lıüı və icazəsi ilə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşüul olmasından ibarətdir. Qanuni nümayəndə dedikdə, həmin
şə
xsin valideynləri, övladlıüa götürənlər başa düşülür. Qanuni nümayəndənin razılıq verməsi ona görə lazımdır
ki, mülki yetkinlik yaşına çatmayan şəxsin müstəqil surətdə, qanuni nümayəndənin icazəsi olmadan sahibkarlıq
fəaliyyəti ilə məşüul olmaüa ixtiyarı çatmır. Bu şəxs sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşüul olmaq istədikdə, hökmən
qanuni nümayəndənin razılıüını almalıdır.
Bəs mülki yetkinlik yaşına çatmayan şəxsin həyata keçirdiyi fəaliyyətin sahibkarlıq fəaliyyəti olub-olmama-
sını nə ilə isbat etmək olar? Belə halda, birincisi, həmin şəxsin sahibkar kimi dövlət qeydiyyatına alınmasını
müəyyənləşdirmək lazımdır. kincisi isə onun həyata keçirdiyi fəaliyyətin sahibkarlıq fəaliyyətinin əlamətlərinə
(professional, müstəqil təşəbbüskarlıq, kommersiya yönümlü və riskli fəaliyyət olması və s.) uyüun gəlməsini
təyin etmək gərəkdir.
Göstərdiyimiz birinci fakt və ikinci fakta daxil olan iki alternativ variantdan, heç olmazsa biri, məcmu halın-
da müvcud olduqda mülki yetkinlik yaşına çatmayan şəxsi emansipasiyalaşdırmaq, yəni onu tam mülki fəaliy-
yət qabiliyyətli hesab etmək üçün imkan yaranır.
Emansipasiyalaşdırma şəxsin ərizəsi əsasında qəyyumluq və himayəçilik orqanının qərarı ilə həyata keçi-
rilir. Bunun üçün həm də mülki yetkinlik yaşına çatmayan şəxsin qanuni nümayəndəsinin (və ya himayəzinin)
razılıq verməsi gərəkdir. Razılıq, şübhəsiz ki, yazılı formada verilir. Əgər qanuni nümayəndə razılıq verməzsə,
onda məsələ məhkəmə qaydasında həll edilir. Məhkəmə qərarı mülki yetkinlik yaşına çatmayan şəxsin emansi-
pasiyalaşdırılması — tam fəaliyyət qabiliyyətli sayılması üçün əsasdır.
Emansipasiya institutu böyük əhəmiyyətə malikdir. Bunun nəticəsində mülki yetkinlik yaşına çatmayan şəxs
mülki (əmlak) dövriyyədə tam hüquqla subyekt kimi iştirak etmək imkanı əldə edir. Belə ki, emansipasiya hə-
min şəxsin mülki-hüquqi statusunu mühüm dərəcədə dəyişdirir. O, tam fəaliyyət qabiliyyətli şəxs kimi, tam
həcmdə mülki hüquqlar əldə etmək, əmək və sahibkarlıq fəaliyyətindən əldə etdiyi gəlirlər barəsində müstəqil
surətdə sərəncam vermək, vurduüu zərərin əvəzini ödəmək, mülki hüquq pozuntusuna görə məsuliyyət daşı-
maq, ziyan vurması nəticəsində əmələ gəlmiş öhdəliklər üçün cavab vermək, bir sözlə, bütün lazımi hüquqi hə-
rəkətlər etmək hüququna malik olur. Emansipasiya imkan verir ki, mülki yetkinlik yaşına çatmayan şəxs əmlak,
qeyri-əmlak, sahibkarlıq, ümumiyyətlə, bütün mülki-hüquqi məsələləri özü, qanuni nümayəndənin (və ya hima-
yəzinin) icazəsi və müdaxiləsi olmadan, müstəqil surətdə həll etsin.
Dostları ilə paylaş: |