Microsoft Word informatika cavab az docx

istinad  tamlığı  adlanan 

məhdudluq  qoyulur.  Bu  о  deməkdir  ki,  xarici  açarın  hər  bir  qiyməti  üçün 

ə

laqələndirilən nisbətlərdə kortejlər olmalıdır. 

Ə

ksər  hallarda  hər  bir  nisbət-cədvəl  ayrıca  faylda  saxlanır.  Bəzi  VBIS-lərdə  isə, 

məsələn, MS Access, bir faylda bütöv VB saxlanır. 

Relyasiya  modelində  nisbətə  müəyyən  tələblər  qoyulur.  Odur  ki,  cədvəlin  nisbət 

hesab olunması üçün o, aşağıdakı şərtlərə və məhdudluqlara cavab verməlidir. 

1.  Cədvəldə  təkrarlanan  sətirlər  ola  bilməz,  başqa  sözlə  eyni  qiymətli  əsas  açara 

malik bir neçə sətir ola bilməz. 

      2.Cədvəldə təkrarlanan adla sütunlar ola bilməz. 

      3.Cədvəlin bütün sətirləri eyni struktura malik olmalıdır. 

      4.Cədvəlin sütünları tərkibli ola bilməz. 

      5.Cədvəldə 

sətirlərin 

ardıcıllığı 

istənilən 

qaydada 

ola 

bilər. 

      Nisbətlər  üzərində  əməliyyat  aparmaqla  digər  nisbətləri  almaq  olar.  Məsələn,  

relyasiya VB-уə verilən sorğunun nəticəsi kimi bazada saxlanan nisbətlər əsasında 

 

---

hesablanmış yeni nisbət almaq olar; Odur ki, emal olunan verilənləri saxlanan və 

hesablanan hissələrə ayırmaq olar. 

Relyasiya  modelli  VB-lərin  əksəriyyətində  verilənlərin  emalının  əsas  vahidi 

ə

nənəvi  proqramlaşdırma  dillərində  olduğu  kimi,  kortej  (yazı)  yox,  nisbət  qəbul 

olunmuşdur. 

Nisbətlər  üzərində  aparılan  əməliyyatları  iki  qrupa  bölmək  olar.  1-ci  qrupa 

çoxluqlar  üzərində  aparılan  əməliyyatlar  aiddir:  toplama,  kəsişmə,  çıxma,  bölmə, 

dekart  hasil.  2-ci  qrupa  nisbətlər  üzərində  aparılan  xüsusi  əməliyyatlar  aiddir: 

proyeksiya,  birləşdirmə,  seçmə.  Imkanlarından  və  mürəkkəb  sorğulara  cavab 

vermək qabiliyyətindən asılı olaraq, müxtəlif VBIS-lərdə bu əməliyyatların hamısı 

və ya müəyyən hissəsi reallaşdırılır. 

Relyasiya  VBIS-lərdə  nisbətlər  üzərində  əməliyyatların  aparılması  üçün  2  qrup 

dillərdən  istifadə  olunur.  1-ci  qrup  dillər  relyasiya  cəbrinə,  2-ci  qrup  dillər  isə 

relyasiya  hesablamalarına  əsaslanır.  Relyasiya  cəbrində  operandlar  və 

ə

məliyyatların  nəticələri  nisbətlər  olur.  Sorğunun  nəticəsi  olan  nisbət  saxlanan 

nisbətlər  üzərində  ardıcıl  aparılan  əməliyyatlardan  alınır.  Bu  cür  dillər  əsasən 

prosedur dillər olur. Bu dillərə misal olaraq dBase dilini göstərmək olar. 

Relyasiya hesablamalarına əsaslanan dillər isə qeyri-prosedur dillərdir. Bu dillərdə 

VB-уə verilən sorğu yalnız tələb olunan nəticə haqqında informasiyaya malik olur. 

Bu qrup dillərə misal olaraq SQL dilini göstərmək olar. 

Relyasiya  cəbri  ilə  relyasiya  hesablamaları  arasında  reduksiya  proseduru  adlanan 

vasitə  ilə  əlaqə  yaradılır.  Bu  prosedur  relyasiya  hesablamasının  istənilən  ifadəsini 

relyasiya cəbrinin standart əməliyyatlarına və əksinə çevirir.