Microsoft Word Yaxin ve orta serq olkeleri doc

Xarici ticarət. Xarici ticarət sahəsində bazar iqtisadiyyatı pro-
qramının həyata kecirilməsində daha böyük irəliləyişlər olmuşdur. 
1980–95-ci illərdə ixracat dəyər qiymətləri ilə 2,2 mlrd.-dan 21,6 
mlrd. dollaradək yüksəlmişdir (10 dəfə). İdxalatın artım sürəti aşağı 
olmuşdur: bu dövr ərzində 4.8 mlrd.-dan 33,7 mlrd. dollara, yəni 7 
dəfə yüksəlmişdir. Xarici ticarət dövriyyəsində defisit 5 dəfə artmış-
dır, bu kəskin problem hələ də həllini gözləyir. 
İxracatın 80 faiz emal sənaye məhsulları (toxuculuq, tikiş 
məmulatı – 27 faiz, qara metal – 12 faiz, meyvə və qoz 7 faiz, tütün – 
4 faiz) təşkil edir. İdxalatda neft, sənaye xammalı, maşın və 
avadanlıq üstünlük təşkil edir. Ticarət  əlaqələri Avropa İttifaqı 
ölkələri (ixracatın 60 faiz, idxalatın 50 faiz), regionun qonşu ölkələri 
(20 faiz), ABŞ (7 faiz və 12 faiz), MDB (6 faiz və 9 faiz) ilədir. Ru-
siya-Türkiyə arasında ticarət-iqtisadi  əməkdaşlığın yeni formaları 
haqda müqavilə imzalanmışdır. Türkiyə-Azərbaycan  əlaqələri 
əhatəlidir. Bu əlaqələrdə iqtisadi əməkdaşlıq və ticarət, xüsusilə 
əhəmiyyətlidir. 
1994-cü ildə bağlanmış neft müqaviləsinə görə  Xəzər nefti 
Gürcüstandan keçərək Türkiyəyə çatdırılmışdır. «Bakı-Tiflis-Cey-
 
246
han» adlanan bu neft kəməri 2006-cı ilin iyulunda istifadəyə ver-
ilmişdir. Hazırda Xəzərin Azərbaycana aid hissəsindən çıxarılan neft 
Aralıq dənizi sahilində yerləşən Ceyhan portundan tankerlərlə dünya 
bazarlarına çıxarılır. 
Türkiyənin təbii qaza olan və ildən-ilə artan tələbatını ödəmək 
üçün Xəzərin Azərbaycana aid hissəsindən çıxarılan təbii qaz “Bakı-
Tbilis-Ərzurum“ təbii qaz magistral kəməri ilə  Ərzurum  şəhərinə 
çatdırılması və oradan da başqa yerlərə nəql edilməsi planlaşdırılır.