PROQRAM TƏMİNATI TESTLƏRİN AVTOMATLAŞDIRILMASI
Günel SƏMƏDOVA
Qafqaz Universiteti
samadovagunel@gmail.com
AZƏRBAYCAN
Giriş.Sınaq sözü altında adətən proqram təminatının keyfiyyətini qiymətləndirilməsi və yaxşılaşdırılması üçün həyata
keçirilən fəaliyyət başa düşülür. Ümumiyyətlə, sınaq proqram sistemində olan qüsurları və problemləri aşkar etməkdə
əsaslanır.
Proqram təminatı sınaqların avtomatlaşdırılması – başlatma, icra, təhlil və nəticələrin çatdırılması kimi əsas
funksiyaları həyata keçirən avtomatlaşdırılmış test üçün istehsal olunan alətləri istifadə edərək, proqram təminatının sınaq
prosesidir.
Avtomatlaşdırılmış test üçün alət – sınaq skriptlərin yaradılmasını, sazlamasını (debugging), icrasını və nəticələrin
təhlilini həyata keçirən proqram təminatıdır.
Sınaq skripti – proqram təminatının müəyyən parçasını avtomatik yoxlamaq üçün hazılanmış təlimat dəsti.
Proqram təminatının test edilməsi testlərin məhdud dəstində proqram davranışının dinamik yoxlamasından ibarətdir.
Testlər proqramın normal halda icra olunan fəaliyyətlərindən seçilir və sistemdən uyğun olan davranışı təmin edir.
Avtomatlaşdırılmış sınaqların tətbiqi. Bu siyahıda ilk olaraq performans sınağı gedir. Yük və stressə davamlıqın,
sabitliyin sınağı. Avtomatlaşdırılma olmadan, onun həyata keçirilməsini təsəvvür etmək geyri mümkündür. Bu səbəblə,
müxtəlif istehsalçılardan, narahat və zəif funksionala malik olmağına baxmayaraq, yüksək qiymətlənən alətlərin geniş
seçimi var.
Reqressiya testi. Reqressiya testi proqram təminatının əvvəlki versiyada buraxılmış və test edilmiş funksionalının
düzgün işlənməsinin yoxlaması deməkdir. Şəraitdən asılı olan müəyyən tezliklə həyata keçirilir: kimsə hər yeni inşa (build)
ilə, kimsə müştəri üçün hazırlanmış hər yeni versiya ilə.
Konfiqurasiya sınağı – eyni testlərin müxtəlif şəraitdə həyata keçirilməsi. Yəni, verilmiş ilkin tələb siyahısında olan
qeydlərə əsasən sistemin bir və ya bir neçə hissəsini müxtəlif şəraitdə sınaqdan keçirilməsi tələb edilirsə. Məsələn, müxtəlif
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
591
Qafqaz University
18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan
istehsalçılar tərəfindən təqdim olunan verilənlər bazaların dəstəyi, müxtəlif brauzerlərdə iş, bir neçə əməliyyət sistemlərinin
istifadəsi və s.
Funksional sınaq – yeni funksionalın sınağı. Bəzən elə olur kı, avtomatlaşdırılma olmadan bu mümkün deyil. Hətta
sınağın yalnız bir dəfə həyata keçirilməsi tələb olunsa. Adətən, bu testlər sonra reqressiya üçün istifadə olunur.
Quraşdırılma sınağı – müştəri tərəfindən qoyulmuş müəyyən tələbləri nəzərə alaraq quraşdırılma şərtlərinin və
ayarların sınaq edilməsidir.
Avtomatlaşdırılmanın vacib olmağının səbəbi. Testləri həm əl ilə, həm avtomatlaşdırılma alətlərdən istifadə edərək
həyata keçirmək mümkündür. Seçim etmək üçün bu yanaşmalarının müsbət və mənfi tərəflərini anlamaq lazımdır.
