Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc

www.ziyouz.com
кутубхонаси
21
zolimlar, to afv etilgunga qadar zulmi uchun hisob beradi. Ularning gunohlari tark etilmaydigan bitikda 
qayd qilingan" (Ahmad, Xakim rivoyati, sahih). 
Bilgilki, gunohlar sag‘oir (kichik gunohlar) va kaboirga (katta gunohlar) bo‘linadi. Gunohlarni 
katta-kichikka bo‘lishda har xilliklar mavjud. Ba’zilar aytadi: "Gunohning katta yo kichigi yo‘q. Allohga 
qarshi har bir ish ulug‘ jinoyatdir". Bu zaif qarash. Chunki, Alloh taolo aytadi: 
 
ﺎًﻤﻳِﺮَآ
 
ﻼَﺧْﺪُﻣ
 
ْﻢُﻜْﻠِﺧْﺪُﻧَو
 
ْﻢُﻜِﺗﺎَﺌِّﻴَﺳ
 
ْﻢُﻜْﻨَﻋ
 
ْﺮِّﻔَﻜُﻧ
 
ُﻪْﻨَﻋ
 
َنْﻮَﻬْﻨُﺗ
 
ﺎَﻣ
 
َﺮِﺋﺎَﺒَآ
 
اﻮُﺒِﻨَﺘْﺠَﺗ
 
ْنِإ
)
٣١
(
 
"Agar sizlar man’ etilgan gunohlarning kattalaridan saqlansangizlar, qilg‘an kichik 
gunohlaringizni o‘chirurmiz va sizlarni ulug‘ manzil — jannatga kiriturmiz" 
(Niso surasi, 31) 
 
ْﻢُﻜِﺑ
 
ُﻢَﻠْﻋَأ
 
َﻮُه
 
ِةَﺮِﻔْﻐَﻤْﻟا
 
ُﻊِﺳاَو
 
َﻚﱠﺑَر
 
ﱠنِإ
 
َﻢَﻤﱠﻠﻟا
 
ﻻِإ
 
َﺶِﺣاَﻮَﻔْﻟاَو
 
ِﻢْﺛﻹا
 
َﺮِﺋﺎَﺒَآ
 
َنﻮُﺒِﻨَﺘْﺠَﻳ
 
َﻦﻳِﺬﱠﻟا
ْﻢُﻜِﺗﺎَﻬﱠﻣُأ
 
ِنﻮُﻄُﺑ
 
ﻲِﻓ
 
ٌﺔﱠﻨِﺟَأ
 
ْﻢُﺘْﻧَأ
 
ْذِإَو
 
ِضْرﻷا
 
َﻦِﻣ
 
ْﻢُآَﺄَﺸْﻧَأ
 
ْذِإ
 
ِﻦَﻤِﺑ
 
ُﻢَﻠْﻋَأ
 
َﻮُه
 
ْﻢُﻜَﺴُﻔْﻧَأ
 
اﻮﱡآَﺰُﺗ
 
ﻼَﻓ
 
 
ﻰَﻘﱠﺗا
)
٣٢
(
 
"Ular 
(ya’ni jannatga sazovor bo‘lganlar) 
kichik xatolardan boshqa katta gunohlardan va 
buzuqliklardan yiroq bo‘ladigan zotlardir. Albatta Parvardigoringiz mag‘firati keng zotdir. U 
sizlarni 
(ya’ni otalaringiz Odamni) 
o‘zi yerdan — tuproqdan paydo qilgan paytidanoq va sizlar 
onalaringizning qornida homila bo‘lgan paytingizdapoq juda
yaxshi bilguvchidir. Bas, sizlar 
o‘zlaringizni poklamay qo‘ya qolinglar! U taqvodor bo‘lgan kishilarni ham juda yaxshi 
bilguvchidir" 
(Najm surasi, 32). 
Rasululloh sollallohu a.layhi vasallam aytadilar: 
"Besh vaqt namoz va juma namozlari ularning orasidagi gunohlarga kafforatdir, agar katta 
gunohlardan saqlanilsa" (Muslim rivoyati). 
Abdulloh ibn Amr ibn Os roziyallohu anhu Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shunday 
deganlarini rivoyat qiladi: 
"Allohga shirk keltirish, ota-onaga oq bo‘lish, odam o‘ldirish, yolg‘on g‘asam ichish katta 
gunohlardandir" (Buxoriy rivoyati).
Sahoba va tobe’inlar katta gunohlarni to‘rtta, yettita, to‘qqizta, o‘n bitta va undan ortiq deb, 
ularning sonida ixtilofga borishgan. Ibn Mas’ud katta gunohlar sonini to‘rtta, Ibn Umar yettita, 
Abdulloh ibn Amr to‘qqizta deyishgan. 
Ibn Abbos Ibn Umarning: "Katta gunohlar soni yettita", degan so‘zini eshitib, shunday degan 
ekan: "Gunohi kabiraning yettitadan ko‘ra yetmishta ekani haqiqatga yaqinroqdir". 
Murra roziyallohu anhu deydi: "Alloh qaytargan har bir narsa gunohi kabiradir''. 
Boshqasi aytadi: "Alloh tarafidan evaziga jahannam va’da qilingan har bir gunoh kabira 
jumlasidandir". 
Salaflardan ba’zilari deydi; "Dunyoda jazoni vojib qiladigan har qanday ish gunohi kabiradir". 
Yana shunday xabar ham bor: "Katta gunohlar mubhamdir, ularning sonini aniqlab bo‘lmaydi, 
xuddi Qadr kechasini, juma kunidagi duolar ijobat bo‘ladigan soatni aniq belgilab bo‘lmagani kabi". 
Shu haqda Ibn Mas’ud roziyallohu anhuga savol berishganida: "Niso surasining avvalidan, to 
"agar sizlar man’ etilgan gunohlarning kattalaridan saqlansangizlar" (Niso surasi, 31), oyatigacha 
o‘qinglar. Mana shu surada mazkur oyatgacha bo‘lgan o‘rinda Alloh qaytargan barcha narsalar 
gunohi kabiradir", deb aytgan. 
Abu Tolib Makkiy gunohi kabiralarni o‘n yettita sanab, bu sanoqni xabarlardan va Ibn Abbos, Ibn 
Mas’ud, Mbn Umarlarning so‘zlaridan xulosa qilib aytadi: "Katta gunohning to‘rttasi 
qalb
ga
 
tegishli: 
— Allohga shirk; 
— gunohda qat’iy turish; 
— Alloh rahmatidan noumid bo‘lish; 
— Allohning azobidan xotirjam bo‘lish.
To‘rttasi 
til
ga
 
tegishli: 
— yolg‘on gunohlik berish; 

---

Ihyou ulumid-din. Tavba kitobi. Imom G’azzoliy 
www.ziyouz.com
кутубхонаси
22
— pokdamon ayolni badnom qilish; 
— g‘amus qasam, ya’ni u tufayli botil haqqa, haq botilta aylanadi yoki bir mo‘min-ning moli 
nohaq tortib olinadi, garchi u mol arzimas misvok bo‘lsa ham. Bu qasam jahannamga tortuvchi 
bo‘lgani uchun ham "g‘amus" deb nomlandi; 
— sehr. 
Insonni va boshqa jismlarni asl xilqatidan o‘zgartirib ko‘rsatadigan har bir gap sehrdir.
Katta gunohning uchtasi 
qoringa
 
tegishli: 
— ichkilik ichish va mast bo‘lish; 
— zulm bilan yetimning moliga tajovuz qilish; 
— sudxo‘rlik ekanini bilgani holda uning foizini yeyish;
Ikkitasi