Microsoft Word islom ensik ziyouz com doc

 
MUFTI, muftiy (arab. - fatvo beruvchi, diniy masalalarda qaror chiqaruvchi) - shariat 
bilimdoni. M. diniy-huquqiy masalalarni izohlash, talqin qilib berish, shariatni tatbiq etish 
borasida hal qiluvchi huquqqa ega. Odatda, uning fikr va qarorlari fatvolarda bayon 
etilib, musulmonlar uchun qo‘llanma hisoblanadi. Ilk bor M.lar hokimlar va qozilar 
huzuridagi maxsus maslahatchilar sifatida xalifa Umar II (717-720) tomonidan Misrda 
tayinlangan. Har bir musulmon mamlakatda bosh M. bo‘lib, u katta obro‘ga egadir. M. 
davlat muammolariga oid (diniy jihatdan) ham, sof diniy masalalar bo‘yicha ham (mas., 
diniy bayramlar va ro‘zaning boshlanish vaqti haqida) qarorlar chiqaradi. So‘nggi 
paytlarda aksar musulmon mamlakatlarida dunyoviy hokimiyat va aholi keng 
ommasining turmushdagi, iqtisodiyot hamda siyosatdagi ko‘p yangiliklarga munosabati 
M.ning qanday fatvo chiqarishiga bog‘liq bo‘lib qolmoqda. Musulmon mamlakatlarida 
M.lik hukumat tayinlaydigan rasmiy lavozim hisoblanadi. 
O’zbekiston musulmonlari idorasiga ham M. boshchilik qiladi. U Ulamolar kengashi 
yig‘ilishida 5 yil muddatga saylanadi 

---

Islom Ensiklopediyasi 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
207
MUSHABBIHA (arab. - o‘xshatuvchilar, o‘xshatish tarafdorlari) - islom ilohiyotida 
xudoni odamga o‘xshatib tasvirlaydigan ta’limot (antropomorfizm). Islom ilohiyoti - 
kalom tarafdorlari M. tarafdorlarini rad etib, ularga qarshi kurash olib borgan va ularni 
sanamga sig‘inuvchilar deb qaragan (yana q. Tashbih, Mujassima). 
 
MUSHRIKIYLIK, mushriklik (arab. -sheriklik, - xudoning sheriklari bor, degan 
tushunchadan) - ko‘pxudolikning arab qabilalari o‘rtasvda islom vujudga kelishidan oldin 
keng tarqalgan sodda shakli. Mushrikiy qabilalar turli sanam, tosh va h.k.ga, 
shuningdek, bir qancha erkak va ayol xudolarga e’tiqod qilgan. M. tushunchasi Qur’onda 
xudoni yakka deb e’tirof etmay, uning sheriklari bor, ya’ni xudolar ko‘p, deb tasavvur 
qilinadigan qabilaviy dinlar ta’limotiga nisbatan ishlatilgan. Muhammad (sav) 
yakkaxudolik ta’limotini targ‘ib qilib, M.ni qoralaganlar, islom ta’limoti M.ka qarshi 
kurash jarayonida shakllangan (yana q. Shirk).