«Zero; Bizning dargohiiizda (kofirlar uchun tayyorlab qo‘yilgan) kishanlar va (ularni kuydirib azob berguvchi) olov-do‘zax bordir! Va (tomoqqa) tiqilguvchi (yiring va qon kabi) «taom» hamda alamli azob bordir!» (Muzzammil, 12- 13-oyatlar).
Ibn Abbos Payg‘ambar alayhissalomning shunday deganlarini rivoyat qiladi: «Agar
dunyo dengizlariga «zaqqum» ning bir tomchisi to‘kilsa, dunyo ahlining butun hayotini
buzadi» (Termiziy rivoyati).
Bir tomchisi shunchalik bo‘lsa, taomi «zaqqum» bo‘lgan kishining holi ne kecharkan?!
Anas aytadi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam shunday dedilar: «Alloh sizlarga
targ‘ib etgan narsalarga rag‘bat qiling. Alloh sizlarni qo‘rqitgan narsaning azobidan,
jazosidan, jahannamdan saqlaning. Agar siz yashayotgan bu dunyoga jannatdan bir
parcha tushsa, hayotingiz nihoyatda go‘zal va ko‘rkam bo‘lib ketardi. Agar unga
do‘zaxdan bir parcha tushsa, butun hayotingiz bulg‘angan bo‘lardi» (Bayhaqiy rivoyati).
Abu Dardo Payg‘ambar alayhissalomning shunday deganligini aytadi: «Jahannam ahli
jahannam azoblari barobar ochlikka duchor etiladi. Ular taom so‘raydilar. Ularga oziq
bo‘lmaydigan, ochlikni ziyoda qiladigan «zariy’» (zaharli va badbo‘y tikansimon o‘simlik)
dan bo‘lgan taom beriladi. Ular «taom, taom» deb baqirishadi. Shunda ularga
tomoqlarini bo‘g‘adigan taom beriladi. (Dunyo hayotida) tomoqqa nimadir tiqilib
qolganida uni suv bilan yutib yuborganlarini eslab, suv so‘raydilar. Ularga tsmir
changaklarga ilingan idishlarda qaynoq suv uzatiladi. Idishga yaqinlashishlari bilan
changakning hovurli tafti yuzlarni yondiradi, ichgan suvlari tamomi a’zolarini kuydi-radi.
Keyin ular bir-birlariga: «Jahannamning qo‘riq-chilarini chorlanglar» deb qolishadi.
«(Shunda) do‘zaxdagi kimsalar jahannam qo‘riqchilariga: «Parvardigoringlarga duo qilinglar, bizlardan biron kunlik azobni yengillatsin»,