Avtomatlaşdırılma testerə hansı üstünlükləri verir:
“İnsan faktorunun” olmaması. Güclü üstünlükdür. Hamımız insanıq və heç kim səhvdən sığortalanmayıb. İcra olunan
sınaq skripti isə laqeyd olmağına görə testi heç vaxt buraxmaz və nəticələrdə səhv etməz.
Sürətlə həyata keçirilməsi. Avtomatlaşdırılmış skript sənədlərlə və təlimatla yoxlamaq üçün vaxt itirmir.
Dəstək üçün az vaxt. Əgər skript artıq yazılıbsa, onun dəstəyi və təhlili üçün eyni həcmdə olan testlərin əl ilə həyata
keçirilməsindən daha az vaxt tələb olunur.
Hesabatlar – avtomatik olaraq göndərilən və saxlanan nəticələr hesabatı.
Müdaxilə olmadan icra – testlərin icra edilməsi zamanı mühəndis digər faydalı işlə məşqul ola bilər, və ya testlər iş
saatlarından sonra həyata keçirilə bilər.
Lakin,
avtomatlaşdırılmanın bir sıra çatışmazlıqları var:
Təkrarlanma – bütün yazılmış testlər eyni cür həyata keçirilir. Bu, həm üstünlükdür, həm də çatışmamazlıq, çünki tester
testləri əl ilə həyata keçirərkən, bəzi detallara diqqət verə bilər və ortaya çıxan defekti tapa bilər. Əfsuslar olsun ki, test-
skript bunu edə bilməz.
Dəstək xərcləri – nə gədər ki çox proqram dəyişirsə, xərclər o gədər də yuxarıdır.
İnkişaf üçün yüksək xərclər – avtomatlaşdırılmış testlərin yaradılması mürəkkəb prosesdir, çünki əslində proqramı test
edən başqa bir proqram təminatı yaradılır.
Avtomatlaşdırılma alətinin dəyəri – lisenziyalı proqram təminatının istifadə edilirsə, onun qiyməti olduqca yüksək ola
bilər. Azad yayımlanan alətlər (freeware), adətən, daha sadə və daha az praktikliyi olan funksionala malikdirlər.
Kiçik xətaların buraxılması – avtomatik skript kiçik xətaları buraxa bilər.
Testləri necə avtomatlaşdırmaq. Birincisi, avtomatlaşdırma aləti proqram təminatının nəzarət elementlərini nə
dərəcədə tanımasına diqqət yetirmək lazımdır. Alət elementləri tanımadığı halda müvafiq plugin və ya modul axtarmağa
dəyər. Əgər belə plugin mövcud deyilsə, alətdən imtina etməyə dəyər.
İkincisi, seçilmiş alət vasitəsilə yazılan skriptlərin dəstəyinə nə gədər vaxt tələb olmasına diqqət vermək lazımdır. Əgər
proqramda hansısa elementin dəyişilməsi skriptin tam yenidən yazılmasına gətirib çıxarırsa, deməli, bu alət optimal deyil.
Və sonuncu, yeni skriptlərin yazılması zamanı alətin nə gədər rahat olmağına diqqət yetirmək. Nə gədər vaxt tələb
olunur, kodu nə gədər strukturizə etmək mümkündür, kod nə gədər rahat oxunur və s.
Nəticə. Avtomatlaşdırılmanın müvafiqliyinə yekun qərar vermək üçün, “Bizim halda mənfi cəhətlər üstün cəhətlərdən
üstündürmü?” suala cavab vermək lazımdır. Çatışmazlıqlar xüsusi halda məqbul deyilsə, avtomatlaşdırılmadan çəkinməyə
dəyər. Optimal halda həm tester, həm də avtomatlaşdırılma alətlərindən məqsədəuyğyn istifadə etməyə dəyər. Məsələn,
rutin, hər gün icra olunmalı testləri həyata keçirmək üçün avtomatlaşdırılmış alətlər tərəfindən tətbiq etməyə dəyər. Analitik
yanaşmanı tələb edən və yaxud sonacan təhlil edilməmiş testləri isə tester tərəfindən həyata keçirilməsinə üstünlük vermək
lazımdır.
