Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
195
MOZOR (arab - ziyorat qilish joyi) -o‘tmishdagi mashhur shaxslar, xususan, aziz-
avliyolar dafn etilgan joy. Islom dinigg ko‘ra, ulug‘ zotlarning qabrlarini ziyorat kilib. 
ularning ruhlarini duoi xayrlar bilan xotirlash savobli ishlardan hisoblanadi, Lekin, 
marhum aziz-avliyolar qabriga sig‘inish, ulardan madad so‘rash, farzand, shifo tilash 
shar’an man etiladi. M.da hojat so‘ralganda faqat Allohning o‘zidan so‘rash lozim.
MOL (ko‘pligi amvol) - xususiy, mulk (o‘troq arablarda - "pul", "boylik", badaviylarda -
"tuyalar", "chorva"). O’rta asr mualliflarining tushuntirishlariga ko‘ra, M. to‘rtta 
kategoriyaga ajraladi: "soqov" (qimmatbaho toshlar va pullar), "so‘zlovchi" (qullar va 
chorva), tovarlar va ko‘chmas mulk. Tor ma’noda M. - moliya, pul mablag‘lari (moliya va 
soliqlarga doir ko‘p risolalar ham shunday atalgan - "Kitob al-amvol"), shundan bayt- ul-
mol va mol al-muslimin (barcha musulmon jamoasiga tegashli mablag‘lar); ba’zi 
hollarda M. natural soliqlardan farqli ravishda pul bilan to‘lanadigan soliqlarni anglatgan. 
U yoki bu shaklda M. musulmon xalqlarining barcha tillariga o‘tgan. I.ch. yoki savdoga 
qo‘yilgan mablag‘lar ra’s al-mol (asosiy mablag‘lar, sarmoya), daromad esa, - g‘alla, 
ribh deb atalgan. Hozirda ra’s al-mal so‘zi "sarmoya" istilohining aynan mazmunini 
beradi. 
 
MOLIK ibn ANAS Abu Abdulloh (713-795) - faqih, muhaddis, molikiylik mazhabining 
asoschisi. Madinada tug‘ilgan. Bolalikdan diniy ilm oldi, Qur’oni karimni o‘rgandi. Islom 
huquqini puxta egallab, "Madina imomi" unvoniga sazovor bo‘ldi. M.i.A. biror siyosiy 
oqimga ergashmasa-da, hokimiyatning saylab qo‘yilishi qoidasini afzal hisoblardi, 
lavozimlarga ma’muriy tayinlanishlarga qarshi edi. M.i.A. Muhammad (sav) sahobalari 
aytgan hadislarni muayyan mavzularga ajratib, "al-Muvatta’" ("ommaviy, barchaga 
tushunarli" ma’nosida) deb atalgan to‘plam tuzdi. Muhaddis buning uchun 40 y. umrini 
sarfladi. Bu ilk hadis to‘plamlaridan biri bo‘lib, bir necha ming hadisni o‘z ichiga olgan. 
M.i.A. mudarrislik faoliyati bilan shuullangan. Shogirdlari orasida taniqli muhaddis 
Muhammad Shayboniy (805 y. v.e.), shofi’iylik mazhabi asoschisi Muhammad ibn Idris 
Shofi’iy (820 y.v.e.) bo‘lgan. M. i. A.ning ijtimoiy-siyosiy qarashlari asosida hokimiyat 
xalifa qo‘lida bo‘lishi, xalifa esa qurayshiylardan saylanishi, alohida vakolatli shaxslardan 
tashkil topgan guruh (sho‘ro) uni tasdiqlashi kerak, degan fikr yotadi. Umuman u 
Muhammad (sav) davridagi an’analarni yoklab chiqqan, ya’ni "ashob al-hadis" ("hadis 
tarafdorlari") oqimining yirik namoyandasi bo‘lgan. Umrining oxirida zohidlikka berilgan 
va uzlatda yashagan.