Microsoft Word mulki huquq doc

rəfli müqavilələr deyilir. Məsələn, üç nəfərdən ibarət olan təsisçilərin hüquqi şəxs yaratmaq barədə təsis müqa-

---

 

427

viləsi çoxtərəfli müqaviləyə misal ola bilər. Başqa bir misalda borcun köçürülməsi barədə əvvəlki borclu, yeni 

borclu (üçüncü şəxs) və kreditor öz aralarında razılığa gəlirlər (MM-in 522-ji maddəsi). 

kitərəfli və çoxtərəfli müqavilələr onların əmələ gətirdiyi hüquqi nəticəyə görə bir-birindən fərqlənir.  kitə-

rəfli müqavilələr hər iki tərəf üçün subyektiv hüquq və vəzifələr əmələ gətirir. Özü də onlar qarşılıqlı istiqamətə 

malikdir. Bir tərəfin subyektiv hüquq və vəzifələri digər tərəfin subyektiv hüquq və vəzifələrinə uyğun gəlir. 

Məsələn, podrat müqaviləsi üzrə podratçının əsas vəzifəsi işi görüb, onun nəticəsini sifarişçiyə təhvil vermək-

dən ibarətdir. Onun bu vəzifəsinə sifarişçinin işin nəticəsinin verilməsini tələb etmək hüququ uyğun gəlir. Sifa-

rişçinin isə əsas vəzifəsi görülmüş işin haqqını (qiymətini) ödəməkdən ibarətdir. Onun bu vəzifəsinə podratçı-

nın işin haqqının ödənilməsini tələb etmək hüququ uyğun gəlir. Bu sözləri alqı-satqı, icarə, daşıma, kirayə və 

digər müqavilələr üzrə tərəflərin hüquq və vəzifələri haqqında da demək olar. 

Çoxtərəfli  müqavilələr  bu  xüsusiyyətdən,  yəni  tərəflərin  hüquq  və  vəzifələrinin  qarşılıqlı  olması  kimi  əla-

mətdən məhrumdur. Bu müqavilələrdə tərəflərin subyektiv hüquq və vəzifələri qarşılıqlı istiqamətə  yox, eyni 

bir səmtə yönəlir. 

Göstərilən meyara görə müqavilələrdən fərqli olaraq, əqdlər iki növə yox, üç növə ayrılır: birtərəfli əqdlərə; 

ikitərəfli əqdlərə; çoxtərəfli əqdlərə. Müqavilələrin birtərəfli müqavilə kimi növünün mövcud olması tamamilə, 

qeyd-şərtsiz istisna edilir. Axı, ikitərəfli və ya çoxtərəfli əqdə müqavilə deyilir. Biz müqaviləyə məhz bu cür 

anlayış veririk. Bu, onu göstərir ki, heç bir halda əqdlərin təsnifi baxımından müqavilənin birtərəfli müqavilə 

kimi növü ola bilməz. Öz növbəsində birtərəfli əqdlərin (məsələn, vəsiyyət etmənin, etibarnamə verməyin və s.) 

müqavilə rolunda çıxış etməsi istisna edilir.