ƏLİL UŞAQLAR ÜÇÜNELEKTRON TƏHSİL PORTALININ LAYİHƏLƏNDİRİLMƏSİ
Ali ŞAHİNTAŞ, Lalə BAYRAMOVA
Qafqaz Universiteti
bayramova_91@hotmail.com
AZƏRBAYCAN
E-təhsil təhsil sistemində ənənəvi öyrənmə üsullarına meydan oxuyan, elektron vasitə və ləvazimatlardan istifadə
edərək bilik əldə edilməsinə imkan verən İnternet töhfəsidir.
Hər birqurum, dövlət və s . e-təhsil üçün fərqli sistemlər istifadə etsələr də əsas etibarı ilə e-təhsil kompyuter, internet,
telefon kimi müasir telekommunikasiya vasitələrindən istifadə edərək məlumatın çatdırılması məqsədini daşıyır. Bu
vasitələr sayəsində məlumatın daha geniş kütlələrə sürətli bir şəkildə ötürülməsi mümkün olur.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
592
Qafqaz University
18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan
E-təhsil haqqında məlumatlar son 10-15 ildə daha geniş yayılmasına baxmayaraq, onun tarixi daha qədimdir.İlk
kompyuterləşdirilmiş sistemlər ortaya çıxarıldıqdan bir müddət sonra bunun təhsildə istifadə oluna biləcəyi düşünülmüşdür.
1960-cı illər kompyuterləşdirilmiş sistemlərdən təhsil, biznes, təlim, ordu kimi bir çox sahələrdə istifadə olunmağa
başlanğıc oldu.Bu zamanda İngiltərə bir sıra yeniliklərlə tanındı. Məsələn, 1963-cü ildə The British Computer Society
kompyuter tədrisi üçün School’s Committee yaratdı. 1965-ci ildə ilk dəfə olaraq məktəblərdə kompyuter quraşdırıldı. 1967-
ci ildə The National Council for Education(NCET) yaradıldı.
E-təhsilin ənənəvi tədris metodlarından fərqli aşkar bir çox faydaları vardır. Bunlardan ən başlıcası vaxt və qiymətlə
əlaqəli üstünlükləri saymaq olar. Məs: hər hansı bir xarici ölkədə baş tutacaq təlimin e-təhsil vasitəsi ilə səyahət etmədən və
bunun üçün xüsusi bir vaxt ayırmadan əldə edilməsi mümkündür. Ümumi olaraq e-təhsilin faydalarını aşağıdakı kimi
sıralamaq mümkündür:
Öyrənmək üçün zaman və məkan məhdudiyyətinin olmaması
Fərdi bilik səviyyəsinə uyğun təlim materiallarını təmin edilə bilmə imkanı
Fərdi və ya qrup şəklində olan təlimlərdən eyni zamanda yararlanma imkanı
Zaman itkisinin qarşısının alınması
Vəsaitlərin fərdə uyğun təmin edilməsi sayəsində təlimlərin daha effektiv şəkildə qavranılması
Təlimlərlə bağlı yeniliklərin asan şəkildə çatdırılma və əldə etmə imkanı
Böyük kütlələr (məs: məktəb şagirdləri) üçün nəzərdə tutulan dərs və təlimlərin asan şəkildə idarə edilə bilməsi
Əldə edilən biliklərin paylaşılma və müzəkirə ediləbilmə imkanı
Tədqiqat işimdə e-təhsilin bu faydalarından fərqli bir sahədə, əlillərə yardım məqsədilə yararlanmanın yolları və buna
dair yerinə yetirilməsi planlanan işlərdən bəhs ediləcəkdir. E-təhsilin əlillər üçün istifadə məqsədi ilə planlanan bu
çalışmanın mərkəzində əlillərin təhsil materiallarını əldə edə biləcəkləri, interaktiv çalışma şəraitini təmin edəcək bir
portalın hazırlanması vardır. Əlil uşaqlar üçün yaradılacaq bu tipli bir portalin faydaları da çox olacaqdır. Əsas məqsəd bu
cür uşaqların cəmiyyətdən təcrid olunmasının qarşısını almaqdır.
