Microsoft Word Materiallar Full

 

 

---

 Qafqaz Uni

Məqaləd

ləsi tədqiq ed

OZ – oxları

hazırlanıb və

Burada  

artımları aras

Burada 

Müstəvi 

burada 

Qüvvə v

.

burada 

(2), (3) i

Burada a

Məlumd

model qəbul 

0



P

Burada  

Bəzi çev

Burada a

II INTER

versity           

Ü

də en kəsiyi sa

dilir. Koordin

ı isə çubuğun

ə materialların

Huk qanunun

sındakı əlaqə a

,h, 

 - uy

kəsiklər hipo

    

 – çubuğun 

və momentləri

 – çubuğu

ifadələrini (4) 

aşağıdakı əvəz

dur ki, baxılan

edilir): 

,        

(

2

2







x

C0 elastiki əs

virmələrdən so

aşağıdakı əvəz

RNATIONA

              

ÜÇLAYLI 

abit və iki sim

nat sistemi aşa

n en kəsiyind

n elastiklik mo

nu nəzərə alsaq

aşağıdakı kim

    ,   

 ,   

    ,   

yğun layların q

otezasının çubu

(3) 

oxunun əlavə

in artımları aşa

un en kəsiyinin

– də yazaraq 

zləmələr edilm

n çubuğun bö

)

0







С

M



sasın yataq əm

onra (8)-dən a

zləmə edilmiş

L SCIENTIF

QEYRİBI

ƏSAS ÜZ

Bi

Q

b_ke

metriya oxuna 

ağıdakı kimi s

də yerləşir Tu

odulları uzunlu

q çubuğun həy

mi olar     

     (

qalınlıqlarıdır

uğun bütün qa

ə deformasiya

ağıdakı formu

n enidir. 

qüvvə və mom

mişdir: 

,

 

öhran vəziyyə

0

2

2







t

m



msallarıdır,m-i

aşağıdakı  hərə

şdir:   

FIC CONFER

641 

IRCİNS ÇU

ZƏRİNDƏ 

 

illurə KƏRİM

Qafqaz  Unive

erimova@hotm

 

malik üçlaylı

seçilmişdir: : O

utaq ki, çubu

uq (x) və qalın

  (1) 

yəcanlanmış v

 

(2) 

 

r. 

alınlıq elemen

ası,  

- 

əyrili

ullarla hesabla

mentin artırm

ətindəki hərək

 

isə çubuğun va

əkət tənliyini a

 

RENCE OF Y

 

UBUQLAR

 RƏQSLƏ

MOVA 

ersiteti 

mail.com 

ı düzxəttli çub

OX – oxu çub

uğun layları  m

nlıq (z) koordi

vəziyyətində u

nti üçün doğru

iyidir. 

anır 

     (

maları üçün ala

kət tənlikləri  a

ahid uzunluğu

alarıq: 

YOUNG RES

        18-19 A

RIN ELAST

ƏRİ 

buqların elasti

buğun orta lay

müxtəlif qeyr

inatlarından a

uyğun laylard

u olduğunu qəb

(4) 

arıq: 

(5) 

,       (7) 

aşağıdakılardı

unun kütləsidi

SEARCHER

April 2014, B

TİKİ 

iki əsas üzərin

yının oxu boy

ribircins elast

aşağıdakı şəkli

a gərginlik və

bul edək: 

,(6) 

r(elastiki  əsas

ir. 

RS 

aku, Azerbai

ndə rəqsləri m

yu yönəlib; OY

tik materiallar

indən asılıdır:

ə deformasiyal

s üçün qeyri 

ijan 

məsə-

Y və 

rdan 

 

ların 

xətti 

---

 Qafqaz Uni

Kİ=

Xüsusi  h

asılıdır (yəni

olur. Çubuğu

şəklində

Burada 

Çubuğun

V(x)



(13) – ü 

Konkret 

Parametr

 

 

Kəsilmə

çubuğun məx

Koordin

kəsiyində yer

Fərz  ed

aşağıdakı kim

Burada 

kəsilməz fun

Huk qan

əlaqə aşağıda

Məlumd

Burada 

Bu halda

burada h

0

E E





E



 

0

l



 

2

2

h

h

P



 



II INTER

versity           

hal  kimi fərz 

i, 

un ucları oyna

ə axtara bilərik

 - çubuğun m

n uclarının oy



x



sin

V

0

      

(12) – də yaz

nəticələr əldə

rlərin müxtəli

Q

əz qeyribircins

xsusi rəqsləri 

nat sistemi aşa

rləşir .  

dək ki, çubuğ

mi asılıdır. 

