Microsoft Word Qebele-Son variant

QƏBƏLƏ, QƏSƏBƏ VƏ KƏNDLƏRİ 
 
Rayonun mərkəzi, yaxın zamanlara qədər “Qutqaşen” deyilən bu tarixi məkan indi 
qədim Qəbələnin adını daşıyır. Dəmiraparan çayının sahilində, Baş Qafqaz silsiləsinin 
cənub ətəyində, əzəmətli dağların əhatəsində şəhər çox gözəl görsənir. Elə bu səbəbdəndir 
ki, hər il bu məkana axın sürətlənir. Həm də iqtisadi səviyyəsi də gücləndiyindən öz 
inkişaf tempinə görə digər bölgələri qabaqlayıb.  
Burada açılan Qım-çınqıl emalı zavodları, Qafqazda analoqu olmayan Konserv 
zavodu, Makaron, Çörək zavodu və sairə müəssisələr əhalinin işlə təminatında önəmli rol 
oynayır. İldə 25 miyon manatlıq sənaye məhsulu istehsal edilərək MDB və xarici ölkələrə 
satılır. Şəhərin 14275 nəfər əhalisindən 9 mini işləyir. Əhali təkcə iş yerləri tapmır, həm 
də  həyətyanı sahəsində yetişən məhsullardan gəlir götürür. Bağları  bərəkətli olan bu 
torpağın hər bir neməti yerli camaatın gəlirinə çevrilib. Konserv zavodu bu təbii varlığı 
şirələrə çevirir, Fındıq zavodu ləpə istehsal edir, Süd zavodu ağartıları elə camaatın 
qapısında alır. Beləcə digər müəssisələr də eyni ilə xammal ehtiyatını  əldə etməklə 
əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəlişini təmin edirlər. Bu gün Jalə şirələri dünyanın bir çox 
ölkəsində içilir. Bu da Azərbaycan təbiətinin, ölkə sahibkarlığının qüdrətindən soraq verir.  
Bu fındıqçılıq rayonunda tikilən tam müasir texnoloji avadanlıqlarla təchiz edilmiş və 
dünya-avropa standartlarına uyğun olan Fındıq Emalı zavodunun məhsulları Almaniya, 
İtaliya, İspaniya və digər Avropa ölkələrinə, həmçinin Rusiya və Ukraynaya ixrac edilir.  
Burada yeni tikilən obyektləri də nəzərə alsaq, Süd, Beton, Lift və s. çoxlu müəssisələr 
var ki, onların da işə düşməsi ilə  ərazidə iqtisadi yüksəlişin həddi artıb. Son bir neçə il 
ərzində  Qəbələnin özündə tikilən müəssisələrin hamısı  şəhərə xüsusi yaraşıq verir. 
İnzibati binaların görkəmindəki dəyişikliklər, bəzilərinin yenidən  tikilməsi, yeni məktəb 
müəssisələri də daxil olmaqla, səhiyyə ocaqlarının müasir tələblərə cavab verən son 
görüntüləri deməyə tam əsas verir ki, Qəbələdə sözün əsl mənasında inkişaf gedir. 
Rayon Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinin, “Heydər  Əliyev muzeyi”nin, Diaqnostika 
Mərkəzinin binaları da yüksək memarlıq üslubuna görə fərqlənir. 
Poçt və  təhsil  şöbələrinin binaları  əsaslı  təmir olunaraq yeni standartlara 
uyğunlaşdırılıb. Polis şöbəsi üçün yeni inzibati bina inşa olunub. 
Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Şimal-Qərb Regional Mərkəzi üçün yeni inşa olunan 
inzibati bina da şəhərin yeni tikintisidir. 40  otağı, akt zalı, tibb məntəqəsi, təsərrüfat otağı, 