Portalda dərslər mərkəzləşmiş bir sistemlə idarə olunacaqdır. Evində internet olan hər bir kəs dərslərə qoşula biləcək.
Portalda müxtəlif fənlər üzrə hazır video dərslər, pdf və ya video dərsliklər mövcud olacaqdır. Ayrıca şagirdlərin diqqətini
cəlb edəcək və maraqlı faktların əks olunacağı “Bunları bilmək maraqlıdır” bölməsinin olmağı nəzərdə tutulur. Portaldan iki
şəkildə faydalanmaq mümkündür : qeydiyyatsız və qeydiyyatlı.
Qeydiyyatda olmayan şagirdlər portalda olan hazır pdf və ya video dərsliklərdən istifadə edə,“Bunları bilmək
maraqlıdır “ bölməsini izləyə bilər. Şagird bilik səviyyəsini müəyyən etmək üçün online imtahanda iştirak edə biləcək.
Həmçinin sualları olan şagirdlər və ya valideynlər online chat və e-mail sistemindən istifadə edərək suallarını ünvanlaya
bilərlər.
Qeydiyyatda olan şagirdlər üçün aşağıdakı imkanlar olacaqdır:
1. Telekonfrans(müəllimlə video dərslərə qatıla biləcəklər.Əlilliyindən asılı olaraq fərqli şəkildə tədris metodlarının
tətbiqi nəzərdə tutulur. Məs: Lal uşaqlar üçün lal dilini bilən müəllim nəzərdə tutulub. Belə olan halda şagird işarələrlə
video dərsdə müəllimə sual verdikdə müəllim onu başa düşəcək və cavablayacaq.)Müəllim və şagirdlər video chat vasitəsilə
bir-birilərini görə biləcəklər. Dərsdə hansı şagirdin iştirak edib etmədiyini müəyyən edən status göstərici sistem də
olacaqdır.
2. Chat xidməti. Müəllim və şagird günün müəyyən saatlarında müəllimlə chat ilə əlaqə quraraq suallarını və
müraciətlərini bildirəcəklər.
3. Chat xidməti(Psixoloqla). Problemləri olan, cəmiyyətdən özünü uzaq hiss edən şagirdlər bu chat xidməti vasitəsilə
psixoloqla əlaqə saxlayacaqlar, problemlərini bildirəcək, psixoloji yardım alacaqlar.
4. Forum. Qeydiyyatda olan və olmayan şagirdlər üçün nəzərdə tutulub. Qeydiyyatda olanlar sual və cavablarını,
münasibətlərini bildirdikləri halda qeydiyyatda olmayan şagirdlər forumdan sadəcə izləyərək faydalana biləcəklər.
5. E-mail. Qeydiyyatda olan və olmayan şəxslər üçün nəzərdə tutulub.
6. Gələcəkdə online dərsliklərlə yanaşı, çap olunmuş şəkildə kitablar da mümkün olacaqdır. Bunlar poçt vasitəsilə
şagirdlərə çatdırılması planlaşdırılır.
7. Hər tədris proqramının sonu şagirdlər test edilərək qiymətləndiriləcək. İl sonu şagird online imtahana qoşulacaq və
imtahanlardamüvəffəq olanşagirdlər növbəti tədris mərhələsinə buraxıla biləcəkdir.
