisobvarag`ini ochish va 
shu kabi masalalar Uslubiyot boshqarmasi faoliyatining diqqat 
markazida boidi va budjetning g’azna ijrosi metodologiyasini 
yaratishga 
qaratildi. 
2007-yilda 
respubiikaning 
barcha 
hududlarida davlat budjetimng g’azna ijrosi elementlari joriy 
etildi, davlat budjeti xarajatlarining iqtisodiy tasnifiga ko`ra 
barcha gurahlari bo`yicha ijrosi g’aznachilik bilan qamrab 
olindi. 2007-yilda Davlat budjetming g’azna ijrosini tatbiq etish 
hisobiga budjet tizimini yanada isloh etish, zamonaviy axborot 
texnoiogiyalartdan foydalangan holda budjet mablag`larintng 
maqsadli sarflanishi usttdan nazoratni kuchaytuish, bareha 
darajalardagi budjet daromadlari va xarajatlarini boshqarish 
samaradorligini oshirish maqsadtda Moliya vazirligt Davlat 
budjetining g’azna ijrosini tatbiq etish va uslubiyot boshqarmasi 
hamda mahalliy moliya organlarining g’aznachilik bo`linmalari 
negizida O`zbekistoRespublikasi Moliya vazirligi g`aznachiligi 
va uning hududiy bo`linmalari tashkil etildi. -2009-yilda davlat 
budjeti bilan birgalikda, davlat maqsadli jamg`armaianntng 
ijrosi ham g`aznachilikka o`tdi. Bu maqsadda davlat maqsadli 
jamg`armalari mablag`lari harakatini ta'minlovchi tegishli 
banklardagi ularning hisobraqamlari yopilib, g`aznachilikda ular 
uchun shaxsiy hisobraqamlar ochiidi va ulaming daromadlari 
tushumi hamda xarajatlari to`lovi shu hisobraqamiardan amalga 
oshirila boshlandi. -2010-yildan boshlab tajriba tariqasida davlat 
budjetintng bojxona orqali tushuvchi daromadlari ijrosi 
g’aznachilik orqali amalga oshirila boshlandi; -2011-yildan 
boshlab yangi budjet tasnifiga asoslangan, davlat budjeti g’azna 
ijrosini amalga oshirishga xizmat qiluvchi g`aznachilik dasturiy 
majmui ishga tushirildi. 

---

- 2011-yiining 
7-fevralida 
O`zbekistoRespublikasi 
Prezidenti-ning "Davlat xaridlari tizimini muqobiilashttrish va 
ularga kichik biznes subyektlarini jalb qilishni kengaytirish 
to’g’risida"gi 
PQ-1475-sonli 
qarori 
qabul 
qilindi. 
O`zbekistoRespublikasi Prezidentining qaronda ko`rsatilgan 
vazifalaming bajanhshini taininlash uchun Vazirlar Mahkamasi 
huzurida Davlat xaridlari bo`yicha hukumat komissiyasi tashkil 
qilindi va uning ishchi organi O`zbekistoRespublikasi Moliya 
vazirligi g`aznachiligi deb belgilandi. g`aznachiliktashkiliy 
tuzilmasi tarkibida esa "Davlat xaridlanni amalga oshirish 
jarayoni monitoringi axborot-tahhl bo`limi" tarkib topdi. 
 . 2012-yilning 1 -yanvaridan boshlab O`zbekistoRespubiikasi 
"Davlat budjetining g’azna ijrosi to’g’risida"gi qonuni 
talablaridan kelib chiqib, Davlat budjetining daromadlari va 
xarajatlari g`aznachilikning Yagona g’azna hisob varag`idan 
amalga oshirila boshlandi. Yuridik va jismoniy shaxslar 
tomonidan davlatbudjetiga o`tkaziladigan soliqiar hamda 
majburiy to`loviar banklar tomonidan qabul qilinadigan va 
belgilangan tartibda 23402-, 23403-, 23407-, 23409-, 20207-, 
20205- va 23411-sonli balans hisobraqamiarda ochilgan shaxsiy 
hisobraqatniarga (ShHR) kirim qiiinadtgan va uiar hisobidan 
tegishli budjetiar va davlatmaqsadii jamg`armalari hisobiga 
belgtlangan miqdorlarda ajratmalar amalga oshiriladigan tartib 
joriy etildi. 
Moliya vazirligi g`aznachiligi davlat moliyasini samarali 
boshqarish uchun ham, undan oqiiona foydalaniiish ustidan 
qat'iy nazoratni ta'minlash uchun ham mustahkam zamin yaratdi. 
Buni esa quyidagicha izohlash mumkin: 
Birinchidan, 
g’aznachilik 
davlat 
budjetining 
ijrosi 
jarayonida yuzaga keladigan daromad va barcha xarajatlami 
yagona g’azna hisobraqamidan amaiga oshiradi. Mablag`laming 
Yagona g’azna hisobraqamiga soliq va soliq bo`lmagan 
datomadlar ko`rinishida kelib tushisht moliyaviy resurslarni 

---

19 
operativ boshqarish va davlat budjeti xarajatlarini o`z vaqtida 
to`lash uchun barqaror asos yaratadi. 
Ikkinchidan, dastlabki nazoratni arnalga oshirish uchun 
sharoit yuzaga keladi, ya'ni majburiyatiami qabul qilish jarayoni 
boshlanadi, bunda budjet tashkiloti tomonidan smetada ko`zda 
tutilgan mablag`lar doirasida kelajakda moiiyaviy xarajatlami 
amalga oshirish bo`yicha majburiyatiar g’aznachilik organlarida 
ro`yxatdan o`tkaziladi va shu asosda mablag`iaming maqsadli 
harakatini taininlash uchun zarnin yaratiiadi. 
Xulosa qilib aytganda, mamlakatimizda davlat moltyasi 
tizimini isloh qilish jarayonida amalga oshirilayotgan har btr 
o`zgarish natijasida pirovard maqsad ko`zlanib ish yuritilmoqda.