GUNOH (fors - jinoyat, ayb; asli shu ma’nodagi arab. "junoh" so‘zidan olingan) -shariat
qonunlariga va diniy aqidalarga xilof ish yoki harakat. Islom dinida eng katta G. - shirk,
ya’ni Allohni butunlay inkor etish yoki unga teng keladigan boshqa ilohiy kuchlar bor,
deb e’tiqod qilish hisoblanadi va bunday G.ni Alloh kechirmaydi. Ammo undan boshqa
katta va kichik G.larni xohlaganicha kechirishi yoki ma’lum me’yorda jazolashi mumkin.
Katta G.larning adadi to‘g‘risida islom manbalarida turlicha fikrlar aytilgan. Ota-ona
qarg‘ishini olish, sehr-jodu bilan shug‘ullanish, qotillik, yolgon guvoxlik berish, o‘g‘rilik,
chaqimchilik, qimorbozlik, riyokorlik, firibgarlik, harom qilingan narsalarni iste’mol qilish,
dilozorlik va h.k. katta G. hisoblanadi. Ba’zi islom olimlari katta G.lar sonini 300 tagacha
sanab o‘tganlar. Kichik G.lar behisobdir.
GURGONIY Abulqosim Ali (10-a. oxiri -vaf.taxm. 1058) - tasavvufning Xuroson maktabi
shayxlaridan. Tug‘ilgan va vafot etgan yili, qabrining qaerdaligi haqida aniq ma’lumotlar
yetib kelmagan. Ali ibn Usmon Hujviriy (vaf.taxm. 1072) "Kashf ul-mahjub" asarida G.
bilan bir necha marta (aksariyat Tus shahrida) uchrashib, ba’zi masalalarni undan
so‘raganligi haqida yozadi. G.ning Tusda xonaqo va masjidi bo‘lib, u o‘z davrining qutbi
deya e’tirof etilgan. "Silsilat uz-zahab"dagi 9-piri murshid. Tasavvuf ta’limini Abu Usmon
Mag‘ribiy va Abulhasan Haraqoniy (vaf. 1034)dan olgan. Tasavvufdagi nisbasi, bir
tomondan, Abu Usmon Magribiy, Abu Ali al-Kotib, Abu Ali ar-Rudboriy orqali Junayd
Islom Ensiklopediyasi
www.ziyouz.com kutubxonasi
90
Bag’dodiy (vaf. 910)ga, ikkinchi tomondan, Abulhasan Haraqoniy orqali Boyazid
Bistomiy (vaf. 848 yoki 875)ga borib bog‘lanadi. Manbalarda G. ikki yo‘nalish "sahv" va
"sukr"ni o‘zida birlashtirgan murshid sifatida zikr etiladi. G. Abu Ali Formadiy (1011-
1085)ning tasavvufdagi ustozidir. Shayx Abusaid Abulxayr (967-1049) bilan yaqin
aloqada bo‘lgan. Hayoti va faoliyati haqidagi ma’lumotlar "Tabaqot us-so’fiya", "Risolai
Qushayriy", "Nafahot ul-uns", "Nasoyim ul-muhabbat" singari asarlardan joy olgan.
Islom Ensiklopediyasi
Dostları ilə paylaş: |