Normativ üsul dünyada hüquqi şəxslərin yaradılmasının ən geniş yayılmış üsulu sayılır. Sivil, qabaqcıl
və mütərəqqi xarici ölkələrin qanunvericiliyində bu üsul hüquqi şəxslərin əmələ gəlməsinin əsas və başlıca
üsulu kimi nəzərdə tutulur. Bizim ölkədə də hüquqi şəxslər, əsasən, bu üsulla yaradılır.
Hüquq ədəbiyyatı səhifələrində bəzi müəlliflər göstərilən üsullardan savayı, hüquqi şəxslərin yaradılmasının
«müqavilə hüququ qaydası» kimi könüllü üsulu da fərqləndirirlər. Bu üsulun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, hü-
quqi şəxsin yaradılması üçün ümumi norma mövcud olur və təsisçilər təsis müqaviləsi bağlamaqla hüquqi şəxsi
yaradırlar. Təsərrüfat ortaqlıqları, assosiasiyalar və konsernlər bu üsulla yaradılır. Assosiasiyalar və konsernlər
yaradılarkən, qeyd etdiyimiz kimi, antiinhisar siyasətini həyata keçirən orqanın qabaqcadan icazə (razılıq) ver-
məsi tələb olunur. Deməli, bu halda faktiki surətdə yeni bir üsuldan yox, icazəvermə üsulundan istifadə edilir.
Təsərrüfat ortaqlıqları isə qeydiyyat yolu ilə yaradılır. Qeydiyyat prosesində onun əmələ gəlməsinin qanuniliyi
yoxlanılır. Deməli, bu halda isə faktiki surətdə hüquqi şəxsin yaradılmasının normativ üsulu tətbiq olunur. De-
diklərimiz onu sübut edir ki, hüquqi şəxsin yaradılmasının «müqavilə hüququ» kimi üsulu müstəqil əhəmiyyətə
malik deyildir. Bu üsul ya icazəvermə, ya da ki normativ üsulun əlamətlərini əks etdirir. Buna görə də o, hüquqi
şə
xsin yaradılmasının müstəqil üsulu hesab edilə bilməz.
Dostları ilə paylaş: | 