  

nksiyalarıdır. 

nununu nəzərə

akı şəkildə olu

dur ki, deforma

   

- çubuğun o

a qüvvə və mo

h- çubuğun en

1

2

( )

( )

f x f z



0

E

const



0 1

2

( ) (

E f x f z

0

z





0

l

2

2

(z) dz,  

h

h

b







RNATIONA

              

edək ki, çub

aqlı bərkidildiy

k..(11) -  ifadə

məxsusi rəqs 

ynaqlı bərkidil

                    (

araq alarıq  m

ə etmək üçün 

if qiymətlərind

QEYRİ BİR

s elastik mate

məsələsinə ba

ağıdakı kimi s

ğun materialın

 

bircins mater

ə alsaq çubuğ

ur: 

 

asiyanın artım

oxunun əlavə 

omentin artım

n kəsiyinin hün

)

z





2

2

    

h

h

M





 



L SCIENTIF

buğun layların

yi halda (9) tə

  (11

əsni (9 ) – da n

tezliyidir. 

ldiyi halda bax

(13) 

məxsusi rəqs te

qeyribircinsliy

də ədədi hesab

RCİNS ÇUB

Fəxrəddin İ

Q

fisayev@qu

eriallardan haz

axaq. 

eçilmişdir: OX

nın elastiklik 

rialın elastikl

ğun həyəcanla

mı müstəvi kəs

deformasiyas

mları uyğun ola

ndürlüyü, 

(z) zdz 

b





FIC CONFER

642 

nın materialla

ənliyinin həllin

1) 

nəzərə alaraq, 

 

xsaq, (12) tənl

ezliyi üçün ala

yin aşağıdakı 

batlar aparılm

 

BUQLARI

 

İSAYEV, Cey

Qafqaz Univer

u.edu.az,cselim

  

zırlanmış, en 

X- oxu çubuğ

 modulu qal

lik modulunu

anmış  vəziyy

siklər hipoteza

sı, - 

əyriliy

araq aşağıdakı

     

 - isə enidir



RENCE OF Y

 

arının elastikl

ni   

 

liyinin həllini 

arıq:  

(14) 

halına baxılır

mışdır. 

IN MƏXSU

yhun SƏLİM

rsiteti 

[e-mail].

kəsiyi sabit v

ğun oxu istiqam

lınlıq  (z)  və  u

u göstərir, 

ətində  gərgin

asına görə bel

yidir. 

ı formullarla t

r. 

1

f

YOUNG RES

        18-19 A

(10) 

ik modulalrı 

bu şəkildə ax

r: 

 

USİ RƏQSL

MOV 

az 

və iki simmetr

mətindədir; O

uzunluq koord

və 

lik və deform

ə təyin edilir.

təyin edilirlər:

1

( )

f x

2

(

f z

SEARCHER

April 2014, B

yalnız qalınlı

, (9) tən

xtara bilərik: 

LƏRİ 

riya oxu olan

OY və OZ oxla

dinatının  (x) 

(

- isə uyğu

masiyaların art

(

(

: 

(

)

z

RS 

aku, Azerbai

ıq koordinatın

nliyi sabit əm

n düzxəttli bir

arı isə çubuğu

 funksiyasıdı

(1) 

un koordinatl

tımları arasın

(2) 

(3) 

(4) 

ijan 

ndan 

msallı 

laylı 

un en 

ır və 

ların 

ndakı 

---

 Qafqaz Uni

(2), (3) –

Burda aş

Məlumd

burada m

(5) – i, (

(9) – ifad

Burada a

Bəzi çev

Göründü

alındı. 

