Microsoft Word mulki huquq doc

onun zədələnməsinin və xarab olmasının qarşısının alınmasını, normal saxlanmasını təmin edir. Tara və 

qab malı ətraf mühitin təsirlərindən, bəzən isə ətraf mühitin özünün malın zərərli xüsusiyyətlərindən qorun-

---

 

473

masını və müdafiə edilməsini, onların dövriyyəsini, yəni alınıb-satılmasını, daşınmasını, saxlanmasını asan-

laşdırır. Bəzi hallarda isə tara və qabın köməyi ilə malın xarici görkəminin estetik həlli təmin edilir. 

Qablaşdırma (qab) dedikdə malın və ətraf mühitin zədələnməkdən, zərərli xüsusiyyətlərdən və itkidən qo-

runmasını və dövriyyə prosesinin asanlaşdırılmasını təmin edən vasitə və ya vasitələr məjmusu başa düşülür. 

Tara qabın elementidir. Buna görə də taranı element kimi özünə birləşdirdiyinə görə qab daha geniş anlayışdır. 

Tara dedikdə elə bir məmulat başa düşülür ki, bundan malın yerləşdirilməsində istifadə olunur. Tara iki mə-

nada işlədilən anlayışdır. Birinci mənada, tara çəki mənasında işlədilir. Məsələn, malın tutduğu  və  yerləşdiyi 

qutunun, yeşiyin çəkisi taranı ifadə edir.  kinci mənada tara qablama (yerləşdirmə) materialları mənasında başa 

düşülür. Məsələn, qab, qutu, yeşik, kisə, həsir və s. 

Tara və qaba aid tələblər onları saymaq yolu ilə müqavilə əsasında müəyyənləşdirilir.  

Tara və qaba aid tələblər qanunvericiliyin müəyyən etdiyi məcburi göstərişlər əsasında da nəzərdə tutula 

bilər. Əgər qanunla müəyyənləşdirilmiş qaydada taraya və (və ya) qaba aid məcburi tələblər nəzərdə tutulmuş-

dursa, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan satıcı alıcıya əşyanı həmin məcburi tələblərə uyğun gələn tarada və 

(və  ya) qabda verməlidir (MM-in 593.3-cü maddəsi). Belə halda tara və  ya qaba aid tələblər bu cür tələbləri 

müəyyən edən normativ sənədləri (standartlaşdırma üzrə), yəni dövlət standartlarını göstərməklə müəyyən 

edilir. Məsələn, «Standartlaşdırma haqqında» AR Qanununun 6-jı maddəsinin 2-ci bəndində ifadə olunan göstə-

rişə görə məhsulların qablaşdırılması dövlət standartlarının məcburi tələblərinə şamil edilir. Tara  və qaba aid 

dövlət standartları əsasında məcburi tələblərin müəyyən edilməsi istehlakçıların həyatını, sağlamlığını və əmla-

kını, habelə təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədini güdür. Məsələn, tez alışan, partlayıjı, zəhərli maddələrin, 

ə

rzaq məhsullarının qablaşdırılmasına və taralaşdırılmasına aid tələblərin müəyyən edilməsi təhlükəsizlik müla-

hizələri ilə şərtlənir. Deməli, söylədiklərimizdən belə çıxır ki, qanunda tara və qaba aid məcburi tələblər nəzər-

də tutularsa, belə halda satıcı alıcıya əşyanı həmin məcburi tələblərə uyğun gələn tarada və (və ya) qabda ver-

məlidir. Məcburi tələblər sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan satıcılar üçün müəyyən edilir. Onlar müqa-

vilədə dövlət standartlarına zidd olan, uyğun gəlməyən şərtlər müəyyən edə bilməzlər.

 

Elə də hallar olur ki, qanunda və alqı-satqı müqaviləsində tara və qaba aid tələblər nəzərdə tutulmur. Göstə-

rilən hallar satıcını əşyanı müəyyən qabda və tarada vermək vəzifəsindən azad etmir. Həmin vəziyyətdə əşya iki 

üsulla  qablaşdırılır  və  taralaşdırılır:  adi  üsulla;  bu  cür  əşyaların  adi  şəraitdə  salamatlığını  təmin  edən  üsulla. 

kinci üsul o vaxt tətbiq edilir ki, əşyanın qablaşdırılması və taralaşdırılması adi üsulla mümkün olmasın. 

Əş

yanın tara və qabına aid olan tələblərin pozulması qanunda müəyyənləşdirilən hüquqi nəticələrə səbəb 

olur ki, bu nəticələr MM-in 594-cü maddəsində nəzərdə tutulmuşdur. Bu maddə nəticənin yaranmasını şərtlən-

dirən iki növ pozuntunu nəzərdə tutur: 

●

 əşyanın tarasız və (və ya) qabsız verilməsi; 

●

 əşyanın qeyri-münasib qabda və (və ya) tarada verilməsi. 

Əş