Microsoft Word mulki huquq doc

§ 1. Mülki hüquqda müddətlər, onların  

hesablanması və növləri. Müddətlərin əhəmiyyəti 

1. Mülki hüquqda müddət anlayışı 

Vaxt (zaman) fəlsəfi anlayışdır. O, materiyanın əsas mövcud olma formalarından biridir. Vaxt (zaman) hə-

rəkət edən materiyadan ayrılmazdır. Engels yazır ki, vaxt maddi proseslərdən, materiyadan təjrid edilmiş halda 

mövcud ola bilməz. Materiya məkana və vaxta görə hərəkət edir (V. .Lenin). Bununla bərabər, vaxt (zaman) iq-

tisadi əhəmiyyəti olan kateqoriyadır. K.Marksa görə, vaxta qənaət etmək qanunu bütün sosial-iqtisadi forma-

siyalarda qüvvədə olan birinci və əsas qanundur. Bununla belə, vaxt (zaman) hüquqi rol oynayan kateqoriyadır.  

Vaxt (zaman) kateqoriyası xüsusilə mülki hüquqda mühüm və vacib əhəmiyyətə malikdir. Mülki hüquqların 

həyata keçirilməsi və müdafiə edilməsi məhz bu kateqoriya ilə sıx surətdə bağlıdır. Mülki hüquq münasibətləri 

vaxta  (zaman)  görə  mövcud  olur.  Mülki  hüquqların  mövcudluğu,  pozulmuş  hüquqların  müdafiəsi,  bir  qayda 

olaraq, vaxt (zaman) kateqoriyası ilə məhdudlaşır. Mülki-hüquqi müqavilələr müəyyən vaxt dövründə qüvvədə 

olur. Mülki-hüquqi nəticələr (yetkinlik yaşına çatma, əldəetmə müddəti, qüvvədə olma müddəti, müddətin öt-

məsinə görə hüquqa xitam verilməsi və s.) məhz vaxtın keçməsi prosesi ilə bağlıdır. Deməli, vaxt (zaman) mül-

ki-hüquqi əhəmiyyətə malik olan kateqoriyadır. Bu isə o deməkdir ki, fəlsəfi və iqtisadi kateqoriya olan vaxt 

həm də hüquqi kateqoriya hesab olunur. 

Lakin vaxtın axım prosesi özlüyündə mülki hüquqi əhəmiyyət kəsb etmir. Yalnız müəyyən vaxt anının və ya 

vaxt dövrünün (kəsiyinin) mülki-hüquqi mənası və rolu vardır. Belə ki, mülki qanunvericilik məhz həmin vaxt 

anının çatması ilə və ya vaxt dövrünün (kəsiyinin) bitməsi ilə müəyyən hüquqi nəticənin əmələ gəlməsini, yəni 

mülki hüquq münasibətlərinin (mülki hüquq və vəzifələrin) yaranmasını, dəyişməsini və ya xitam olunmasını 

ə

laqələndirir və bağlayır. Bu cür vaxt anı və ya vaxt dövrü (kəsiyi) mülki hüquqda müddət adlanır.