Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
MUNOFIQLAR (arab. - ikkiyuzlama) - islom tarixiga xos tushuncha. Dinni yuzaki qabul 
qilib, o‘zi esa, avvalgi qabilaviy diniga sig‘inishni davom ettirgan arablarga nisbatan 
qo‘llanilgan. M. istilohi Qur’onning Makka davriga xos ilk suralarida ko‘p tilga olingan, 
Madina davrida o‘zini islomni qabul qilgan qilib ko‘rsatib, janglarda musulmonlarga 
yordam bermagan qabilalar ham M. deb atalgan. Munofiklik Qur’oni karimning ifodasiga 
ko‘ra, Allohga ishonmaganliklari holda musulmonlarning huzurida o‘zlarini imonli qilib 
ko‘rsatishdir. Alloh taolo M. haqida Baqara surasining 8-16-oyatlarida bayon qilgan. 
Shuningdek, Qur’oni karimda M.ning kirdikorlarini bayon qilib bergan alohida sura (63) 
ham mavjud. Hadisga ko‘ra, "...M.ning uch belgasi bor: gapirganda yolg‘on so‘zlaydi, 
bergan va’dasiga vafo qilmaydi, omonatga xiyonat qiladi". 
MURJI’IYLAR (arab. - kechiktirmoq, muddatni cho‘zmoq) - ilohiyot oqimi tarafdorlari. 
7-8-a.larda paydo bo‘lgan. Xalifalikda umaviylar hokimiyatiga qarshi kurash kuchaygan 
davrlarda ilohiyotda gunohkor va uning taqdiri masalasi muhim o‘rin olgan. Katta gunoh 
qilganni darhol jazolash tarafdori bo‘lgan xorijiylarga qarshi M. uni kechiktirishni yoqlab 
chiqqan. Ularning nomi shundan olingan. Siyosiy kurashda xorijiylar umaviylar 
hokimiyatiga karshi turgan, M. esa, umaviylarni himoya qilgan. Umaviylar inqirozga 
uchrab, abbosiylar hokimiyatni egallagach (750), bu oqim ta’qib qilingan va yo‘qolib 
ketgan. 
 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
203
MURID (arab. - ergashuvchi) – ixtiyoriy ravishda izdan boruvchi, shogird. Tasavvufda 
tariqat murshidlaridan dars oluvchi shogird ma’nosida ishlatiladi. M. shayx, pir, murshid 
oldida o‘z zimmasiga muayyan majburiyatlar oladi, ular bilan pinhona ishonchli 
munosabatlar o‘rnatadi va ularning irodasiga bo‘ysunadi. Umuman M. atamasi so’fiy va 
hatto oddiy musulmon ma’nolarini ham anglatadi. 
MURIDCHILIK - so’fiylikning Shim. Kavkazda yoyilgan shakli. M. so’fiylik ta’limotining 
zohidlik, murshidlik va imomat g‘oyalariga asoslangan. M. 19-a.da o‘ziga xos diniy-
siyosiy va harbiy uyushma sifatida tarqalib, G’ozi Muhammad, Hamzat, Shomil kabi 
imomlar rahbarligida tog‘liklarning Rossiyaga qarshi urushida namoyon bo‘lgan. Imomlar 
bu urushga diniy tus berib (g‘azovot e’lon qilib), islom dini va shariatga asoslangan 
teokratik davlat - imomlik tuzishga uringanlar. Lekin, tog‘liklarning olib borgan bu 
kurashlari muvaffaqiyatsizlikka uchragan. M. diniy mutaassiblikka asoslangan mafkura 
sifatida maydonga chiqqan.