Proyektin həyata keçirilməsi ilə birlikdə əlillərin tədris sistemində qarşılaşdığı bir çox problemlərin həll edilə bilməsi
mümkün olacaqdır. Ümumiyyətlə bu cür sosial proyektlərin cəmiyyətə faydaları danılmazdır.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
593
Qafqaz University
18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan
AZƏRBAYCAN KİTABXANALARINDA İNFORMASİYA
TEXNOLOGİYALARININ TƏTBİQİ MƏSƏLƏLƏRİ
Sevda MƏMMƏDOVA
Bakı Dövlət Universiteti
sevda_memmedli @mail.ru
AZƏRBAYCAN
Dövlətimizin hərtərəfli inkişafı respublikada bir çox sahələrdə olduğu kimi kitabxana işinin də getdikcə inkişaf
etməsinə, kitabxana işində dəyişikliklər aparılmasına şərait yaratmışdır. Bu dəyişikliklər həm kitabxana işi təcrübəsində,
həm də onun elmi nəzəri bazasını təşkil edən kitabxanaşünaslıq elmləri silsiləsində özünü göstərir. Müstəqillik dövründə
baş verən hadisələr dövlətimizə kitabxana işi sahəsində yeni, müstəqil, demokratik siyasət yeritməsi ucun şərait
yaratdı.Cəmiyyətdə informasiya proseslərinin avtomatlaşdırılması xeyli dərəcədə genişlənmiş, yeni tipli informasiya
sistemləri yaradılmışdır və onları funksiyalarından asılı olaraq informasiya axtarışı, informasiya idarəetmə, hesablama,
məlumatın işlənməsi, kitabxana-informasiya sistemləri və s. adlandırılmışdır.
Yeni informasiya texnologiyalarına keçid nəinki Azərbaycan kitabxanaları, həm də dünya kitabxanaları üçün xarakterik
olan bir sıra mürəkkəb problemlərin həllini qarşıya qoyur. Kitabxana və informasiya mərkəzləri kommunikasiya və texniki
vasitələrlə birlikdə ölkənin informasiya infrastrukturunu təşkil edir. Bu səbəbdən təsadüfi deyildir ki, kitabxana informasiya
texnologiyaları kitabxana-informasiya işinə təsir göstərən əsas faktorlardan biridir, cəmiyyətin informasiyalaşması səviyyəsi
bilavasitə bu texnologiyaların inkişaf səviyyəsindən asılıdır. Bu isə ənənəvi kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılmasını
tələb edir. Kitabxana proseslərinin avtomatlaşdırılması isə, öz növbəsində müasir kitabxana-informasiya texnologiyalarının
tətbiqi ilə sıx əlaqədardır. İnformasiya texnologiyaları – obyektin, prosesin və ya hadisənin (informasiya məhsulunun)
vəziyyəti haqqında yeni informasiyaların alınması üçün məlumatın (ilkin informasiyanın) toplanması, emalı və
mübadiləsində istifadə olunan metod və vasitələrin məcmudur. İnformasiya texnologiyalarının inkişafı və onların insan
fəaliyyətinin müxtəlif sahələrinə tətbiqi, müasir cəmiyyətin bütün quruluş elementlərini dəyişərək onu transformasiya edir.
Xüsusilə kitabxana fəaliyyətinin bütün sahələrinə surətlə nüfuz etməkdə olan informasiya texnologiyaları (şəbəkə
texnologiyaları), hər bir istifadəçiyə informasiya proseslərində (informasiya hazırlanması və yayılması, informasiya
xidmətlərinin təqdim edilməsi və onların istifadə edilməsi) iştirak etmək imkanı yaradan şəbəkə infrastrukturunun
interaktivliyi, o cümlədən, kommunikasiya mühitinin özünü təşkil və özünü inkişafa uyğunlaşması ilə şərtlənir.
İnformasiyalaşdırılmış cəmiyyətin mühüm təzahür forması olan kitabxana-informasiya texnologiyalarının bir çox tətbiq
vasitələri və istiqamətləri vardır ki, bunlardan ən vacibləri aşağıdakılardır:
- CD-ROM
- Şəbəkə texnologiyaları
- Elektron kataloq
- Elektron kitabxana
- Avtomatlaşdırılmış Kitabxana İnformasiya Sistemləri və s.
