Microsoft Word mulki huquq doc

ya üçün ödəniş vasitəsi kimi xarici valyutadan da istifadə edilə bilər. Vətəndaşlar və hüquqi şəxslər qa-

nunda  nəzərdə  tutulmuş  hallar  istisna  olmaqla,  valyuta  sərvətləri  ilə  hər  hansı  əqd  bağlamaq  və  əməliyyatlar 

aparmaq hüququna malikdirlər («Valyuta tənzimi haqqında» AR Qanununun 4-cü maddəsinin 1-ci bəndi). Bu-

nun üçün zəruridir ki, Mərkəzi Bank bu cür əməliyyatların aparılmasına və həyata keçirilməsinə icazə (li-

senziya) versin. 

5. Alqı-satqı müqaviləsində müddət  

Alqı-satqı  müqaviləsində  müddət  satıcının  əşyanı  alıcıya  vermək  vəzifəsini  icra  etməsi  vaxtını  ifadə 

edir. Başqa sözlə desək, öhdəliyin icra edilməsi vaxtı, tərəflərin öz vəzifələrini həyata keçirmələri vaxtı alqı-

satqı müqaviləsində müddət anlayışının mahiyyətini bildirir. 

Alqı-satqı müqaviləsində müddət müqavilənin mühüm şərti sayılmır. Müddət tərəflərin razılığı ilə müəy-

yən edilir. Deməli, satıcının əşyanı vermək vəzifəsinin icrası müddəti tərəflərin razılığı ilə alqı-satqı müqaviləsin-

də  nəzərdə  tutulur.  Müqavilə  həmin  müddəti  müəyyənləşdirməyə  imkan  vermədikdə,  kreditor  öhdəliyin  dərhal 

icrasını tələb edə bilər, borclu isə onu ağlabatan müddətdə icra etməyə borcludur (MM-in 427.2-ci maddəsi və 

569.1-ci maddəsi). Göstərilən qayda Vyana konvensiyasının 33-cü maddəsindən iqtibas edilmişdir. 

Tərəflər öz aralarında qəti müəyyənləşdirilmiş müddətədək icra edilmək şərti ilə müqavilə bağlaya bilər-

lər. Elə bir müqavilə ki, həmin müqavilənin icra edilməsi yalnız qəti olaraq müəyyən olunmuş müddətədək hü-

quqi əhəmiyyət kəsb edir, alıcının ona olan marağının itməməsini şərtləndirir. Bu cür müqavilələri icra müddəti 

göstərilən alqı-satqı müqavilələrindən fərqləndirmək lazımdır. Hüquq ədəbiyyatında həmin müqaviləni müəy-

yən müddətə bağlanan müqavilə, müəyyən müddətə bağlanan kontrakt adlandırırlar. Bu cür müqavilənin məz-

munundan aydın şəkildə görünür ki, əgər onun icrası müddəti pozularsa, onda bu, alıcının ona marağının itmə-

sinə səbəb olur (MM-in 569.2-ci maddəsi). Məsələn, uşaq oyunjaqları istehsal edən müəssisə ilə (satıcı ilə) alqı-

satqı ilə məşğul olan hər hansı firma (alıcı) arasında yeni il şənliklərinə kimi dekabr ayının 20-də bir partiya ye-

ni il yolkası göndərmək barədə müqavilə bağlanılır. Bu, qəti müəyyənləşdirilmiş müddətədək icra edilmək şərti 

ilə bağlanan müqaviləyə ən yaxşı misaldır. Aydındır ki, yeni ildən sonra alıcıların yolka oyunjaqlarına marağı 

itəjəkdir. Ona  görə də bu cür müqavilədə müqavilənin qəti müəyyənləşdirilmiş müddətə icra edilməsi xüsusi 

ə

həmiyyətə malik olur. Bunun üçün də satıcı müqavilədə müəyyənləşdirilmiş müddət çatanadək və ya müddət 

keçdikdən sonra həmin müqaviləni icra edə bilməz. Bununla belə, həmin müqavilənin icra edilməsi istisna edil-

mir. Lakin bunun üçün zəruridir ki, müqavilənin icrasına alıcı razılıq versin (MM-in 569.2-ci maddəsi). 

MM-in 569.2-ci maddəsində nəzərdə tutulan qayda bizim mülki qanunvericilikdə yeni haldır. Xarici hüquq 

sistemlərində  bu  qaydadan  geniş  surətdə  istifadə  edirlər.  Həmin  qayda  keçmiş  Sovet  ttifaqının  xarici  ticarət 

dərəcəsində tətbiq edilirdi. Keçmiş Qarşılıqlı  qtisadi Yardım Şurasının sənədlərində icra olunma şərti qəti ola-

raq müəyyən edilən müqavilə növü nəzərdə tutulmuşdu. 

---

 

458

Müqavilədə tərəf kimi çıxış edən satıcı müqaviləni qəti olaraq müəyyən edilən müddətdə icra  etmədikdə, 

yəni müqavilənin icra müddəti barədə şərtini pozduqda alıcının ixtiyarı var ki, icranın qəbulundan imtina et-