Qeyri bi

Qeyri bi

Bu halda

Bu tənliy

(14)-ifad

Çubuğun

V(x)



şəklində

üçün aşağıda

və ya     

bircins ç

(

P

 

0

0

a

E



0

P

 

2

2

( M

x







0

a

l

a

 

M

K

 

KI

a



1

1

x

l











1

KI











1

KI











2

l







 



2

2

0







II INTER

versity           

– ifadələrini (4

şağıdakı işarəl

dur ki, baxılan

   

m- çubuğun va

7) – də yazara

     

dəsini (5) – in

   

aşağıdakı əvəz

    

virmələrdən so

üyü kiki baxıla

ircinslik funks

ircinsliyin   

a (12) tənliyi a

yin həllini aşa

dəsini (13)-də 

n ucları aynaq



x



sin

V

0

   

ə axtararaq bu 

akı formulu ala

        

çubuğun məxs

0

1

0

)

a l

a







2

0

1

2

( ) ( )

h

h

f z b z





0

2

2

)

0

v

M

m

t



 





1

0

a

a





1

( )

KI f x







 

2

1

2

0

a

a

a



2

4

2

2

4

x

x

v

l

l

x



 



 



2

f

2

1

2

2

x

x

l

l















2

1

2

2

x

x

l

l













4

1

KI

l

m







 











1

1

1

2



















RNATIONA

              

4) –də yazaraq

ləmələr qəbul

n çubuğun hərə

    

ahid uzunluğu

aq alarıq: 

n ikinci ifadəsi

zləmə edilmiş

 

onra (8)-dən h

an çubuğun h

siyalarının mü

aşağıdakı şəkl

ağıdakı şəkildə

yazaraq aları

qlı bərkidildiy

tənliyi Bubno

arıq: 

susi rəqs tezliy

1

( ),        

f x

M



1

0

) ,    

dz a

E





0

1

2

2

2

2

l

l















2

1

( ) 1

,

z

f z

h



 

4

1

4

2

v

x

l



















4

1

4

2

d v

dx

l





















1

2

1

2

3 2

 











2

2

1

1

,

3 2





















L SCIENTIF

q qüvvə və mo

l edilmişdir: 

əkət tənlikləri

unun kütləsi, 

ində nəzərə al

şdir: 

hərəkət tənliyi 

hərəkət tənliyi 

üxtəlif halları ü

lə düşür: 

ə axtaraq : 

q: 

i halda əyintin

ov – Qalyorki

    

yidir. 

1

0

(

M

a l

a





2

1

2

( ) ( )

h

h

f z b z z





3

2

3

2

2

v

x

x

l









 



1

     ( ) 1

f x



 

3

2

2

3

2

v

x

l

x













 



(

V

3

2

2

3

2

d v

x

l

dx













2

1

2











2

1

1

   

1

, 

12



  

FIC CONFER

643 

omentin artim

i aşağıdakılard

 - çubuğun o

laq: 

aşağıdakı şək

dəyişən əmsa

üçün  (12) tən

ola

ni, yəni (15)-in

in metodu ilə h

2

1

)

( )

a

f x





2

0

,    

zdz a

E



2

2

2

2

v

v

m

x

t





 







2

1

2

2

x

x

l

l







2

2

2

2

2

v

m

l

x















 

( , )

( )

x t

V x



2

2

2

2

2

v

d v

l

dx













4

2

0

  

l





 





 

 

RENCE OF Y

 

mları üçün alar

 

dan ibarətdir.

oxunun əyinti

kildə alınır: 

   

allı dördtərtibl

nliyini tədqiq e

an hala baxaq:

(14)

n həllini  

həll edərək, b

 

2

1

2

( ) ( )

h

h

f z b z z





0



2

2

0    (13

v

m

t







) cos t



2

0    

m V







0

E I

m

YOUNG RES

        18-19 A

rıq: 

   

isidir. 

li xüsusi törəm

etmək lazımdı

 

 

bəzi çevirmələ

2

z dz

3)

(15)

SEARCHER

April 2014, B

(

(

(

(

(

(

(

(

məli diferensiy

ır. 

 

(

ərdən sonra mə

(

RS 

aku, Azerbai

(5) 

(6) 

(7) 

(8) 

(9) 

(10) 

(11) 

(12) 

yal tənlik şəkl

(16) 

əxsusi rəqs te

(17) 

ijan 

lində 

zliyi 

---

 Qafqaz Uni

Kipləndi

kipləndirmə 

1. Maye

laminar və tu

 Şəkil 1.

     1-dia

-təmassız YB

Turbulen

burada  Q

,

düşgüsüdür. 

2. Kiplə

parametridir.

burada 

kütlə  sərfi,

konsentrasiy

3. Kiplə

diffuziyası üç

- təmas b

- təmas s

- kiplənd

Bu səthl