Microsoft Word Yaxin ve orta serq olkeleri doc

2. Ölkənin qısa tarixi, idarəolunma sistemi 
 
Müasir  İraqın  ərazisi dünyanın  ən qədim mədəniyyət 
mərkəzlərindən biridir. İraqın Kürdüstan dağlıq rayonunda qədim 
Daş dövründə yaşamış insan məskənlərinin izləri (Şonidar mağarası), 
Mesopotamiyada isə eramızdan əvvəl beşinci minilliyə aid olan mis 
 
76
alətlər, qab-qacaq aşkar edilmişdir.  İraqın dağlıq  ərazilərində 
məskunlaşan tayfaların heyvandarlıq, Mesopotamiyada yaşayanların 
isə əkinçiliklə qədim zamanlardan məşğul olmaları məlumdur. 
Qədim  İraq mədəniyyətinin ilk yaradıcıları burada yaşayan 
şumer tayfaları olmuşdur. Sonradan bu yerlərdə akkad, babil, assur 
və sasanilərin hökmranlığı qüvvətlənir. VII yüzilliyin 30-cu illərində 
isə İraqda ərəbləşmə prosesi geniş vüsət alır, İslam dini hakim dinə 
çevrilir. 
Ərəb xilafətinin paytaxtı 
Dəməşqdən Bağdada 
köçürüldükdən sonra Bağdad  İslam dünyasının mühüm siyasi və 
mədəni mərkəzinə,  İraq isə o dövrün ən inkişaf etmiş ölkələrindən 
birinə çevrilir. XVI yüzilliyin axırlarından Birinci Dünya 
müharibəsinin sonunadək  İraq Osmanlı imperiyasının tərkibində 
idarə olunmuşdur. 
XIX  əsrin axırları, XX əsrin  əvvəllərində Mosul rayonunda 
neft yataqlarının aşkar edilməsi və Bağdad dəmir yolunun çəkilişi ilə 
əlaqədar  İraq Qərb dövlətlərinin (Almaniya, Böyük Britaniya) 
rəqabət obyektinə, 1920-ci ildə isə rəsmi şəkildə Böyük Britaniyanın 
mandatlı  ərazisinə çevrilir. Geniş xalq kütlələrinin inadkar 
mübarizəsi nəticəsində 1958-ci il iyulun 14-də ölkədə monarxiya 
rejimi devrilir və İraq respublika elan olunur. 1959-cu ildə o, Bağdad 
paktından
*
  çıxır,  ərazisindəki hərbi bazaları  ləğv edir və iqtisadiy-
yatın müxtəlif sahələrində demokratik dəyişikliklər həyata keçirməyə 
başlayır. 
 Lakin  1960-cı ildən dövlət rəhbərliyində diktatura rejimi 
meyli qüvvətləndiyindən demokratik təşkilatların fəaliyyəti 
məhdudlaşdırılır və 1961-ci ilin sentyabrında kürdlərə qarşı müharibə 
başlanır. 1968-ci ilin 17 iyulunda o vaxtdan həmin gün Milli bayram-
İnqilab günü qeyd olunur, hakimiyyətə gələn Ərəb Sosialist Dirçəliş