Microsoft Word ihyo ilm ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
124
azobidan xavf qilib, maxfiy yig‘lashadi. Ularning vujudlari yerda, qalblari osmonda, 
ruhlari dunyodayu qo‘llari oxiratdadir. Ular sokinlik ila yurib, vasila bilan yaqin 
bo‘ladilar»,
176
dedilar. 
Hasan aytadilar: «Halimlik ilmning vaziri, muloyimlik otasi, tavozu’ esa, kiyadigan 
kiyimidir». 
176. Hokim va Bayhaqiylar rivoyati. Iyoz ibn Sulaymondan qilingan rivoyatni zaif deyishgan. 
Bishr ibn Horis aytadilar: «Kim ilmi bilan riyosatni (rahbarlikni) talab qilsa, Allohning 
g‘azabiga yaqin bo‘ladi. Chunki uni osmondayu yerda yomon ko‘rishadi».
Isroiliyotda rivoyat qilinadi: Bir hakim uch yuz oltmishta hikmatli kitob jamladi. Hatto u 
hakim deb sifatlandi. Alloh taolo o‘sha zamondagi payg‘ambariga vahiy qilib, falon 
kishiga ayt, yerni nifoqqa to‘ldirib yubordi, chunki amali bilan Meni iroda qilmadi, Men 
uning nifoqidan biror narsani qabul qilmayman, dedi. Haligi kishi nadomat qilib, bu 
ishlarini tark etdi, ommaga aralashib, bozorlarda yurdi. Bani Isroilga ishonib, nafsini 
tavozu’li qildi. So‘ng Alloh taolo ularning nabiyiga vahiy qilib, u endi Mening roziligimga 
muvaffaq bo‘ldi, dedi. 
Avzoiy (rahmatullohi alayh) Bilol ibn Sa’ddan hikoya qilib aytadilar: «Sizlardan biringiz 
mirshabga qarab turib, Alloh nomi ila undan panoh tilaydi, ammo xalqqa sanoatchi, 
boshliqlikka talabgor bo‘lgan dunyo olimidan g‘azablanmaydi. Aslida mirshabdan ko‘ra, 
o‘sha olimlar g‘azablanishga haqliroqdir».
Rivoyatda keltirilishicha, Rasulullohdan (sollallohu alayhi vasallam): «Qaysi amal afzal?» 
deb so‘rashdi. Rasululloh: «Haromdan chetlanish va tiling Allohning zikri bilan doim nam 
bo‘lishidir», dedilar. So‘ng: «Qaysi do‘st yaxshi?» deb savol qilishdi. «Allohni zikr 
qilishda senga yordam berib, unutganingda eslatuvchi do‘st yaxshidir», deb javob 
qildilar. «Qaysi do‘st yomon?» deb so‘rashganda, «Agar unutsang, eslatmaydigan, 
eslasang ham, yordam bermaydigan do‘st», dedilar. «Qaysi odamlar biluvchiroq?» deb 
so‘rashganda, «Allohdan qattiqroq qo‘rquvchilari», dedilar Nabiy (sollallohu alayhi 
vasallam). «Bizga majlisdoshlarimizning yaxshilarini xabar bering», deyishganda, 
Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam): «Allohni zikr qilayotganlarni ko‘rsanglar, o‘shalar 
yaxshilardir», deb javob berdilar. So‘ng: «Insonlarning qaysilari yomon?» deb so‘rashdi. 
Nabiy (sollallohu alayhi vasallam): «Allohim, mag‘firat qil» dedilar. Sahobalar yana: 
«Bizga u haqda xabar bering», deyishganida, Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam): 
«Ulamolar, agar fasod bo‘lishsa», dedilar. 
Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) aytadilar: «Qiyomat kuni omonlik topadigan 
insonlarning ko‘pchiligi dunyoda ko‘p fikr qilganlardir. Oxiratda kishilarning ko‘p 
kuluvchilari dunyoda ko‘p yig‘laganlaridir. Kishilarning oxiratda ko‘p xursand bo‘lganlari 
dunyoda ko‘p xafa bo‘lganlaridir». 
Ali (r.a.) xutbalarida quyidagilarni aytganlar: «Zimmamdagi garovdir. Men u bilan 
yo‘lboshchiman. Qavmning dehqonchilik qilishi taqvoni kuchaytiradi. Asli sho‘r yerning 
chanqog‘ini hidoyat qondirolmaydi. Kishilarning johili qadrini bilmaydiganlaridir. Alloh 
g‘azab qiladigan kishilar ilm o‘rganib, so‘ng u ilmi bilan fitnaga undaydiganlardir. U biror 
kun ham ilmda salomat yashamaydi. Shoshiladi va ko‘paytiradi. Ilmning ozgina bo‘lib, 

---

Ihyou ulumid-din (Din ilmlarini jonlantirish) – Ilm kitobi. Abu Homid al-G’azzoliy