www.ziyouz.com кутубхонаси
25
Badnom qilish nomusni toptashdir. Kishining nomusini toptash kishining moliga xiyonat qilishdek
og’iroq martabada turadi. Nomusni toptashning‘ bir necha darajalari bor. Eng kattasi zinoda ayblab,
badnom qilishdir. Shariat nazdida bu jiddiy ishdir. O’ylaymizki, sahobalar jazo vojib bo‘lgan har amalni
gunohi kabira deb hisoblaganlar.
Shu e’tiborga ko‘ra, badnom qilishdek gunohi kabiraga besh vaqt namoz o‘qish kafforat
bo‘lolmaydi.
Sehr xususida to‘xtaladigan bo‘lsak, sehrga kufr aralashgan va insonning o‘limiga va uning
xastalanishiga yoki boshqa zararlarga sabab bo‘lishiga ko‘ra, sehrning nechog‘li og‘ir gunohligi
belgilanadi.
Jang maydonidan qochish va ota-onaga oq bo‘lish masalasiga kelsak, bu o‘rinda ham qiyosga
murojaat qilish lozim. Zero, kishini zinodan bo‘lak har qanday yomonlik bilan haqoratlash, urish,
mollarini tortib olish, uyidan, shaharidan haydab chiqarish, vatanidan ko‘chirish bilan zulm qilish
yuqorida sanalgan o‘n yettita gunoh qatorida yo‘qligi uchun gunohi kabira hisoblanmas ekan, demak,
bu o‘rinda tavaqquf — sukut saqlash joiz ko‘rinadi. Lekin hadislar buning gunohi kabira ekaniga
dalolat qiladi.
Xullas, shar’iy hukm bilan besh vaqt namoz kafforat bo‘lolmaydigan gunohni gunohi kabira deb
e’tmbor qilish to‘g‘riroqdir.
Bundan kelib chiqadiki, gunohlar uch qism:
namozlarning kafforat bo‘lmasligi aniq bo‘lgan gunohlar;
namozlar kafforat bo‘lishi lozim gunohlar,
namozlar kafforat bo‘lish-bo‘lmasligi xususida sukut saqlangan gunohlar.
Yuqorida aytilganlar gunohi kabiraga aniq ta’rif berish mushkul ekanini ko‘rsatuvchi hujjatlardir.
"Hududi noma’lum narsa xususida shariat qanday qilib qat’iy javob bera oladi?" deyishing
mumkin.
Bilgilki, dunyoda qaysi narsa biror hukm bilan bog‘lanmagan ekan, unga mubhamlik yo‘l topadi.
Chunki bu dunyo sarhisob qilish emas, topshiriqlarni zimmaga olish dunyosidir. Demak, bu dunyoda
gunohning kattaligini qat’iy belgilaydigan hukm ham yo‘q. Balki, jazoni vojib qiluvchi barcha gunohlar
o‘z ismlari bilan ma’lum (o‘g‘irlik, zino va hokazo). Besh vaqt namoz g‘unohi kabiraga kafforat
bo‘lolmaydi. Bu oxiratga taalluqli ishdir. Bu ishga aniqlik emas, mubhamlik munosib. Toki odamlar
gunohi kabirani sodir etib qo‘yishdan doimo xavfsirab, hushyor va ziyrak tursinlar.
Shuningdek, katta gunohlardan saqlanish kichik gunohlarga kafforatdir.