CƏDİDÇİLİK VƏ MAARİFÇİLİK: ORTAQ VƏ FƏRQLİ CƏHƏTLƏR
Nərgiz HÜSEYN
AMEA ,Ədəbiyyat İnstitutu
nargizh@yahoo.com
Cədiditçilik hərəkatı türk milli şüurunun oyanmasında və inkişafında, milli mədəniyyətin formalaşmasında əhəmiyyətli
rol oynamış və türk xalqlarının müstəqillik mübarizələrinə böyük təsir göstərmiş bir hadisə olmuşdur (cədidçilik hərəkatının
adı ərəbcə “cədid” – “yeni” sözündən gəlir və təhsildə tətbiq edilməsi nəzərdə tutulan “üsul-i cədid” – yeni üsul (metod)
anlayışıyla əlaqədardır, çünki bu hərəkat ilk əvvəl təhsil sahəsinə yeniliklər gətirməyi, köhnə müsəlman təhsil üsulunu
Avropa təhsil sistemi ilə əvəz etməyi qarşısına məqsəd qoymuşdur).
Hər hansı siyasi hadisə, ictimai-mədəni hərəkat hər zaman müəyyən dövrlə əlaqəlidir və konkret tarixi hadisələrlə
şərtlənir. Beləcə, cədidçilik hərəkatını tədqiq edərkən onu şərtləndirən tarixi hadisələrə, siyasi, iqtisadi və mədəni amillərə
nəzər salmadan keçmək olmaz. XVIII əsrdə türk çöllərinə doğru başlayan rus istilası nəticəsində bütün Türküstan
coğrafiyasında assimilyasiya siyasəti vüsət almışdır. XIX əsrin sonlarında isə əsarət altında olan türk xalqlarına qarşı siyasi
Dünyada baş verən qlobal hadisə və
proseslərin, Azadlıq hərəkatı və Qarabağ
savaşı ilə bağlı həqiqətlərin çağdaş
Azərbaycan şeirində ifadəsi
Hadisə və faktların
şeirə gerçəklik və
fakt kimi birbaşa
ötürülməsi
Hadisə və faktlardan
doğan təəssüratın ifadəsi
şəklində ötürülməsi
B.Vahabzadə
X.R.Ulutürk
M.İsmayıl
C.Novruz
Z.Yaqub
S.Rüst mxanlı
F.Sadıq v s.
R.Rövşən
V.Səmədoğlu
V.B.Odər
R.Behrudi
Salam
Səhər
Aqşin və s..
|