Microsoft Word mulki huquq doc

6. Hüququn prinsipləri mülki hüququn mənbəyi kimi  

Qeyd etdik ki, mülki hüquqda həm hüququn ümumi prinsipləri, həm də mülki hüququn xüsusi (sahəvi) prin-

sipləri böyük rol oynayır. Hüququn ümumi prinsipləri hüququn mənbəyi hesab edilir. 

Dünyanın demək olar ki, bütün hüquq ailələrində bu prinsiplər hüququn mənbəyi kimi qəbul edilir. Həm ro-

man-german  hüququ,  həm  də  ingilis-amerikan  hüququ  ölkələrinin  qanunvericiliyi  və  yaranmış  hüquqi  ənənə 

hüquqtətbiqetmə fəaliyyəti prosesində hüququn ədalət, vicdanlılıq və digər bu cür ümumi prinsiplərindən istifa-

də etməyin mümkünlüyünü nəzərdə tutur. Belə ki, qanunda konkret hüquqi göstəriş, hüquqi adət və ya hüquqi 

presedent olmadıqda, hüququn ümumi prinsiplərinin hüquqi məsələni həll etmək üçün tətbiq edilməsinə yol ve-

rilir. 

Bəzi ölkələrin qanunvericiliyində hüququn ümumi prinsiplərinin hüququn mənbələrinə aid edilməsi barədə 

birbaşa göstəriş nəzərdə tutulur. Ispaniya Mülki Məcəlləsinin 6-cı maddəsi hüququn mümkün olan mənbələri 

arasında ümumi prinsipləri də sadalayır. Misir, Əlcəzair və Iraq kimi ölkələrin mülki məcəllələri hakimlərə ixti-

yar verir ki, onlar müsəlman hüququ prinsiplərinə əsaslanmaqla qanundakı boşluüu doldursunlar.  

Azərbaycan  Respublikasının  yeni  mülki  qanunvericiliyi  göstərir  ki,  mülki  münasibəti,  habelə  buna  oxşar 

münasibəti tənzimləyən norma olmadığı hallarda, həmin münasibəti nizama salmaq üçün mülki hüququn prin-

sipləri  əsas  kimi  götürülür,  ədalət,  insaf  və  mənəviyyat  tələbləri  nəzərə  alınır  (MM-in  11-ci  maddəsinin  2-ci 

bəndi).  Burdan  belə  bir  nəticəyə  gələ  bilərik  ki,  bizim  ölkə  qanunvericiliyi  hüququn  ümumi  prinsiplərini  və 

mülki hüququn xüsusi (sahəvi) prinsiplərini hüququn mənbə növü kimi qəbul edir. Axı, həmin prinsiplərin tət-

---

 

38 

biqi nəticəsində müvafiq mülki münasibəti tənzimləyən yeni mülki hüquq norması yaranır.