---

sanitar qovşaqları olan mərkəzin ümumi sahəsi 2300 kvadrat metrdir. Azərbaycanın 
Qobustan,  Şamaxı, Ağsu,  İsmayıllı, Qəbələ, Oğuz,  Şəki, Qax, Zaqatala və Balakən 
rayonlarını  əhatə edən  Şimal-Qərb Regional Mərkəzi 2 idarədən, 15 şöbə  və bölmədən, 
həmçinin xilasetmə hissəsindən ibarətdir. Almaniyanın “Mersedes”, “Kat”, Fransanın 
“İveqa”,  İngiltərənin “Range Rover”, Yaponiyanın “Nissan”, Rusiyanın “KaMAZ”, 
Belarusun “Amkador”, Koreyanın “Hunday”, Türkiyənin “Otoyol” və digər markalı 
texnikalı avtomobillər, eləcə də xarici ölkə istehsalı olan müxtəlif ölçülü generatorlar, su 
nasosları, kompressorlar, qaynaq aparatları, gecə işıqlandırma sistemləri, müxtəlif ölçülü 
səyyar hava çadırları regional mərkəzin sərəncamındadır. Qəbələdə istifadəyə verilən 
mərkəz regionda baş verə biləcək fövqəladə hadisələrin, təbii fəlakətlərin (sel, qar uçqunu, 
torpaq sürüşməsi, meşə yanğınları  və s.), texnogen hadisələrin baş verməsi zamanı 
xilasetmə  əməliyyatları ilə  məşğul olacaq, eləcə  də tikinti, dağ-mədən təhlükəsizliyi ilə 
bağlı müvafiq obyektlərə rəy verəcək. Eyni zamanda regionda baş verə biləcək uçqunlar, 
körpülərlə bağlı fövqəladə hadisələrə aid önləyici tədbirlərin görülməsi də  mərkəzin 
fəaliyyət prinsiplərinə daxildir. 
Rayonda yol və körpü tikintiləri sahəsində də böyük işlər görülüb. Ərazisindən çoxlu 
dağ çayları keçdiyindən həm yolları  bərbad vəziyyətdə idi, həm də sel daşqınları 
nəticəsində  kəndlər arasında  əlaqələr çətinləşmişdi. Prezident İlham  Əliyev siyasətinin 
əsas tərkib hissələrindən biri də əhalinin rahatlığı və təhlükəsizliyi üçün ölkədə gedən yol 
infrastrukturunun qurulması layihələri bu rayonda da uğurla davam etdirilir.  Respublika 
və yerli əhəmiyyətli yollar salınıb, 4 böyük körpü tikilib. Yüzlərlə kilometr yol təmir və 
bərpa edilib.  Qaraçay üzərində salınan Abrıx körpüsündən sonra çayın digər nöqtələrində 
də tikinti (körpü) nəzərdə tutulub. 
 Dəmiraparan çayı üzərindəki təzə körpünün əhatə dairəsi daha genişdir. Körpünün 
uzunluğu 150, eni 7 metrdir. Körpü ilə paralel 10,5 metr hündürlüyündə piyada keçidi də 
tikilib. Körpü və keçidin ümumi layihə-smeta dəyəri 6 milyon manatdır. Körpü üçün 220 
metr uzunluğunda bənd, su nizamlayıcı qurğular, 650 metr sahilbərkitmə  bəndləri də 
tikilib. 
Seldən mühafizə  məqsədi ilə ayrı-ayrı yerlərdə bir neçə ildir ki, bəndləşmə prosesi 
aparılır. Dağ çaylarının kənarına sahilboyu hasarlar çəkilir. Bu da o deməkdir ki, indi 
rayonun özü və kəndləri üçün daşqın təhlükəsi artıq dəf edilib... 
Bu gün rayonda turizm müəssisələri də artıb. Nəticədə ildən-ilə insan axını ilə 
qarşılaşan  şəhərdə istifadəyə verilən hotellər də beynəlxalq səviyyədə tanınan 
mehmanxanalar cərgəsinə aiddir. Füsunkar görkəmi olan şəhər turizmdən də gəlir götürür. 
İndi şəhərdə turizm və hotelçilik üzrə xüsusi məktəb açılıb. Burada təhsil alan gənclər bir 
neçə dil üzrə biliklər də  əldə edəcək və  gələcəkdə turizm müəssisəsi üçün hazır 
mütəxəssis olacaqlar. Hələki bu sahədə kadr ehtiyacı hiss olunur və ona görə beşulduzlu 
hotellərdə  işləmək üçün xarici ölkələrdən gələn səriştəli işçi qüvvəsinə üstünlük verilir. 
Yaxın gələcəkdə bu məktəbdə yerli mütəxəssislər hazırlanacaq. Müasir avadanlıqlarla və 
kompüter sistemi ilə təchiz olunmuş bu tədris mərkəzində yaşından asılı olmayaraq 400-
dən artıq insan təhsil ala bilər. Tədris mərkəzində  qızlar və  oğlanlar üçün ayrıca 
yataqxanalar da var.  

