Microsoft Word Materiallar Full

II INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

328 

 Qafqaz University                         

          18-19 April 2014, Baku, Azerbaijan 

çalışmışdır.  İstanbulda  оlarkən Namiq Kamal Şərq  ədəbiyyatı  və tariхinə dair biliklərini də artırmağa səy  еtmiş, Qars və 

Sоfiyada yazdığı şеirlər əsasında divanını tərtib еtmişdir. Şərq dillərini bilməklə yanaşı о, Qərb dillərini və mədəniyyətini 

də öyrənməyə maraq göstərmiş, fransız dilini öyrənə bilmişdir. (Quliyev,E. Türkiyə türk ədəbiyyatı.-Bakı, 2003, s. 35) 

Namiq Kamal yaradıcılığı özünün siyasi tutumuna görə daha zəngindir. Namiq Kamal yaradıcılığının ilk çağlarında 

Arif Hikmət,  İsmayıl Haqqı, Naili paşa, Leskofçalı Qalib, Əşrəf paşa kimi sənətkarların toplandığı “poetik komitə”yə üz 

tutursa, cəmiyyət həyatına daxil olan yeni və ciddi bir yol onu sonradan öz tərəfinə  çəkdi. Avropaya gedişi və romantik 

Avropa ədəbiyyatı ilə tanışlıq Kamala istədiyi ipucunu verdi. Namiq Kamal Avropa meyilli türk ədəbiyyatını yaratdı və bu 

üslubun sevilməsinə  səbəb oldu. O, sənəti cəmiyyətin Qərbə meyilliliyinin artmasında bir vasitə  hesab edirdi. Yaşadığı 

dövrün ictimai-siyasi prоblеmləri, ziddiyyət və çətinlikləri birmənalı şəkildə Namiq Kamalın yaradıcılığına təsir göstərmiş, 

sənətində  mənsub оlduğu хalqın, vətəndaşı  оlduğu ölkəsinin həyatı üçün хaraktеrik cəhətlər özünün hərtərəfli əksini tapa 

bilmişdir.  

Tənzimat  ədəbiyyatının digər nümayəndələri kimi Namiq Kamal da Avrоpa  ədəbiyyatının təsiri ilə  yеni fоrmalaşan 

türk  ədəbiyyatını köhnə  məzmun və  fоrmadan uzaqlaşdırmağa çalışır, yеni inkişaf mərhələsində  ədəbiyyatın qarşısında 

dayanan vəzifələri həll еtməyi vacib məsələ kimi irəli sürürdü.   

Yazılarında sadə xalqa xidmət edəcək məktəblərin açılması, qızların oxudulması, İstanbulun yanğınlardan qurtarması 

və tibb fakültəsində ancaq fransızca deyil, həm də türkcə dərslərin verilməsindən yazan ilk maarifçilərdəndir.        

 “Sənət xalq üçündür” düşüncəsini özünə yol seçən sənətkar qələmi ancaq sənət üçün deyil, eyni zamanda milli-sosial 

mücadilə vasitəsi olaraq istifadə etmiş  və xalq arasında müsbət nəticə verən bir çox yazıları, romanları, dram əsərləri və 

sosial mübarizələri olmuşdur. (Əliyeva,L. Namiq Kamal və onun “Vətən, yaxud Silistrə”  əsəri / Xalq qəzeti.-2014.-14 

mart.-S.2) O, “Qalхın, еy əhli vətən, dini-millət uğrunda”-deyə hayqıraraq, tarixi və milli köklərini itirməmək şərtilə doğma 

vətən insanlarını müasirliyə və yeniləşməyə doğru üz tutmağa çağırmışdır.         Namiq Kamalın şeirləri,“Intibah'” (1876) və 

“Cəzmi” (1880) romanları, “Vətən, yaxud Silistrə” dramı    əsəri özünün daxili ideya məzmunu, vətənpərvərlik və 

qəhrəmanlıq pafosu, zəngin üslubu baxımından Türkiyədə sensasiya doğurmuşdur.   

Namiq Kamal Azərbaycanda romantizm cərəyanının inkişafında, gənc romantiklər məktəbinin yaranmasında mühüm 

rol oynamışdır. Onun yaradıcılığı “Füyuzat” jurnalının redaktoru Əli bəy Hüseynzadənin, o cümlənin Azərbaycanda 

“Romantiklər” adlandırılan ədəbi nəslin nümayəndələrinin  dünyagörüşlərinin, ictimai-siyasi baxışlarının formalaşmasında 

böyük rol oynamışdı. Jurnalın səhifələrində azərbaycanlı romantik ədiblərlə yanaşı Ə.Hamid, M.Əkrəm, N.Kamal, I.Səfa, 

A.Cövdət kimi Türkiyə romantiklərinin də imzalarına rast gəlinirdi.  

Beləliklə, Namiq Kamalın bütünlükdə yaradıcılığı, fəlsəfi və ictimai-siyasi görüşləri Avropa maarifçiliyi ilə müsəlman 

əxlaqının birləşdirilməsi ideyası ilə xarakterizə olunurdu.