Son illərdə Azərbaycanda informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından istifadə sahəsində müəyyən addımlar
atılmış, bir sıra sahələrdə bu texnologiyaların tətbiqində ciddi uğurlar qazanılmış və ümumiyyətlə, bu istiqamət dövlət
siyasətinin prioritetlərindən birinə çevrilmişdir. Kitabxanalar informasiyalaşdırılmış cəmiyyətin əsas atributlarından biri,
informasiya müəssisələrinin ən mühüm vasitəsi olduğu kimi, müasir kitabxana da informasiya texnologiyası olmadan
səmərəli fəaliyyət göstərə bilməz. Bu fəaliyyətin də əsas elementləri kimi kitabxanaların texniki təchizatını, İnternetə
qoşulması və veb saytının yaradılmasını göstərmək olar. Saytın əsas resurslarına isə məlumat bazaları, elektron kataloq,
elektron kitabxana, kitabxananın fəaliyyətini əks etdirən məlumatlar, keciriləcək tədbirlər haqqında anonslar və s. daxildir.
XX əsrin sonlarında kitabxanaların həyatında ən böyük dəyişikliklər elektron kataloq və elektron kitabxanaların
yaranması oldu. Yeni kitabxana informasiya mühiti kompüter texnologiyalarının və telerabitə vasitələrinin geniş istifadəsi
bazasında korporativ, milli və qlobal kitabxana-informasiya sistemləri şəbəkəsinin yaradılması ilə müəyyənləşir. Şəbəkənin
əsas seqmentləri elektron kitabxana kataloqları, elektron informasiya resursları bazasında formalaşdırılan elektron
kitabxanalar, online rejimində sənəd-informasiya mübadiləsi və yaxın gələcəkdə reallaşdırılması nəzərdə tutulan intellektual
elektron kitabxanalardır.
Ölkənin informasiya cəmiyyətinə doğru irəliləməsinin səviyyəsini müəyyənləşdirmək və mövcud problemləri aradan
qaldırmaq məqsədilə respublika kitabxanalarında informasiya texnologiyalarının tətbiqinin müasir vəziyyətinin daimi
monitorinqinin aparılması məqsədəuyğundur. Belə monitorinqlər kitabxanada həyata keçirilən müxtəlif proseslərin işləmə
mexanizminin yoxlanılması, tətbiq edilən elektron kitabxana sistemlərinin təhlili, oxuculara xidmətin, onların informasiya
tələbatının ödənilməsinin səviyyəsinin müəyyən edilməsi məqsədilə keçirilə bilər.
II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
594
Qafqaz University
18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan
AZƏRBAYCAN TƏHSİL SİSTEMİNDƏ ORTA MƏKTƏB MÜƏLLIMLƏRİNİN
İKT BACARIQLARININ İNKİŞAF ETDİRİLMƏSİ METODLARI
Əli HƏSƏNOV
AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu
alihasanov@gmail.com
AZƏRBAYCAN
Müasir dövrdə qloballaşan dünyamızda İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyaları (İKT) çox böyük sürətlə inkişaf
etməkdədir.İKT həyatın hər bir sahəsində öz yerini tutaraq genişləməkdədir. Bu da öz növbəsində sənaye cəmiyyətindən
informasiya cəmiyyətinə keçidi sürətləndirməktədir. İnformasiya cəmiyyətinin xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, əhali müasir
İKT-dən istifadə edərək ehtiyac duyduğu məlumatları əldə edə bilir, saxlaya bilir, ötürülməsini təmin edə bilir.
İKT-nin inkişafı təhsil sahəsinin inkişafına da təsir göstərməkdədir. Bu baxımdan gələcəyimizi quracaq
müəllimlərimizin hərtərəfli inkişafını təmin etmək üçün onların İKT bacarıqlarını inkişaf etdirmək günün əsas tələblərindən
biridir. Bu sahədə inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsinin öyrənilməsi və bunlardan faydalanaraq ölkəmizdə tətbiq edilməsi
imkanlarının araşdırılması qarşıya məqsəd kimi qoyula bilər. Qonşu Türkiyə Cümhuriyyətində müəllimlərin İKT
bacarıqlarının inkişafı proqramı Təhsil Nazirliyinə bağlı Hizmetiçi Eğitim Daire Başkanlığı (HEDB) tərəfindən aparılır [1].
