Nİzamiylə tanışlıq Nizaminin həyat və yaşayışının dəqiq şəhrini vermək çətindir, ona görə ki, bu
barədə tam məlumat yoxdur.
Əlbəttə, şair öz əsərlərinin bəzilərində buna toxunsa da, hələ bu da ardıcıl şəkildə
deyil. Onun əsl adının İlyas, təxəllüsü Nizami, atasının adı Yusif, anası isə kürd
tayfalarından olduğunu bütün təzkirəçilər qeyd etmişlər. Nizaminin şairlikdən başqa
parçaçılıq, tikiş işləri və yaxud o zaman Gəncədə ipəkçiliyin inkişafı ilə əlaqədar bu
sənətlərin birini bilməyi ehtimal olunur. Səid Nəfisi və Bertels bu barədə «Leyli və
Məcnun» əsərinin 29-cu səhifəsindəki yazıya əsasən bu fikri yürüdürlər. Ancaq orada da
konkret bir şey söyləmək çətindir.
Nizaminin özünün əsərlərindəki deyilənlərdən məlum olur ki, Atasının adı Yusif,
anası kurd qızı, qadını Afaq, oğlu Məhəmməd yeganə övladı və dayısı Xacə Ömərdir.
Məhəmməddən başqa övladı olmasına işarə edilməmişdir. Məhəmməd də Nizaminin
«Xosrov və Şirin», «Leyli və Məcnun» və «Yeddi gözəl» poemalarını oxumuş və şair
oğluna nəsihət də yazmışdır.