---

Hazırda Qəbələdə hündürmərtəbəli binaların inşasına başlanıb və burada çalışmaq 
üçün işçi qüvvələri artıq kənardan gətirilir. Fərdi evlərin tikintisi də sürətlənib.  İndi 
dəbdəbəli evlərin sayı günü-gündən artır. Şəhərin yeni su və kanalizasiya xətti çəkilir.  
Kənd təsərrüfatı sahəsində də inkişaf nəzərə çarpır. Mövsümü vaxtı geniş ərazilər taxıl 
zəmilərinə çevrilir. Yol boyu qarşıya çıxan taxıl biçən aqreqatlar, kombaynlar kəndliyə 
yaradılan  şəraitdir. Hektarlarla əkin sahələrindən məhsul götürülür. Əlamətdar 
hadisələrdən biri də son illər rayonda taxıl zəmilərinin çoxalmasıdır. Aqro-Azərinvest 
MMC ərazidə üzümçülüyün inkişafına zəmin yaradıb. İndi spesifik ərazilərdə üzümlüklər 
salınır və bu məhsul da yerindəcə əhalidən alınacaq. Qəbələdə istehsal edilən şərablar həm 
də beynəlxalq ixracat üçün nəzərdə tutulub.   
Görüləcək işlər, həyata keçiriləcək layihələr həddindən artıq çoxdur. Təbii ki, bu da 
ölkə iqtisadiyyatının gələcək inkişafına işarədir. Bir sözlə XXI əsrin  əvvəllərində 
prezident  İlham  Əliyevin iqtisadi siyasətinin nəticəsi Qəbələdə  əhalinin yaşayış 
səviyyəsinin yüksəlişinə  səbəb olub... 
Rayon Tarix diyarşünaslıq muzeyi bu gün haqqında  müfəssəl məlumatları özündə əks 
etdirən  ən qiymətli sənəd məbədi sayılır. Bu muzeyi seyr edən hər bir vətəndaş  təkcə 
Qəbələnin tarixindən xəbər tutmur, eyni zamanda buranın uzaq və yaxın keçmişi ilə 
bərabər, bu gününü də görür, təbiəti ilə tanış olur, ədəbi mühitindən, yazarlarından soraq 
alır. Hər eksponat müəyyən dövr tarixini xatırlatdığından onun mühafizəsi,  ən  əsas da 
nümayişi tarixin bəzi anlarını açıqlasa da, müasir Qəbələnin bugünkü günü də apaydın 
hiss olunur. Burada elm xadimlərindən,  əmək qəhrəmanlarından, təbiətinə xas olan 
heyvanat aləmindən tutmuş, bitki örtüyünədək nə istəsən öyrənmək mümkündür… Yaxın 
gələcəkdə Umnisə, Yusif, Vahid və  İbrahim Musabəyovların Xatirə muzeyinin açılışı 
nəzərdə tutulur... 
Abrıx. Hazırda 700 nəfər əhalisi olan bu dağ kəndi bağlı-bahatlı məskənlərdən sayılır.  
Abrıx  naməlum toponimlərə aiddir. Lakin toponimika üzrə alim Elxan Nuriyev yazır 
ki, keçən  əsrə aid ədəbiyyata görə Abrıx Tikanlı  kəndindən yaranmış yaşayış 
məntəqəsidir. Maraqlıdır ki, IX əsr  ərəb coğrafiyaşünasının  əsərində (bu şəhərin 
xarabalıqları Mil düzündə indiyədək Örənqala adı ilə qalmaqdadır.) Abrik adlı qalanın 
mövcud olduğu göstərilir. Güman edilir ki, həmin Abrik qalası bir vaxt müəyyən hadisə 
ilə, bəlkə  də monqolların XII əsrdə basqınları ilə  əlaqədar olaraq dağıldıqdan sonra 
əhalisinin müəyyən hissəsi bu zonaya gəlmiş və bu adı da özləri ilə gətirmişlər...  
Bu ərazi də ucqar yerlərdəndir və uzun illərdir ki, yağış suları, sel axıntıları ilə bol olan 
Qaraçay kənddə  təhlükəli vəziyyət yaradırdı. Hazırda dövlət tərəfindən sahilbərkitmə 
işləri aparılıb, çayın qarşısında möhkəm özülü olan hündür bənd çəkilib. Qaraçay üzərində 
134 metr uzunluğunda körpü salınıb və açılış  mərasimində  İlham  Əliyev cənabları da 
iştirak edib.