HEDM hər il Təhsil nazirliyinə görüləcək işlərin planını hazırlayıb təqdim edir. Bu plana görə müəllimlərlə əsasən 2
istiqamətdə fəaliyyətlər aparırlar:
Əsas İKT bilikləri və bacarıqlarını aşılamaq
“Kompyuter innovativ müəllimlər”in köməyi ilə müəllimlərin təlim-tədris fəaliyyətlərində İKT imkanlarından
istifadə edə bilməsini təmin etmək
HEDB-dən əlavə məktəb rəhbərlikləri universitetlərlə əməkdaşlıq edərək bu növ fəaliyyətləri həyata keçirirlər.
Universitetlərdən müvafiq ixtisaslar üzrə təcrübəli müəllim heyəti tərəfindən orta məktəb müəllimlərinə kurslar təşkil
edirlər.
Azərbaycan Respublikasındakı mövcud vəziyyət
Respublikamızda da məllimlərin İKT bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi məsələsi ən aktual məsələlərdəndir. Müasir
İKT-dən istifadə etməklə təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək, ölkədəki təhsil sisteminin dünya təhsil sisteminə və əhalinin
informasiya cəmiyyətinə inteqrasiyasını təmin etmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 21 Avqust 2004-
cü ildə “Azərbaycan Respublikasında ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə təminatı
Proqramı (2005-2007-ci illər)” [2] və 10 iyun 2008-ci ildə “2008-2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında təhsil
sisteminin informasiyalaşdırılması üzrə Dövlət Proqramı”nı təsdiq edib [3]. Bu proqramların əsas vəzifələri arasında
ümumtəhsil məktəblərinin müasir tipli kompyuter avadanlıqları ilə təchiz olunması, ümumtəhsil məktəblərində şəxsi heyətin
İKT-dən öz fəaliyyət sahələrində istifadə etməsinin öyrədilməsi, Azərbaycan Respublikası təhsil sisteminin informasiya
infrastrukturunun yaradılması və s. nəzərdə tutulmuşdur. Proqramlara əsasən təhsil sistemində çalışanların İKT üzrə
savadlılığının artırılmasına yönəldilmiş kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsi Təhsil Nazirliyinin rəhbərliyi ilə müvafiq
qurumlar tərəfindən həyata keçirilir.
2011-ci ildə YUNESKO-nun təşəbbüsü, Təhsil və Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları nazirliklərinin dəstəyi ilə
“Biliklərə əsaslanan cəmiyyətdə müəllimlərin kompetensiyaları: siyasət, pedaqogika, sosial vərdişlər” mövzusunda konfrans
keçirilmişdir. Bu konfrans çərçivəsində AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitunda “Açıq təhsil resursları”
mövzusunda seminar təşkil olunmuşdur [4].
"Mədəd" təşkilatı tərəfindən 4 istiqamətdə təlimlər aparılmışdır: "Müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin
təkmilləşdirilməsi", "İntel - Gələcək üçün təhsil", "Elektron məktəb" və "İnzibati-idarəetmə heyəti üçün İKT-nin təhsilə
tətbiqi" təlimləri. Bu istiqamətdə Qafqaz universitetinin fəaliyyətini də göstərə bilərik [5]. Belə ki, Qafqaz Universitetinin
təşkilatçılığı ilə 2005, 2009, 2010-cu illərdə 4 dəfə olmaqla təlim kursları keçirilmişdir. Bu kurslarda Abşeron, Sumqayıt,
Xırdalan və Xızı ümumtəhsil məktəblərindən 400-ə yaxın informatika və digər fənn müəllimləri iştirak edib. Kurslar 4
modul üzərə aparılıb, bunlar aşağıdakılardır:
Kompyuterlərin əsasları və Kompyuter vasitəsiylə təlim məlumatları
Windows əməliyyat sistemi və Office proqramları
Kompyuter təlim proqramları və onların hazırlanma texnologiyaları
Təlim məqsədli veb saytlarının hazırlanması texnologiyaları
Dostları ilə paylaş: |