Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
275
bo‘ldi. Qarasa noma boshiga «Rasululloh» so‘zi yozilmish ekan. Buni ko‘rgach, uning 
g‘azabi qo‘zg‘alib: «Arab qullaridan chiqqan bir kishi nechuk o‘z nomini mening 
nomimdan ilgari keltirgay?!» deb, nomani parcha-parcha qildi. Bu nomani eltgan 
Abdulloh ibn Huzayfani podsho saroyidan haydab chiqazdilar. U kishi ersa bu adabsizlikni 
ko‘rib, saroydan chiqishi bilan tuyalariga minib yo‘lga tushdi. 
Xisravning g‘azabi bosilgandan so‘ngra qilgan ishiga pushaymon bo‘lib, Abdullohni topib 
keltirmakka buyurdi. Lekin uni hech joydan topolmadilar. 
Abdulloh Madinaga salomat kelib, bo‘lgan voqeani Rasulullohga yetkazdi. Anda 
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: — «Xisrav o‘z podshohligini yirtmushdir», dedilar. 
Yana bu qilgan adabsizligiga qanoat qilmasdan, o‘ziga qarashlik Yaman voliyi Malik 
Bozonga buyruq xat yozdi. U vaqtda Yaman o‘lkasi ham Eron podshosiga qarar edi. Xat 
mazmuni quyidagichadur: 
«Bozonga ma’lum bo‘lgayki, Makkada Quraysh qabilasidan bir kishi payg‘ambarlik 
da’vosini qilib chiqmishdur. Sen uning ustiga askar bilan borib, uni bu so‘zdan qaytib 
tavba qilmoqqa taklif qil. Taklifingni qabul qilsa ko‘p yaxshi, qabul qilmas ersa, boshini 
kesib keltir yoki o‘zini bog‘lab bu yerga keltir. Ul mening qulim bo‘laturib, o‘z o‘rnini 
tanimay, adabsizlik bilan menga xat yozmishdur». 
Bu buyruq Bozonga yetgach, xat keltirgan Xisrav elchisiga o‘z yaqinlaridan ikki kishini 
qo‘shib Rasulullohga yubordi. Bular Yamandan chiqib Makka yaqinida Toyif shahriga 
keldilar. U yerdin anglashib, Madinaga kelishdi. Rasululloh bilan ko‘rishgandan so‘ngra: 
— Podsholar podshosi Xisrav Parviz Yaman podshosi Malik Bozonga seni yuborsin deb 
buyruq bermishdur. Malik Bozon ersa seni podsho oldiga eltmak uchun bizni yubordi. 
Agar qarshilik qilsang o‘zing halok bo‘lursan va qavmingni halok qilursan, ustingga 
kuchlik qo‘shinlar yuborib, el-yurting oyoq ostida qolib butunlay xarob bo‘lur, — dedilar. 
Bu kishilar Eron odaticha soqollarini qirdirgan, murutlarini shopdek o‘stirgan kishilar edi. 
Rasululloh bularni shunday qiyofada ko‘rib jirkandilar. 
So‘ngra alardan: 
— Voy, sizlarga kim bu ishni qilmoqqa buyurdi?»— deb so‘radilar. Alar: 
— Bizni Rabbimiz buyurdi, — deyishdilar. Podshohimiz deyish o‘rniga ani rabbimiz deb 
atadilar. 
Anda Rasululloh: 
— Sizlarning rabbingiz shu ishga buyurmish ersa, lekin mening Rabbim soqolimni 
qo‘yishga, murutimni olishga buyurmishdir. Endi bu kuncha qaytinglar, ertaga kelib 
mendan javob olinglar, — deb alarni qaytardilar. 
Ertasi kuni Rasululloh qoshiga qaytib keldilar ersa, alarga: 
— Allohdan menga vahiy keldi. Mening Rabbim sizlarning rabbinglarni falon oy, falon 
kechada o‘ldirmoqchi bo‘ldi, — dedilar. 
So‘ngra shu mazmunda Yaman voliysi Malik Bozonga xat yozib berdilar. Xatni olib 
elchilar Malik Bozon huzuriga kelishdi. Xatni o‘qib ko‘rib, undagi xabarni bilgach, Malik 
Bozon: 
— Agar bu kishi aniq payg‘ambar bo‘lsa, bu aytgan xabari albatta to‘g‘ri chiqqay. Yo‘q 
ersa uning chorasini ko‘rgaymiz, — deb Eron xabarini kutib turdi. 
Ko‘p o‘tmay, Erondan xat keldi. Naq Rasululloh aytgan oy, kunlarda Xisrav podsho o‘g‘li 
Sherviya tarafidan o‘ldirilmish edi. Xatning mazmuni shunday edi: «Malik Bozonga 
ma’lum bo‘lgayki, otam Xisravni davlat arboblari maslahati bilan o‘ldirdim. Chunki fors 
xalqini jonidan to‘yg‘azdi, boshchilarini o‘ldirdi, alarning yaxshilari tarqalib har yoqqa 
qochdilar. Bu xatni olishing bilan o‘z xalqingdan men uchun bay’at olursan. 
Payg‘ambarlik da’vosini qilib chiqqan kishi haqida Xisrav senga buyruq bermish edi. 
Mendan xat borguncha uni o‘rnidan qo‘zg‘atma». 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy