Microsoft Word mulki huquq doc

Korporasiya (latınja «corporatio» — birlik, cəmiyyət) dedikdə, elə hüquqi şəxs başa düşülür ki, o, sahibkar-

lıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq özün iştirakzıların (payzıların, maya qoyanların) əmlakını künüllü surətdə birləş-

dirmək yolu ilə yaradılır və onların özvlüyü əsasında təşkil edilir. Yaponiya sivilistika doktrinasına görə, korpo-

rasiya  insanların  elə  birliyidir  ki,  o,  müəyyən  məqsədə  xidmət  edir.  Özvlük,  iştirakzıların  zoxu  özün  məqsəd 

ümumiliyi korporasiyanı xarakterizə edən əsas jəhətlərdir. Özü də korporasiyanın müvcud olması onun iştirak-

zılarının dəyişməsindən  və əvəz olunmasından asılı deyildir. Korporasiyaya müxtəlif növ ticarət cəmiyyət və 

ortaqlıqları aiddir: tam ortaqlıq (bəzi ölkələrdə bu, hüquqi şəxs kimi tanınmır); kommandit ortaqlığı; məhdud 

məsuliyyətli cəmiyyət; səhmdar cəmiyyəti. Kontinental (roman-german) qanunvericilik korporasiyası yaradılar-

kən ilkin nizamnamə kapitalının həjmi və yaradılma qaydası haqqında zox ciddi, sərt tələblər irəli sürür.  

darə dedikdə, elə hüquqi şəxs başa düşülür ki, o, qeyri-sahibkarlıq məqsədləri özün, adətən, bir şəxsin (tə-

siszinin) əmlak ayırması yolu ilə yaradılır. Yaponiya sivilistika doktrinasına görə, idarə kapitalların elə birliyi-

dir ki, o, müəyyən məqsədə xidmət edir. Korporasiyalardan fərqli olaraq, idarələr özvlük qaydası əsasında təşkil 

olunmur. Təsiszi özü idarənin məqsədini və bu məqsədə çatmaq özün lazım olan əmlak tərkibini müəyyənləşdi-

rir.  

darə özgə əmlakının ayrılması əsasında yaradılır.  darə, bir qayda olaraq, iştirakzıların, özgə əmlakını idarə 

edənlərin, əmlakın mülkiyyətzisi olmayan şəxslərin mənafeyi özün fəaliyyət göstərir. Bu şəxslər destinator ad-

lanır. Dövlət müəssisələri, dövlət xəzinəsi (fisk), dini qurumlar və xeyriyyə fondları idarə formasında yaradılır.  

ngilis-amerikan (ümumi) hüquq ailəsində hüquqi şəxslərin iki əsas növü fərqləndirilir. Büyük Britaniya hü-

---

 

184

ququ özrə: 

●

 ortaqlıq (partnerschips);  

●

 kompaniya (company); 

ABŞ hüququ özrə:  

●

 ortaqlıq (partnerschip);  

●

 korporasiya (corporation).  

Ortaqlıq  iki  növə  bölünür:  tam  ortaqlıq;  kommandit  ortaqlığı  (limited  partnershins).  Tam  ortaqlıq  hüquqi 

şə

xs kimi tanınmır. Kommandit ortaqlığı isə hüquqi şəxs sayılır. 

Kompaniyanın (korporasiyanın) kontinental hüquqdakı oxşarı (analoqu) məhdud məsuliyyətli (və ya səhm-

dar)  cəmiyyətdir:  stock  corporation  və  close  corporation;  private  company  və  limited  liabieity  company.  Nə 

kompaniya, nə də korporasiya iştirakçılara pay və ya səhm məxsus olmasından asılı olaraq növlərə bölünür. 

Kontinental hüquqda ümumi və xüsusi hüquq baxımından hüquqi şəxslərin iki növü fərqləndirilir: ümumi 

hüquq özrə hüquqi şəxslər; xüsusi hüquq özrə hüquqi şəxslər.