Microsoft Word mulki huquq doc

Qeyri-əmlak  hüquq  münasibətləri  o  hüquq  münasibətləridir  ki,  qeyri-maddi  nemətlər  bu  münasibətlərin 

obyekti qismində çıxış edir. Əgər mülki hüquq normaları ilə qeyri-əmlak münasibətləri tənzimlənərsə, belə hal-

da qeyri-əmlak hüquq münasibətləri əmələ gəlir. Qeyri-əmlak hüquq münasibətləri qeyri-əmlak münasibətləri-

nin hüquqi cəhətdən rəsmiləşdirmə formasıdır. Özü də onlar əmlak hüquq münasibətlərindən fərqli olaraq, iqti-

sadi məzmundan məhrumdur. Qeyri-əmlak hüquq münasibətləri özləri iki cür olur: 

●

 əmlak hüquq münasibətləri ilə bağlı olan qeyri-əmlak hüquq münasibətləri; 

●

 əmlak hüquq münasibətləri ilə bağlı olmayan qeyri-əmlak hüquq münasibətləri.  

Ə

mlak hüquq münasibətləri ilə bağlı olan qeyri-əmlak hüquq münasibətləri o hüquq münasibətləridir 

ki, onların obyektini əqli mülkiyyət obyektləri, yəni yaradıcılıq fəaliyyətinin nəticələri (elm, ədəbiyyat və incə-

sənət əsərləri, ixtiralar, faydalı modellər, sənaye nümunələri, əmtəə nişanları, firma adları, seleksiya nailiyyətlə-

ri, kəşflər və s.) təşkil edir. Məsələn, yazıçının əsər (şer, dram, faciə, komediya, hekayə və s.) yazması ilə müəl-

liflik hüquq münasibəti, mühəndisin ixtira (yeni təyinatlı saat, paltaryuyan maşın, tozsoran, soyuducu, kondisio-

ner və s.) etməsi ilə patent (ixtira) hüquq münasibəti əmələ gəlir. Bunların iqtisadi məzmunu yoxdur. Ona görə 

ki, həmin hüquq münasibətləri pulla qiymətləndirilmir. Lakin iqtisadi məzmuna malik olmamalarına baxmaya-

raq, həmin hüquq münasibətləri əmlak hüquq münasibətləri ilə bağlıdır. Belə ki, əqli mülkiyyət obyektləri olan 

ə

sərlərdən, ixtiralardan və s. istifadə ilə əlaqədar yaranan münasibətlər əvəzli olub, əmlak xarakterlidir. Məsə-

lən, əsərin maddi daşıyıcısı (maddi obyekti) olan kitablar oxuculara satılır və bununla alqı-satqı hüquq münasi-

bəti əmələ gəlir. Bu isə əmlak hüquq münasibətidir. Başqa bir misalda mühəndis ixtiradan (məsələn, yeni təyi-

natlı soyuducudan) istifadə hüququnu sənaye müəssisəsinə satır. Belə halda onlar arasında alqı-satqı hüquq mü-

nasibəti yaranır. Bu isə əmlak hüquq münasibətidir. Deməli, əqli mülkiyyət obyektlərinin (əsərlərin, ixtiraların 

---

 

74 

və s.) yaranması ilə bağlı olaraq yaranan qeyri-əmlak hüquq münasibətləri (müəlliflik, patent hüquq münasibət-

ləri və s.) bu obyektlərdən istifadə olunması ilə əlaqədar yaranan əmlak münasibətləri ilə bağlıdır. Amma buna 

baxmayaraq,  obyekti  yaradıcılıq  fəaliyyətinin  nəticələri  (əqli  mülkiyyət  obyektləri)  olan  hüquq  münasibətləri 

qeyri-əmlak hüquq münasibətləri hesab edilir.  

Ə