Microsoft Word rasim isguzar etiket docx
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
45
REALLAŞDIRILMASI MEXANİZMİ 2.1. İşgüzar etiketin formalaşmasının müasir aspektləri
Bir elm kimi, etika - tətbiqi fəlsəfəyə aiddir. Normativ etikanın tədqiqat predmeti mövzusu mənəviyyat, yaxud əxlaqdır. Normativ etikanın tətbiqi cəhəti ondan ibarətdir ki, o nəinki əxlaqı öyrənir, eyni zamanda o, əxlaqın təcrübədə işlənilməsi üçün tövsiyyələr verir. Başqa sözlə, o bizə nəyi etməli olduğumuzu göstərir. Təsviri etika isə nəyin edildiyi ilə maraqlanır və tarixçilər və sosioloqların tədqiqat mövzusudur. Sosial etika insanların cəmiyyətdə davranışını, işgüzar etika da müvafiq olaraq insanların biznesdə davranışını öyrənir. Peşəkar etika işgüzar etikanın tərkib hissəsidir və müəyyən peşələr üçün davranış standartlarını təyin edir. Ən çöx işlənilən və məlum olan həkimlər və vəkillərin peşəkar etik prinsipləridir. Ə xlaq insanın cəmiyyətdə düzgün davranışını əks etdirən fəlsəfi mücərrəd anlayış, abstraksiyadır, hərəkətin düzgün və yanlış olmasına dair mühakimə çıxarmaqdan ötrü mənəvi dəyərlərdən (müəyyən sosial qrupda qəbul olunan mücərrəd mənəvi kateqoriyalar toplusu) ibarət olan mənəvi normaların tətbiq edilməsi zəruridir. Məsələn, ədalət, xeyirxahlıq, vicdan, ləyaqət və mənəvi prinsiplər (mənəvi dilemaların həll edilməsi üçün qəbul olunan müəyyən anlayışlar və nəzəriyyələr). Məsələn, «Mən sənə qarşı, sən mənə etdiyin hərəkəti edə bilərəm». Mənəvi normaları və dəyərləri iki kateqoriyaya bölmək olar: universal və spesifik. Bu anlayışlar müxtəlif cəmiyyətlərdə və hətta bir cəmiyyət daxilində müxtəlif zaman kəsiyində əsaslı surətdə fərqlənir. Bu o demək deyildir ki, bütün bəşəriyyətin qəbul etdiyi universal mənəvi qanunlar mövcud deyildir. Məsələn, heç bir cəmiyyət baş verən qətl hadisəsinə bəraət qazandırmır, çünki bu halda insanların şəxsi təhlükəsizliyi pozula bilər. Eləcə də biznes heç bir cəmiyyətdə yalana bəraət qazandıra bilməz, çünki bu cür 46
münasibət alıcıların etibarını qıra bilər. Universal mənəvi prinsiplərdünyanın bütün dinlərində, demək olar ki, eyni dərəcədə şərh olunur. Spesifiknorma və dəyərlər isə müəyyən insan qrupları və konkret zaman kəsiyi üçünsəciyyəvidir, işgüzar etikanın normaları fəaliyyət növlərindən asılı olaraq bir-birindən köklü sürətdə fərqlənir. Məsələn, Qərb biznesində bir çox peşələrdə hələ ötən əsrin 1980-cı illərində xidmətlərini reklam etmək və birbaşa potensial müştərilərlə əlaqəyə girmək qeyri- etik hərəkət sayılırdı, amma sərt rəqabət bir çox peşəkarları (məsələn, vəkilləri) bu təcrübəni bir norma kimi qəbul etməyi məcbur etdi. Buna baxmayaraq, əgər dəfnetmə bürosunun sahibləri yaşlı adamlara öz xidmətlərini təsvir edən reklam prospektlərini göndərməli olsalar, bu çətin ki, nə vaxtsa və kiminsə xoşuna gələ bilər.
Din. Dindar cəmiyyətlərdə davranış tənzimləyicisi rolunu din oynayır. İ lahiyyat bəyan edir ki, etika Allah, xristianların İlahisi, yaxud Budda tərəfindən insanlara açıqlanan «ən yüksək mənəviyyat»a əsaslanır və kainatın mənəvi hökmdarı və insanların davranışının hakimi məhz Allah Təaladır. Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|